ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 8

درباره فرزندان فاطمه (ع) و على (ع) فروگذار نكردند. ستم هم حد و مرزى دارد ولى تاريخ گواه است كه نسبت به فرزندان خاندان طهارت خلفاى غاصب و ملحد از هيچ وسيله اى براى آزار و انهدام آنان كوتاهى نكردند.

زندانها، سياهچالها مملو از زنان و مردان علوى بود كه شب و روزشان را تشخيص نمى دادند و از ضربات تازيانه بدنهايشان درهم شكسته بود. و يا از شدت ظلم حاكمان مجبور به فرار و مهاجرت و پنهان زيستن شدند. اينك بر هيچ سرزمينى از سرزمينهاى اسلامى پا نمى گذارى الّا آن كه غريبى شهيدى، آواره اى، از خاندان رسول اللّه (ص) را در خاك خويش پنهان نداشته باشد.

آنان به گفته دعبل خزاعى «ستارگان پراكنده در زمينند» كه هر يك در گوشه اى جان به غربت سپردند و تن بلا كشيده را يا گلگون از خون يا مسموم از زهر به خاك تيره تسليم كرده اند چه بسيارند ازين مظلومان هميشه تاريخ، اين سحورى خوانان بيدارى انسان كه در غبار ايام، از ستم جباران در توطئه سكوت حكومتها، نه نامشان را ما اكنون مى دانيم و نه از مزارشان در اين گسترده خاموش نشانى داريم. چه بسيارند جانهاى پاكى كه دليرانه با عقيده و جهاد، زندگيشان را تا مرگ به پايان بردند و براى بقاى دين الهى با اندامى لاله زاران خون از گلبوسه دهها زخم به خاك تيره مدفون شدند و با دلى پر از غم و جانى سرشار از رنج در غربت و سكوت و گمنامى جان باختند كه هيچ قلمى شرح حالشان را نتوانست بنويسد و هيچ زبانى حكايت زندگيشان را نتوانست بازگويد و

راز حيات آنان همچنان در پرده ابهام و فراموشى باقى ماند و روزگار دون پرور حجاب سكوت بر جلال و جمال حياتشان كشيد.

بر هيچ خاكى نخواهى گذشت جز آن كه يكى از آنان را كه پاره هاى تن رسول خدا بودند بر غربت و غم در خويش ننهفته باشد، و بر هيچ راهى نمى گذرى جز آن كه هنوز آثار هجرت و فرار و تنهايى و مظلوميت آنان را در دل خويش عيان نداشته باشد. يك جا سنگى بر گورى، جاى ديگر بنايى مخروبه، ديگر جا درختى سايه گستر بر مزارى، آن سوى ترتل خاكى كه روزى كلبه مهاجرى طالبى بوده است كه آن را بر سرش خراب كرده اند و آن سوى تر

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 9

معبدى، مسجدى يا نامى يا خاطره اى يا افسانه اى بازمانده از زبان نياكان، مغشوش و وهم آور كه عطر شهادت را در خويش به وديعت دارد و تو را به جستجو و بررسى دوباره تاريخ مى خواند و واضح تر از اينها، در هر گوشه زيارتگاهى، صندوقى، ضريحى، پارچه سبزى، گنبدى، سقفى، خبر از جاودانگى شهيدى، دلاورى، عالمى، فقيهى، مبلغى، آواره اى از خاندان طهارت مى دهد كه در همه بلاد اسلامى پراكنده است اين همه كه از شمار بيرون است يادگار از ستم روزگارانى كه بر آل اللّه رفته است؛ نشان از اعصارى دارد كه جهان در محو و انهدام آل كوثر مصمّم بوده است و تمامى اين نمادهاى باقيمانده خوشه اى از مزرعه هماره سبز سيادت است كه سردمداران كفر پايمالشان كرده اند.

اكنون خاكشان را مى بويى، بر درخت تناور برآمده از مزارشان دخيل مى بندى، دستى برنجين يا پنج انگشتى كه رو به سوى آسمان

دارد در فراز صندوق پوشيده از پارچه اى سبز تو را به سوى ارزشهاى آسمانى كه از سطح خاك برخاسته است دعوت مى كند؛ چونان سمبلى از درخت، از زندگى، از حيات، چشمان تو را به سوى خويش مى كشد و تو را با خويش به ستم آبادى پرواز مى دهد كه در آن انتساب به خاندان وحى گناهى نابخشودنى بود. بايد در كنار اين مزارهاى خاموش كه صدها فرياد پنهان در خويش دارد بنشينى و به مرور دوباره تاريخ، به گذشته ها بازگردى و همگام شوى با ارواحى كه نورانيتشان هنوز فروزنده شبهاى تاريك آدميان است.

آن درخت، آن سنگ نوشته شكسته و لميده در هرم آفتاب، آن ضريح چوبين در آن دهكده خاموش ترك شده از بى آبى، آن گنبد گچى فرو ريخته متروك، آن پارچه سبز گره خورده بر آن چنار كهنسال، با تو گفتگوها دارد.

بايد از زبان اين آثار بازمانده رد پاى طالبيان را در غبار ايّام پيگيرى كنى و همراهشان شوى. آنها با خروششان، با شهادتشان با غربتشان، با مزارشان، با سكوتشان و حتى گاه با نگاهشان حكومتهاى جابر را رسواى ابدى ساخته اند.

اين فرزندان عقيده و جهاد، فرزندان خون و عشق و حقّانيت فرزندان غربت و غم و زنجير و آوارگى، با حيات و مماتشان پرده از چهره پليد و هولناك

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 10

دولتهاى فاسد اموى و عباسى بركشيده و چهره نفاقشان را آشكار كرده اند.

اين آثار بازمانده به تو خواهند گفت: صاحبان ما را قتل عام كرده اند.

اينها گاه در زندانهاى عباسيان، در محوطه اى كه صدها نفر از زنان و مردان علوى مكانى براى ايستادن نمى يافتند و سقفى نداشت تا در گرماى عربستان

سرپناهى از سوزندگى خورشيد باشد، از تشنگى و گرسنگى و بى جايى و آفتاب زدگى گروه گروه مرده اند، يا ده تن ده تن بر سر چاهى در بن سياهچالى گردنشان را زده اند و سرهاى بريده و تن هاى خون پالايشان را به چاهها سرنگون كرده اند و گاهى در زير ضربات تازيانه ها و زنجيرها جان سپرده اند و زمانى در آوارگى در بيغوله اى از گرسنگى جان داده اند و روزى هم مثل خشت در جرز ديوارهاى قصر خلفاى عباسى زنده بگورشان كرده اند. و آنانى كه نه زندان رفته اند و نه شهيد شده اند و نه تازيانه خورده اند و نه در غربت جان داده اند، بيگانگانى در وطن بودند، چنان زندگى را بر آنان سخت گرفتند. چنان در محاصره بودند. آنقدر گرسنگى و فقر كشيدند كه گاهى چند زن علويه يك جامه براى اداى نماز داشتند كه به نوبت از آن استفاده مى كردند و به علت عريانى، محكوم به بيرون نيامدن از خانه بودند.

عيسى بن زيد بن على بن الحسين (ع) يكى از فراريان از حكومت عباسى بود. برادرزاده اش مى گويد بعد از مدّتها التماس پدرم را راضى كردم تا نشانى عمويم را كه در خفا مى زيست و حكومت عباسى را به هراس افكنده بود به من بگويد. بعد از اصرار فراوان پدرم گفت: عمويت در يكى از محلات پست كوفه در لباس سقّايان و آبكشها زندگى مى كند. اگر به كوفه بروى و در ابتداى فلان كوچه بايستى، در ساعت معيّنى مردى را خواهى ديد كه صورتى نورانى، محاسنى سپيد، چشمى پر از اشك و لبى پر از ذكر دارد و با شتر آبكشى مى گذرد. او عموى توست ولى مبادا طورى رفتار كنى كه

توجه مردم را جلب كنى و او را بترسانى مبادا رفتارت طورى باشد كه ماموران عباسى به هويّت او پى ببرند. با پذيرفتن همه اين تعهدات به آدرسى كه پدرم داده بود رفتم و همان طور كه پدر شرح داده بود عمويم آمد. خودم را به او شناساندم و هر دو بعد از گريستن در آغوش هم به گوشه اى رفتيم و او داستان بيست و چند سال

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 11

فرارش را برايم بازگفت، در ضمن صحبتهايش گفت كه با نامى مستعار به صورت سقّايان با زنى ازدواج كردم و خداوند به ما دخترى عنايت فرمود، دختر بزرگ شد و بسنّ ازدواج رسيد و در جوانى فوت كرد، دلم از فوتش نمى سوزد دلم ازين مى سوزد كه من در تمام مدت زندگانى او نتوانستم به او بگويم تو از فرزندان پيامبرى و سيّده اى و باز در ضمن حرفهايش برايم گفت: چه بسيار شبها و روزها كه از گرسنگى به جان مى آمدم و ناچار به محلّى كه زباله هاى شهر را مى ريزند مى رفتم و باقى مانده سبزيها و ميوه هاى پوسيده و ... را كه مردم دور ريخته بودند جمع مى كردم و براى خوردن به خانه مى بردم.

اينها نمونه هاى كوچكى است از ظلم دامنگيرى كه فرزندان خاندان عصمت در طول اعصار در همه ابعاد زندگى از دولتهاى فاسد كشيده اند، ظلمى كه با همه گستردگى به علّت همان توطئه سكوت كه به دستور جنايتكاران اموى و عبّاسى صورت مى گرفت به گوش ما نرسيده است و تاريخ نويسان نيز كه نان دربار را مى خوردند هرگز قلم مطهرشان! را آلوده به اين مسائل غير مهم نكردند! و شما در

كتابهاى تاريخى كه صدها ورق از آن به شرح جزئيات دربار، تعداد معشوقه ها، اشعار مطربان سروده هاى فواحش، ميزان وكيل ساتگين شراب، داستانهاى فكاهى دلقكان، اسرافها، جشنها، قمارها، اختصاص دارد حتى يك خط در اين زمينه ها، از ستمى كه بر آل رسول اللّه رفته است نمى يابيد. گاهى چنان ذليل اند كه شهادت امام معصوم، حضرت على بن موسى (ع) را در طوس به علّت افراط در خوردن انگور مى نويسند و از آن همه جريانات زندگى ساز كه از حركت حضرت تا مرو و تا هنگام شهادت در تاريخ اسلامى روى داده است و نظام مستبد عبّاسى با همه خونخوارى و رذالتش نتوانسته است پنهانش كند جز در چند سطر نام نمى برند، با اين گونه تاريخ نويسانى كه ما داشته ايم چگونه مى توان از وسعت ستمى كه بر گمنامان خاندان على (ع) رفته است نشانى يافت يا سطورى كه به حقيقت رقم زده شده باشد در كتابهايشان ديد؟ حال بنگر، كه چقدر دامنه اين ستم خانمانسوز در حق اين خاندان كه گاه هيچ جرمى جز انتساب به ائمه (ع) نداشتند گسترده بوده است كه با اين همه سانسور و سكوت و ناديده

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 12

انگاشتن ها، با آن كه قلم دوستان را شكسته و زبان حق گويان را بريده بودند بازهم اين مقدار از ظلم آن بى صفتان ملحد به ما رسيده است.

بارى، چنين شد كه طالبيان مجبور به هجرت، فرار، ناشناس ماندن، ترك ديار و آوارگى، شدند. در اين گريزها هم آسوده نبودند، دشمن در هر كجا از خاك امپراطورى اموى و عباسى آنان را مى يافت سر به نيست مى كرد و ما اكنون در گوشه

و كنار ممالك تكه پاره شده اسلامى، از اسپانيا تا بخارا و از خزر تا عمق خاك آفريقا، جاى جاى نظاره گر قبرى، معبدى، سنگى، درختى، نوشته اى، ضريحى، گنبدى از آنان هستيم كه برايمان به يادگار مانده است در اين مهاجرتها و آوارگيهاى طولانى گاهى گروهى از سادات توانستند با استفاده از ضعف دولت مركزى خود را از يوغ استبداد خلفا نجات بخشند و تشكيل حكومتى دهند. حكومت زيديه در يمن، فاطميون در مصر، سادات بنى الحسن (ع) در طبرستان نمونه هايى از تلاش آن گروه از طالبيانى است كه به مطالبه عدالت اجتماعى عليه ستم شوريده اند، هر چند از ديد شيعيان دوازده امامى آنها به حق عمل نكرده اند و صراط مستقيم را نپيموده اند و اين سخن حق است، لكن اين نكته را هم بايد در نظر داشت كه ستم بيش از حد حاكمان و بعد زمان و مكان از خاندان امامت سبب دگرگونى انديشه ها و اعتقادها شد و هر چه زمان گذشت حركت معنوى اين گروه از طالبيان به صورت يك تز حكومتى جلوه كرد كه در رأس آن مقابله با حكومتهاى غاصب بود كه زمامدارانش از نسل (على) نبودند. هر چند بنيان گذاران اين قيامها و حق خواهى ها مانند زيد بن على (ع) و يحيى بن زيد به فرموده امام صادق (ع) اگر حكومت را مى گرفتند آن را به صاحبانش (مقصود ائمه معصومين (ع) مى باشد) مى سپردند اين حركتهاى صحيح اوّليه، بعدها، مخصوصا بعد از غيبت كبراى حضرت بقية اللّه (ع) مخدوش شد و به بيراهه افتاد و گاه در اصول پنج گانه اعتقادى لنگ ماند، مثل فاطميون مصر كه شش امامى بودند و تا امامت امام صادق

(ع) همگام شيعه اثنى عشرى اند و از آن به بعد به امامت اسماعيل فرزند ديگر آن گرامى معتقد شدند كه به اسماعيليه هم شهرت يافته اند يا سادات طبرستان كه زيدى مذهب بودند و تا بروز دولت صفوى نيز

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 13

بر اين عقيده ماندگار بودند و بعدها همگام صفويّه شدند و دست از عقايد زيدى برداشتند.

بايد در نظر داشت كه مهاجرت طالبيان هميشه به اجبار نبوده است، گاه شرايط سياسى زمانه هم آنها را وادار به هجرت مى كرد. حركت اجبارى امام على بن موسى (ع) به دستور مأمون از مدينه به مرو و آن شايعات مسرت بخش براى سادات و شيطنتهاى سياسى مأمون و خوش باورى سادات به وعده هاى حكومتيان و حركتهاى ظاهرا دوستانه خليفه و مشتبه شدن حقيقت بر سادات آنان را به سوى ايران كشيد؛ و لازم به ذكر اين حقيقت نيست كه چگونه هر كدامشان به دستور مأمون و ديگر خلفاى بعد از او يا مفقود الاثر شدند يا شهيد و يا مسموم گرديدند و از آن گروه عظيم علوى و فاطمى بجز تعداد بسيار اندكى به وطنشان بازنگشتند. اكثر قبور متبركه اى كه در گوشه و كنار ايران اسلامى داريم و مردم همه را به نام امامزاده مى خوانند از نتايج مهاجرت سادات به خاطر حركت امام على بن موسى (ع) به ايران است كه نمونه هاى بارز آن قبر حضرت فاطمه معصومه (ع) در قم و حضرات احمد و محمد بن موسى بن جعفر معروف به شاهچراغ در شيراز و نواده امام باقر (ع) در مشهد اردهال كاشان و ابراهيم بن موسى بن جعفر معروف به «شاه ابراهيم» در

قم مى باشد.

پژوهشگران بزرگ و عالمان متعهّد در زمينه مهاجرت يا سلسله نسب يا قيام و تشكيل حكومتهاى منطقه اى توسط طالبيان كتابها نوشتند و در اين كه به چه كسانى طالبى مى گويند بحثها كردند و نتيجه ها گرفتند گروهى گفتند طالبيان، ساداتى هستند كه از اعقاب امير المؤمنين (ع) باشند، چه از طريق سبطين و چه از سوى «محمد حنفيه» يا «عباس سقاد» يا «عمر الاحراف».

گروه ديگر گفتند كه طالبيان به نسل امام على (ع) و برادران آن حضرت جعفر و عقيل مجموعا گفته مى شود يعنى فرزندان ابو طالب (ع)، زيرا بازماندگان اين بزرگواران تنها كسانى بودند كه خلافت را از آن خودشان مى دانستند. در هر دو صورت اين بحث، سلسله امامان معصوم در رأس طالبيان قرار مى گيرد و همه اعقاب اين شجره مباركه را هم شامل مى شود، امّا دقيق تر اين است كه طالبيان به معناى خاص آن به آن گروه از سادات اطلاق مى شود كه در صدد

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 14

نابودى حكومت اموى و عباسى بودند و قصد تشكيل حكومتى با زمامدارى سادات همراه با عدالت اجتماعى داشتند؛ حال چه دوازده امامى، يا شش امامى يا زيدى؛ و به معناى عام كلمه به همه ساداتى اطلاق مى شود كه به دلايل مختلف هجرت كرده يا شهيد شده يا در بند خلفا افتاده اند، چه آنان كه در صدر قيام بودند و چه آنانى كه فقط به جرم سيادت صدمه خوردند مانند مهاجرانى كه به علت حركت امام هشتم (ع) به ايران، تن به هجرت دادند در حالى كه هيچ قصد قيام و گرفتن حكومت را نداشتند و عليه استبداد مأمونى هم قيام مسلحانه نكردند؛

و به گروه ديگرى هم از سادات اطلاق مى شود، گروهى كه فشار زندگى و اوضاع نابسامان مالى و اجتماعى سبب مهاجرتشان به گوشه و كنار سرزمين اسلامى گرديد كه اين دسته كم هم نيستند.

مهاجرت طالبيان به اقصى نقاط مختلف سرزمين هاى اسلامى با همه ناراحتيهايش نتايج خيرى هم با خود داشت. نخستين نتيجه اين هجرتها، بيدارى مسلمانان دور از دستگاه خلافت نسبت به عملكرد دولتهاى فاسد اموى و عباسى بود. هر چه مهاجرت طالبيان زيادتر مى شد هشيارى و همبستگى و نيز محبّت امّت نسبت به خاندان وحى زيادتر مى گرديد و سرزمينهاى دور كه خلافت اموى و عباسى را به صلاح ديده بودند به حقيقت حكومتهاى فاسد و ستمى كه بر آل على (ع) رفته بود واقف شدند و اين آگاهى زمينه ساز نهضتها و رويدادهاى آينده سازى براى جهان اسلام گرديد. در واقع مهاجرت طالبيان اگر مجموعه حركتى آنان را يك مدار فرض كنيم- نقطه عطفى در تاريخ اسلام به وجود آورد؛ و اگر جدا جدا بررسى كنيم بايد بگوييم نقاط عطفى پديد آورد كه سبب دگرگون ساختن منطقه هايى و واژگونى دولتهايى گرديد كه نظام اموى و عباسى را در درازمدت درهم پيچيد و قدرتهاى نوظهورى را بر اريكه حكومتى نشاند.

نتيجه دوّم اين مهاجرتها ادامه يافتن نسل سادات و باقى ماندن فرزندان شجره طيبه نبوت بود. با پراكنده شدن اين مظلومان هميشه تاريخ، دشمن از دسترسى به همه آنان عاجز ماند و همچنين گروهى از آنان كه در معارضه با

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 15

حكومتهاى جور نام آور شده بودند و از طرف رژيم اموى و عباسى محكوم به مرگ بودند در اين سفرهاى پراكنده

در اقصى نقاط سرزمينهاى اسلامى از ديد حكومتها مخفى ماندند و بالمآل هدف و آرمان و نسل آنها استمرار يافت و با ازدياد نسل و پرورش نيروهاى تازه نفس و جوان عقيده و ايمانشان موروثى شد، و اگر از چند گروه انگشت شمارشان كه متأسفانه به آرمان حقيقى طالبيان كه حكومت شيعه اثنى عشرى بر جامعه اسلامى بود بگذريم بقيه آنان كه خون سيادت در رگهايشان جريان داشت بر پخش و نشر و تعليم و تعلّم صراط اهل بيت عصمت و طهارت پا برجا ماندند و اين امانت الهى از طريق تداوم نسل سادات كه وعده حق تعالى به حضرت ختمى مرتبت بود پشت به پشت، نسل به نسل و سينه به سينه به آيندگان تحويل داده شد.

مع الاسف در كنار اين نتايج آينده ساز، هجرت و گمنامى و آوارگى طالبيان بعضى مسائل جنبى را هم در پى داشت؛ مواردى كه سبب گرفتاريهايى براى آيندگان گرديد و دشمن از آن سود برد. وقتى كار طالبيان در بعضى مناطق بالا گرفت و حتى تا رياست بر آن منطقه ها رسيد و به مرور ايام فشار رژيمهاى غاصب كمتر شد و بعد از سرنگونى رژيمهاى اوّليه سادات كم و بيش نفس راحتى كشيدند، گروهى ازين مهاجرتها سود بردند و خود را از اعقاب ائمه دين يا ديگر وابستگان به امير المؤمنين (ع) معرفى كردند و بعضى از سلسله هاى سادات بر عكس بى نام و نشان ماندند. بعدها وقتى علماى ما به احاديث ائمه (ع) رجوع كردند و در صحّت و سقم آن گاهى به شك افتادند ضرورت شناخت راويان حديث در كنار اين علم احساس شد؛ و اينها همه

با جوّ مخدوشى كه خلفاى اموى و عبّاسى براى خراب كردن احاديث ساخته بودند دست بدست هم داد و علماى حديث را مجبور ساخت تا گويندگان حديث و راويان پيشين را به درستى بشناسند و از زمان و مكان و درستى قول و ديندارى و اداى امانت آنان با خبر شوند. لاجرم علم انساب شكل گرفت و در كنار آن شاخه اى هم به انساب طالبيان به معناى خاص آن اختصاص داده شد كه به مرور زمان اين شاخه خود يك حوزه تخصصى براى دانش پژوهان اين علم گرديد. اين كار شايسته غير از دريافت صحت و سقم

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 16

حديث منفعتى ديگر هم داشت و آن مشخص شدن سلسله هاى سيادت طالبيان بود تا براى نسلهاى آتى مكتوب باقى بماند و در ضمن دست فرصت طلبها را در اين زمينه كوتاه سازد.

علم انساب هر چند با گسترش حديث شكل گرفت و اهميت ويژه خود را در علوم اسلامى بازيافت، لكن دانشى نبود كه قبلا وجود نداشته باشد، عقيل برادر گرامى امير المؤمنين (ع) نسّابه عرب بود كه داستان خواستگارى مادر گرامى عباس بن على، (ع) به صلاح ديد عقيل از سوى على (ع) مشهور خاص و عام است. حتى در جاهليت نيز افرادى بودند كه به خصائص همه قبايل و نژادهاى مختلف عرب آشنا بودند و در صورت لزوم جوابگوى معضلات مربوط به اين علم مى شدند، سابقه طولانى اين علم همراه با ضرورت نقد و بررسى صلاحيت راويان حديث سبب شد تا گروهى به منظور بررسى احاديث و عدّه اى براى شناسايى انساب طالبيان به تاليف و نشر كتابهايى در اين

زمينه بپردازند وسعيشان اين بود كه تا آنجا كه مقدور است غبار فراموشى ايام را از نام و نشان و طرز زندگانى اين فرزندان پراكنده فاطمه (ع) و على (ع) بزدايند و نام و نشان و عقيده و ايمان و عمل آنها را الگويى براى آيندگان قرار دهند و نيز راه پر فراز و نشيب منتقدان روايات را هموار كرده در ضمن به اداى حقى كه آنان بر امت شيعى دارند پرداخته باشند. كتاب مقاتل الطالبيين ابو الفرج اصفهانى- لباب الانساب بيهقى- المجدى فى انساب الطالبيين ابن صوفى- به همين جهت شكل گرفت و براى ما ماندگار شد.

كتابى كه در پيش روى شماست، منتقلة الطالبية نوشته ابو اسماعيل بن طباطبا از جمله آثارى ازين رهگذر است كه چون شناخت بيشترى در زمينه جغرافياى انسانى و مذهبى سرزمينهاى اسلامى را جاى جاى در خويش دارد مورد توجّه بيشتر علماى انساب و دانش پژوهان قرار گرفته است و جزو مأخذ موجود در اين زمينه به شمار مى رود.

نخستين چاپ اين كتاب در سال 1388 هجرى قمرى در نجف اشرف به همّت علامه سيد مهدى خرسان- منتشر شد كه حواشى و تعليقات جناب ايشان را هم به همراه داشت و انصافا كتاب را از هر شرح ديگرى بى نياز

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 17

كرده است.

اينك ترجمه فارسى آن با ذكر حواشى و ملحقات در پيش روى شماست، بنياد پژوهشهاى آستان قدس رضوى با ترجمه اين اثر نفيس اميدوارست گامى در راه اعتلاى اسلام راستين برداشته و سهم ناچيزى از حقّ بزرگى كه آن «ستارگان پراكنده در زمين» بر ما دارند ادا كرده و توانسته باشد با تقديم

آن گوشه اى از خدمات و حقوق فرزندان خاندان وحى را در معرض قضاوت فارسى زبانها در حال و آينده قرار دهد.

... من اللّه توفيق

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 18

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ

نسخه اى از اين كتاب در ايران را يادآورى نكرده بودند، ممكن بود كه ما از دسترسى به آن و اطلاع از جا و مكان آن نااميد شويم. و خدا خواسته بود كه يك نسخه از آن به نجف برسد. و هرگاه اراده خداوند به كارى تعلّق بگيرد، خود وسايل آن را فراهم مى آورد.

اين بود كه طبق عادت معمول، عصر روزى از روزهاى سال 1382 ه، به كتابخانه حيدرى بزرگترين و قديمترين كتابخانه هاى نجف اشرف، رفتم، مدير كتابخانه برادرم، استاد شيخ محمد كاظم كتبى خدايش تندرست بدارد!- از من استقبال كرد و خوش آمد گفت. و اين عادت هميشگى وى با كسانى بود كه به ديدارش مى رفتند و در چهره او آثار شادى ديدم، كه باعث خوشحالى من شد. پس رو به من كرد و به عنوان خبرى خوش، در حالى كه به محتواى ظرف مقابلش اشاره مى كرد، گفت:

«اين كتاب منتقلة الطالبييّن است»، و آن محتوا را به من داد. پس ديدم اوراقى است عكس بردارى شده، مشتمل بر سه كتاب: نخست بخشى از كتاب الادعياء. دوّم، كتاب سرّ السّلسلة العلويّة از ابو نصر بخارى. و سوّم، كتاب منتقلة الطالبيين كه وحدت موضوع باعث شده بود آن سه كتاب به صورت يك مجموعه در آيد و در يك مجلّد گردآورى شود و عكسبردار هم نخواسته بود ميان اين مجموعه تفرقه ايجاد كند، و از همه به صورت مجموع عكس گرفته بود.

در حالى كه از اين ارمغان خوشحال بودم، از وى راجع به مركزى كه اين كتاب را به دست آورده پرسيدم، فرمود: «من، دوست صميمى

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 20

خويش، علامه بزرگوار،

شيخ محمد، فرزند آية اللّه شيخ عبد الحسين رشتى را به زحمت انداختم تا درخواست كند از روى نسخه موجود در كتابخانه سپهسالار ايران نسخه اى از اين كتاب تهيّه شود كه معظّم له- با عرض تشكر از ايشان- پاسخ مثبت داد و به دوستش، ثقة الاسلام، استاد حاج آقا عبداللّه آل آقا مدير كتابخانه نامبرده نوشت و از او تصويرى از كتاب را درخواست كرد، و با عرض تشكر از ايشان، او هم لطف كرد و عكسى گرفت و فرستاد كه همين نسخه مرحمتى علامه رشتى است و من مايلم، به منظور نفع عمومى آن را به طبع برسانم.»

من از ايشان و از تمام كسانى كه در تهيه اين نسخه سهمى داشته اند، هم از كار ارزشمندشان و هم از توجّهى كه به چاپ كتاب پس از تصحيح و تحقيق مبذول داشته اند، تشكر مى كنم. ايشان نظر مرا درباره موارد تحقيق و تعليق لازم در كتاب جويا شد، و من از او مهلتى خواستم تا كتاب را تورّقى كنم، زيرا اين كتاب نظير كتابهاى رجالى نيست كه من مى شناسم و بعضى از آنها منتشر شده اند، و خوانندگان با آنها آشنايند. اين بود كه اين نسخه كتاب را برداشتم و با خود بردم و يك شب در كتابخانه خودم نگهداشتم و مورد مطالعه قرار دادم، با سبك زيباى مؤلّف آن آشنا شدم.

براستى سبك جديد و روش نوى بود كه تا آن روز نظير آن را از كتابهايى كه در اين رشته نوشته شده، نديده بودم. همچنين، متوجه شدم كه كتاب براى تفسير بعضى از اصطلاحات مخصوص، معرّفى يك فرد معين، تعيين يك شهر و ساير نكاتى كه لازم

به نظر مى رسيد، نكاتى كه پيش از دادن كتاب به چاپخانه بايد بررسى شود، به تعليقات فراوانى نياز دارد، البته زيباييها و ويرايشهاى چاپى از جمله وظايف استادى است كه اقدام به نشر كتاب مى كند نيز از اهميّت خاصى برخوردارند.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 21

روز دوم، كتاب را برداشتم و راهى كتابخانه عامره شدم و به برادرم آقاى كتبى سلام دادم، از من پرسيد كه كتاب را چگونه ديدى؟ در پاسخ گفتم كه اين كتاب، در نوع خود اثرى ارزشمند و دوره اى از دوره هاى علم رجال است، همان طورى كه من تصوّر مى كردم، آن دوره گم بوده است و اگر تمام اين دوره ها به طور منظّم تكميل شود، روشنى بخش قسمتهاى مختلفى از تاريخ گذشته ما خواهد بود. اين كتاب به تنهايى امانت بزرگى است كه بايد چاپ و منتشر شود تا اهل تحقيق از زوايا و كناره هاى تاريخ اطّلاع يابند شكى نيست كه اطلاع بر اين مطالب باعث تغيير برخى از مفاهيم غلط، نسبت به دودمانى مى شود كه در اصالت نسب و طهارت مولد و پاكى خانواده از ريشه دارترين دودمانهاست تا آنجا كه هر كس دوست دارد كه از آن سلسله مى بود، امّا آنها دوست ندارند كه از دودمان ديگرى مى بودند. و اين خود نهايت، بزرگى و افتخار آنهاست.

ليكن، با تأسّف فراوان، برخى از محدّثان همراه با كاروان افرادى متعصّب از پيشينيان بى راهه رفته و به اين شجره و شاخسار ارزشمندش به ديده كينه، دشمنى، بدبينى و عداوت مى نگرند و بى حساب ناسزا گفته، و به دروغ بهتان و ناروا به ايشان نسبت مى دهند! تمام اينها براى آن است كه انتقامجويى حاكمان

را با اين عمل رسواى خود نيكو جلوه دهند و كارهاى زشت آنها را پوشيده دارند، غافل از اين كه به دنبال امروز فردايى هم هست و در آن روز تبهكاران مؤاخذه مى شوند و نيز دنباله روان راهى شناخته مى شوند كه پيشينيان گشوده اند.

اين قبيل افراد نمى دانند و يا خود را به نادانى زده اند كه تاريخ متعلق به همه انسانهاست و بايد با قلمى پاك و زبانى راستگو ثبت شود، به نحوى كه جايى براى سوء استفاده مخالفان در ادوار مختلف باقى نماند، و عاطفه و وجدان حكم بر نادرستى آن نكند. كار تاريخ تنها بحث و بررسى بوده و فقط ثبت و ضبط است. و به هر حال گروه حاكم صاحب اختيار تاريخ

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 22

نيستند، و گروه انتقام كش حق ندارند بر آن صدمه اى وارد كنند.

به هر حال، از آن جا كه شير بچه گان ابوطالب (ع) قهرمانان روايات زيادى از صفحات تاريخ در زمانها و دورانهاى مختلف اند روزگار، فروتنى و تواضع آنان را آزمود و افراد ايشان را پراكنده ساخت! در صورتى كه اين كار جز بر صلابت و استوارى آنان نيفزود.

امّا آنچه لازم است پيش از نشر اين كتاب با ژرف نگرى مورد توجّه قرار گيرد، تحقيق درباره نصوص، و شرح پاره اى از اصطلاحات مخصوص علم رجال است، و من بر اين مطلب تأكيد مى كنم، زيرا بسيارى از اهل دانش و فرهنگ در سطح بالا، اين اصطلاحات مخصوص را نمى دانند، تا چه رسد به توده خوانندگان! البته در اين مورد، ايرادى بر آنان نيست، به دليل اين كه ايشان از اصول و اصطلاحات اين رشته بدورند.

و نيز بهتر است

[قبلا] اشخاص و شهرهاى مربوط به اين كتاب معرّفى شوند، اين كار، براى خواننده، فهم مطالب كتاب را آسان مى كند، و كمكى به وقت اوست، تا مجبور نشود كه به هنگام بحث از يك شخصيّت، شهر و يا اصطلاح خاص به مصادر مختلف مراجعه كند.

اين بود كه برادرم آقاى كتبى- خدايش تندرست دارد- از من خواست تا عهده دار اين كار شوم، و زحمت اين مسؤوليّت سنگين را بر دوش بگيرم، و عذر و بهانه آوردن من بى نتيجه بود و آن جلسه ما پايان نگرفت، مگر اين كه كتاب را زير بغل گرفتم و به كتابخانه ام آوردم، تا حسابى براى آن باز كنم و با همه كارهاى ديگرى كه داشتم، وقتى را هم به آن اختصاص دهم و با اين كه من در زحمت بودم، با همه درگيرى، احساس آرامشى در خود، مى كردم؛ به خاطر اين كه آن كتابى را كه مدّتها مى خواستم ببينم، به دستم رسيده بود. و از همان شب مقدمات كتابى را فراهم آوردم كه پس از چهار سال از تاريخ شروع به كار، نخستين دستنوشتهايم را به چاپخانه حيدرى دادم، و همين طور در تلاش مداوم در ارتباط با اين كتاب و تصحيح آن-

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 23

در طول مدت دو سال ديگر- بودم تا پايان گرفت، و سال سوم را شروع كرديم و در حالى كه خدا را به خاطر تسهيل و توفيقى كه داد، سپاسگذاريم به تكميل كردن دستوشتها و تسليم آخرين قسمت آن به چاپخانه پرداختيم و اينك اميدواريم كار چاپ آن بزودى به پايان رسد و پس از آن زحمت جانكاه، در طول هفت سال

رنج، سالى فرا مى رسد كه خوانندگان در آن سال بهره مى گيرند و به نويسندگان به طور قطع غنيمتى گوارا مى رسد، كه خداوند بر آنان مبارك گرداند! و اجر و پاداش ما و برادرانى كه با ما در فراهم آوردن نسخه آن و چاپ و نشر آن همكارى كردند، افزون گرداند كه خداوند، صاحب هر خير و بزرگترين پاداش دهنده است!

نسخه كتابخانه سپهسالار بود كه عكس آن را من در اختيار داشتم. دستنوشت خودم را با اين نسخه مقابله كردم، و هر جا كه دو متن با هم اختلاف داشتند، هر كدام كه درست تر به نظر مى رسيد، در متن مى نوشتم، و به ديگرى- اگر اهميت زيادى داشت- در حاشيه اشاره مى كردم.

البتّه نخواستم كه در حاشيه ها به همه موارد اختلاف به طور گسترده اشاره كنم، زيرا ممكن بود با درگير كردن نظر خواننده به اعداد و ارقام متن و حاشيه، او را به زحمت اندازم از طرفى به نظر من با توجه بر اين كه تمام اين اختلافات از سهو قلم و دخل و تصرّف نسخه برادران نشأت گرفته است، اين كار سود زيادى عايد خواننده نمى كرد. وانگهى در همه خوانندگان اين علاقه را نمى ديدم كه دو نسخه را با هم مقابله كنند وقت لازم براى تحمل چنين زحمتى را داشته باشند، همان طورى كه تصور نمى كردم تمام خوانندگان كاملا نظير هم باشند و يا براى آنها مراجعه به اين اختلافات گسترده چندان خوش آيند باشد، و چه بسا كه باعث تشويش خاطر آنها شده و در نتيجه ضرر آن بيش از فايده اش باشد!

در مرحله بعدى، راهى را پيش گرفتم، كه با اصول فنّى مورد اعتماد و معمول مغاير است- بطورى كه اشاره خواهيم كرد- پيمودن اين راه پر رنجتر از راه اوّل بود، و چه بسا تحقيق درباره نسب يك شخصيّت، شبها و روزها مرا رنج مى داد، و كوشش فراوان كرده، و مشكلات مقابله متن بر اساس آن مآخذ را تحمل مى كردم و در جايى كه تفاوت زياد و مهمّى داشت سعى مى كردم تا آن اختلافاتى

كه بين متن و آن مآخذ وجود دارد، در حاشيه ثبت كنم!

امّا وقتى كه به اين طريق از رسيدن به عبارت صحيح نااميد مى شدم، آن عبارت را كه در دو نسخه همسان بود، در متن مى نوشتم و به وجود عبارت

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 25

ديگر در حاشيه اشاره مى كردم، و در مورد قبول اين مسؤوليت قبلا از خوانندگان معذرت مى خواستم.

3- ترتيب كتاب: امّا غير از تحقيق در متن، آنچه درباره اين كتاب انجام داده ام- سپاس خداى را كه توفيق از جانب اوست- اين است كه كتاب را به صورتى تنظيم كرده ام كه براى خواننده فهميدن و استفاده از آن آسان باشد، زيرا كتاب هر چند فصل بندى شده بود، لكن گاهى مطالب يك باب چنان درهم و به يكديگر پيوسته بود كه امكان داشت خواننده نتواند آنها را از يكديگر تميز دهد و نفهمد كجا سخن از يك شهر تمام مى شود، و كجا از شهر دوم شروع مى شود، بنا بر اين در اين راه تا حدّ توان كوشش و تلاش كردم.

4- تعليق بر كتاب: اما تعليق بر كتاب، همان خلاصه اى است كه در شرح حال اشخاص و نيز معرّفى شهرها آورده ام. اما معرفى اشخاص، از همان آغاز كار به نظرم رسيد، كه بهتر است به صورت شرح حال مناسبى باشد كه موقعيّت آن شخص را مشخّص و به درك و فهم خواننده كمك كند تا آن را به عنوان يك متن اصلى- علاوه بر آنچه در حاشيه آمده- براى ترسيم و شناخت آن شخصيّت قرار دهد و چون اين روش در اثر تفاوت ارزش و موقعيّت و آثار شخصيّتها فرق مى كرد،

و چه بسا به شخصيّت والاى ناشناخته اى بر مى خوردم كه سخن گفتن درباره او به صفحات بيشترى نياز داشت و شخصيّت ديگرى كه با هدفهاى صحيح و درستى كه در نظر داشته قيام كرده است لكن از ذكر شرح حال او چشم پوشى شده و شخصيت او در پرده ابهام مانده است، كه در اين صورت لازم بود به قدر امكان و توان از چهره او، پرده ابهام برطرف شود، و شخصيت سوّمى كه يك شخصيّت علمى بوده و انديشه اسلامى را از معلومات خود تغذيه و از آثارش بهره مند كرده است، و چهارمى و پنجمى و همين طور، لذا معرّفى ما از اين شخصيتها به طور اختصار و يا به تفصيل گفتن، فرق مى كرد، تا آنجا كه اين امر موجب

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 26

شد تا ما از ذكر آن در حاشيه صرف نظر كنيم، و انديشه گردآورى اين شرح حالها را در كتاب مخصوصى به نام (معجم اعلام منتقلة الطّالبيين)- پس از اين كه قسمتى از راه را به روش اوّل پيموده بوديم- در سر بپروريم و اين انصراف ما را واداشت تا به حاشيه ها- تا صفحه چهل از نوشته هايمان- به منظور استدلال از شرح حالهاى موجود در آن و ضميمه كردن آنها به معجم نامبرده، و پس از كار استدلال، همسان كردن اعداد و ارقام متن و حاشيه، مراجعه كنيم و هم باعث شد كه دوباره زحمت تغيير و بازنويسى بعضى صفحات را قبول كنيم، و اين كار، همان طور كه متخصصان و اهل فنّ در رشته تحقيق كتب مى دانند، كار پر زحمتى است!

در مواردى بدانچه در بعضى از

كتب رجال برخورد داشتم، در حاشيه اشاره كردم، بويژه در كتب خطّى به دليل كميابى نسخه و ساده نبودن اطّلاع ساير خوانندگان از محتواى آنها، و در نوشتن آنها به خاطر ارتباطش با متن فايده زيادى مى ديدم، مانند توجّه بر اين كه تنها اين مؤلّف است كه مطلب را نوشته و يا كسى را كه بايد نام مى برد، نام نبرده، از قلم افتاده است و يا در بعضى كتابهاى چاپى اشتباه شده است و نظاير اينها، همه را به خاطر استفاده خواننده، در جاى خود نوشتم.

امّا در مورد معرّفى شهرها، زحمت زيادى را براى شناخت آنها متحمّل شدم زيرا آثار بيشتر آنها دگرگون شده و در نتيجه موقعيّت آنها قابل شناخت نبوده است و يا آثارشان بكلّى از بين رفته و به جاى خرابه ها شهر ديگرى با نام جديدى غير از نام اوّليه بنا شده است! و يا اين كه نويسنده كتاب درباره نام صحيح آن شهر تحقيق درستى نكرده و تنها مطابق ظنّ خود چيزى نوشته بوده همان طورى كه درباره: حراب و سماك كه دو لقبند، نه دو نام، عمل شده است و نسبت بدانها نسبت به لقب است نه به شهر و مكان! در صورتى كه تحقيق درباره اين مطلب زحمت زيادى براى ما داشت تا وقتى كه نظر ايشان، بر ما روشن شد و اين تعريف را نيز ما در چهار چوب مخصوصى قرار

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 27

داديم تا خواننده موقع ضرورت به آن مراجعه كند. و نخواستم آن نوع مطالب را در پيشاپيش كتاب به ترتيب ورود نام شهرها- به دليل تنگى حاشيه ها كه مبادا احيانا جا

نگيرد- به طور جداگانه بياورم، از اين رو در آخر كتاب به صورت ملحقات، آوردم.

5- جبران و تكميل كار مؤلّف كتاب: و اين مطلبى است كه باعث ميل و علاقه زياد من به كامل كردن عنوانى بود كه مؤلف (ره) شروع كرده امّا در اطراف آن بررسى كامل- حتّى درباره عصر خودش- به عمل نياورده است و در نتيجه بسيارى از طالبييّن را حتى بزرگان و ساداتشان را كه همه بزرگ و آقايند، يعنى كسانى را كه مى بايست مطابق شرطى كه در آغاز كتاب كرده، نام مى برد، از قلم انداخته است، و چقدر اشتياق و علاقه داشتم تا مستدركى مفصل نسبت به تمام كتاب فراهم آورم! و عمل من بمنزله متممى بر آن كتاب باشد و حتّى شامل طالبييّن بعد از عصر مؤلف يعنى قرن پنجم هجرى نيز بشود، و ليكن كم بودن منابع و تنگى وقت، و گستردگى موضوع، همه اينها باعث شد كه من كوشش و تلاشم را به جبران آنچه مؤلّف (ره) از ذكر آن غفلت ورزيده بود محدود كنم، در صورتى كه او مى بايست هم گذشتگان، و هم معاصران خود را نام مى برد.

اين بود كه من نام گروهى از طالبييّن را جمع آورى و مطابق اصل كتاب المنتقلة مرتب كردم، و آن را مستدرك المنتقلة ناميدم، و در اين كار مدّعى نيستم كه نام تمام كسانى را كه از قلم مؤلّف افتاده است، آورده ام، امّا اين نخستين هدف من بوده است و اميدوارم كه اين كار پايه و اساس اثرى كاملتر و بحثى جامعتر در آينده شود، و در آن مورد تلاش بيشترى شده و رشد زيادترى يافته و به آخرين مرحله

از موفقيّت- به خواست خدا- برسد.

تا 32 و سومى از صفحه 33 تا 110 مى باشد و اندازه نسخه عكسبردارى شده:

13* 20، 21 سطر است.

خطوط همه اين مجموعه نظير هم است و چون كتاب اوّل، در آخر افتادگى دارد يقين نداريم، بلكه احتمال مى دهيم كه نويسنده اش همان

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 29

نويسنده دوّمى باشد، به دليل يك سنخ بودن خط. نويسنده دوّمى، به طورى كه در آخر كتاب آمده، شخصى به نام ابوالقاسم شريف بوده است اين شخص تاريخ نوشتن آن را نيز مشخّص نكرده، بهمين دليل ما نتوانستيم از سال كتابت آن اطلاع پيدا كنيم، امّا كتاب سوم، يعنى منتقلة الطّالبييّن به خطّ مردى عجم زبان بوده و اين عجم بودن وى باعث دستكارى زيادى در عبارات شده است.

اعتضاد السّلطنه، وزير علوم و صنايع، مالكيت خود را در سال 1280 ه بر پشت جلد آن مجموعه، نوشته و مهر كرده است.

بعلاوه در پشت جلد صورت وقفنامه اين مجموعه به كتابخانه مدرسه ناصريّه سپهسالار، آمده است كه مربوط به سال 1337 مى باشد. و از تطبيق دو نسخه، براى من روشن شد كه اين هر دو به يك اصل مربوطند كه آن نسخه اصل اشتباهاتى داشته، البتّه در صورتى كه به نسخه مؤلف خوشبين باشيم كه بى غلط بوده است! و شايد هم نسخه ديگرى داراى اشتباه بوده است- اين هم بعيد نيست- و تمام اشتباهات از اين نسخه به ديگر نسخه ها انتقال يافته و اشتباههاى ديگرى به دليل عرب نبودن نويسندگان نيز در نسخه هاى فرعى بر آنها افزوده شده است.

نيست، بلكه مولود نياز انسان در دوره هاى مختلف است، در واقع نياز بشر او را وادار به برقرارى انس و ارتباط مى كرده و از طرفى مسأله تنازع بقا فضاى داغى به وجود مى آورده كه در آن انسان به پشتيبانى و نيرو نياز پيدا مى كرده، و بستگان و فاميلش او را ارجمند و عزيز مى داشته اند. از اين رو بشر به خويشاوندى و پيوندهاى نسبى اهميّت داده، و آنها را حفظ و نگهدارى كرده است. همچنين بستگان و خويشان اصلى

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 30

وى نيز به او مهر ورزيده، او را در آغوش محبّت گرفته، در مقابل تجاوز بيگانگان حمايت كرده و از شر ستمگران حفظ مى كرده اند. قرآن كريم شرح حال دو تن از فرستادگان خداى متعال را نقل كرده كه يكى از آنها به دليل نداشتن خويشاوندان، از ناتوانى خود خبر داده و گفته است: «اى كاش مرا بر منع شما توانى بود، يا آن كه چون قدرت ندارم از شرّ شما به ركن محكمى (اقتدار خدا) پناه خواهم برد» و در مورد دوّمى خبر مى دهد كه دفاع اقوام و خويشانش پشتوانه او شدند تا آنجا كه دشمنان او ترسيدند و به او گفتند: «اگر ملاحظه طايفه تو نبود، تو را سنگسار مى كرديم» .

و آنچه از شرح حال فرقه هاى قديم و اخبار پيشينيان به دست مى آيد آن است كه اهميّت دادن به اصل و نسب تنها از ويژگيهاى عرب نيست، بلكه امّتهاى ديگر نيز نسب خود را حفظ كرده اند و نظر به عنايتى كه به نوزادان و مواليد خود داشته اند و نيز به خاطر بقاى عزّت و مجد خويش فرزندان خود

را بر آن داشته اند كه اصل و نسب خويش را حفظ و حراست كنند.

امير شكيب ارسلان نقل كرده است: «ملت بزرگ چين بيش از همه ملّتها در حفظ نسبها مى كوشند، تا آنجا كه نام پدران و نياكان خود را بر بدن خويش مى نويسند، به اين ترتيب يك نفر، بستگان اصلى خود را تا هزار سال و بيشتر مى شناسد. و همچنين فرانسويها در قرون وسطى و قرون اخير توجه خاصى به فاميل داشته اند، و اداره هاى ويژه اى كار ثبت و ضبط و ارتباط اوّل و آخر آنها را با يكديگر بر عهده دارند».

ابن طقطقى در كتاب مخطوط خود تحت عنوان نسب اصيلى درباره رجال قرن هفتم مى نويسد: «و اما اهل كتاب از يهود و نصارى تا حدّى انساب خود را ضبط كرده اند. شنيدم كه نصاراى بغداد شجره نامه اى

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 31

داشته اند كه مشتمل بر خانواده ها و فاميلهاى نصرانى بوده است، و اين امتها هر چند كه به انساب خود تا حدّى توجّه كرده، و در حدّ ممكن مفاخر خود را ضبط كرده اند، با اين همه به درجه ملّت عرب كه اين فنّ در ميان آنها رواج كامل داشته و همگانى است، نمى رسند.»

اسلام از همان ابتدا، بر حفظ نسبها و صله ارحام تأكيد ورزيد، و بسيارى از احكام خود را بر آن مبتنى كرد؛ تا يك فرد مسلمان در حدّ نياز شرعى خود به حفظ آن اهميّت دهد. اسلام شناخت خويشان پيامبر (ص) يعنى افراد هاشمى قرشى را لازم شمرده است، زيرا شناخت اينان در درستى ايمان دخيل است، همان طورى كه ابن حزم در صفحه 2 الجمهرة و قلقشندى در مقدمه النّهايه

و ديگران نيز به اين موضوع اشاره كرده اند.

همان طورى كه اسلام در مورد امامت، نسب را معتبر دانسته و قرشى بودن را لازم مى شمارد و اين خود يكى از شرايط درستى امامت در نزد توده مسلمانان است- جز اندكى كه مخالفت آنها قابل توجّه نمى باشد- همان طورى كه شافعى و ماوردى در احكام السّلطانيه ص 4 و ابن فراء حنبلى در احكام السلطانيّه ص 4 و ابن حزم در الجمهرة ص 2 و قلقشندى در مقدمه النّهايه و ديگران نيز بر اين عقيده اند.

همچنين اسلام، شناختن خويشاوندان پيامبر (ص) را به خاطر ضرورت دوستى آنها لازم دانسته و مطابق نصّ قرآن مجيد واجب شمرده شده، و آن را مزد تبليغ رسالت قرار داده و فرموده است: «امّت را بگو كه من مزد رسالت نمى خواهم جز محبّت به خويشاوندان» .

اسلام احكام ديگرى را نيز درباره شناخت نسب ايشان مترتّب كرده است مانند حرام بودن صدقه بر ايشان، و وجوب دادن خمس به آنها، و اين علاوه بر آن چيزهايى است كه در ساير ابواب فقه آمده مانند نكاح،

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 32

ميراث، آزاد كردن برده و ديات و وقف كه به شناخت نسب ايشان مربوط مى شود. در بسيارى از كتابهاى فقهى اسلام، يك محقق احكام مخصوصى را مى يابد كه پاره اى از آنها به هاشميون و يا بويژه فاطميون مربوط مى شود [كه دليلى است بر اهميّت اصل و نسب .

به عنوان مثال خاطر نشان مى سازم كه قاضى عثمان بن اسعد بن منجا، حنبلى در كتاب الوقف خود، بابى را اختصاص به وقف بر اشراف، آورده است (به صفحه 20 چاپ دانشگاه فرانسه سال 1949 م مراجعه

كنيد)، همچنين يادآورى مى كنم كه سيوطى در كتاب العجاجة الزّرنبيّه، وقف «بركة الحبش» را متذكّر شده و گفته است كه نيمى از آن متعلق به اشراف از فرزندان حسن و حسين عليهما السّلام، و نيمى هم متعلق به ساير طالبيّون از ديگر فرزندان على (ع) و دو برادرش جعفر و عقيل مى باشد.

حتى بخشى از موقوفات، مخصوص بعضى از اولاد علويّون است، همان كارى كه پادشاه نيكوكار [!] طلايع بن رزيك، كرده است. او ناحيه بلقيس را وقف كرده و محصولش را وقف اشراف كرده است كه هفت قيراط از آن را به سادات بنى حسن اهل مدينه منّوره و يك قيراط از آن را به فرزندان سيد معصوم در نجف اختصاص داده است . چنان كه در الخطط مقريزى و تحفة الازهار خطى، به موقوفات ديگرى اشاره دارد كه ويژه اشراف است.

پس اگر شناخت انساب نبود، مسلمانان دانسته يا ندانسته گرفتار حرام مى شدند.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 33

تصوّر مى كنم به همين مقدارى كه يادآور شديم، براى قانع كردن خواننده نسبت به اهميّت نسب شناسى و لزوم شناخت انساب در حدّ نياز، بويژه شناخت سلسله نسب نبوى، كفايت مى كند، زيرا براى افراد سادات اين سلسله امتيازات ويژه اى است كه اسلام ايشان را به آن امتيازات آراسته و از ايشان پاسدارى كرده است به حدّى كه هر كسى دوست مى دارد كاش يكى از آنان مى شد، امّا آنان به خاطر شرافت زياد و مقام والايى كه دارند نمى خواهند منسوب به هيچ فرد ديگرى باشند.

امتيازى كه خداوند به خاطر بزرگداشت پيامبرش، به هاشميون، اختصاص داد عبارت است از بركنار داشتن ايشان از صدقاتى كه به منزله

چركهاى اموالى است كه در دست مردم است! و در قرآن مجيد براى ايشان سهمى را در كنار سهم خود و سهم پيامبرش قرار داده است، و اين خود بزرگداشتى از جانب خدا نسبت به آنهاست كه هيچ مخالف و معاندى هر قدر هم كه در منع از حق و مقام ايشان سرسخت باشد نمى تواند آن را انكار كند، همان طورى كه خداوند در قرآن مجيد دوستى ايشان را بر تمام مسلمين واجب دانسته، و پيامبر گرامى اسلام (ص) آنان را مشمول عنايت خاص خود قرار داده و با اين سخن جاودانه خود آنها را ستوده است: «هر سبب و نسبى روز قيامت گسسته است جز سبب و نسب من» ، .

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 34

مشايخ بزرگ ما در كتابهاى خود، بعضى از چيزهايى را كه نسبت به هاشميون رعايت آن واجب است بيان كرده اند. شيخ ابو جعفر صدوق رئيس محدّثان (متوفى به سال 388) در كتاب اعتقادات الاماميّه بخشى از حقوق ايشان را يادآورى كرده است و نيز شيخ بزرگوار آية اللّه علامه حلّى (متوفاى سال 721) در اواخر كتاب القواعد، وصيّت خود به فرزندش فخر المحققيّن را نقل كرده و در آن وصيّتنامه، وى را به رعايت حق سادات و رابطه ايشان امر كرده و در آن جا بخشى از حقوق سادات و سخنان پيامبر (ص) را درباره فضيلت ايشان يادآورى كرده است.

بنا بر اين دلايل و نظاير اينها؛ هر علوى، هر طالبى و حتى هر هاشمى حق دارد كه در رفعت مقام سر بر آسمان سايد و به مجد و شرف خود سرفراز باشد.

و هر چند كه خود ساختگان

افتخار به استخوانهاى پوسيده نياكان را عيب مى دانند امّا شايسته نيست كه آنها در برابر افتخار يك فرد علوى به پدران و يك طالبى به خويشاوندانش، فخر كنند، بلكه بايد در برابر عظمت و اعتراف به بزرگيشان سر تسليم فرود آورند، چرا چنين نباشد در حالى كه آنان مفتخرند به كسانى كه هر با شرافتى پيش مقامشان سر فرود آورده، و هر سركش متكبّرى، در خط اطاعت ايشان سر نهاده است، و هر گردنفرازى در مقابل فضل و كمال ايشان خاضع است؟!

اگر نه پس چرا آن شخص بر سخن امير المؤمنين (ع) خرده مى گيرد وقتى كه آن بزرگوار در نامه اى به معاويه، افتخارات خود را چنين بر مى شمرد: «... كه ما تربيت يافته پروردگارمان هستيم، و مردم پس از آن تربيت يافتگان ما هستند شرف و بزرگى ديرين ما نسبت به خويشاوندان تو منع نكرد ما را از اين كه شما را با خود بياميزيم و از (شما) زن گرفتيم و زن داديم، چنان كه نظاير ما انجام مى دهند، در حالى كه شما در آن پايه نبوديد و از كجا چنين شايستگى را داريد؟ در حالى كه پيامبر (ص) از ماست، و

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 35

تكذيب كننده او (ابو جهل) از شماست! و اسد اللّه (حضرت حمزه) از ما، و اسدالا حلاف (ابو سفيان يا عتبه و يا اسد بن عبد العزّى) از شما است، دو سرور جوانان اهل بهشت (امام حسن و امام حسين (ع)) از ما، و كودكان اهل دوزخ از شما، و بهترين زنان جهانيان از ما، و حمّالة الحطب (زن ابو لهب) از شماست، چه بسيارى از

خوبيها كه به سود ما و بديها كه به زيان شماست! پس اسلام ما آن است كه همه شنيده اند، و زمان جاهليّت (بزرگى) ما غير قابل انكار است، و كتاب خدا براى ما فراهم كرده است آنچه را كه از ما پراكنده شده است و همان است سخن پروردگار: «بعضى از خويشان پيامبر بر بعضى ديگر سزاوارترند در كتاب (يا حكم) خدا»

و يا چرا حسود از خطاب امام حسن مجتبى (ع) به معاويه مى نالد، وقتى كه در مجلس معاويه عمرو بن عاص به آن حضرت گوشه اى زد، فرزند پيامبر از پاسخ به ابن عاص ننگش آمد و پس از سخن وى رو به معاويه كرد و فرمود:

اى معاويه! آيا عبد سهم را وادار مى كنى تا مرا دشنام دهد؟ در حالى كه جمعى شاهد و ناظر ما هستند هرگاه قريش، انجمنها بپا كنند؛ از قصد تو بدرستى آگاه خواهند شد تو از روى نادانى به خاطر كينه ديرينه و مستمرّى كه دارى قصد دشنام و سرزنش ما را كردى تو نه پدرى همچون پدر من دارى تا بدان وسيله بر كسى كه مى خواهى فخر كنى و يا مكر نمايى، فخر فروشى كنى و نه اى پسر هند! جدّى چون جدّ من رسول خدا دارى- اگر اجداد ما را نام ببرند- و نه مادرى از قريش چون مادر من- وقتى كه شخصيّت و حسب قديم ريشه يابى شود- پس چون منى را- اى پسر هند!- نمى توانى مسخره كنى،

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 36

و نه بردگان با همچون منى مى توانند برابرى كنند! پس آرام باش! كارى نكن تا امورى را بازگو كنيم كه از

ترس و هراس آنها كودك نوزاد پير گردد!

آيا كسى مى تواند افتخار سيد الشهدا (ع) در روز عاشورا را تكذيب كند، آنگاه كه شخصى فريب دنيا خورده را و كسى را كه بهره و نصيب خود را به دنياى پست فروخته بود، در برابر خود ديد، گران آمد و دست از زندگى شست و مصمّم بر مرگ ايستاد و گفت:

من پسر على بزرگوار، از خاندان هاشمم اين افتخار- اگر بخواهم فخر كنم- مرا بس است و جدّم رسول خدا گرامى ترين انسانهاست و ما چراغ فروزان خداييم كه روى زمين را روشن مى سازد.

و يا مى شود كه فرياد امام زين العابدين (ع) را كم اهميّت شمرد؟

در حالى كه مقابل همه مردم شام به صفات برجسته خود مباهات مى كند، در صورتى كه به عنوان اسير او را با اهل بيتش نزد يزيد آورده اند.

اى مردم، شش خصلت به ما داده شده و به هفت فضيلت ما را برترى داده اند؛ به ما، علم، حلم، بخشندگى، شجاعت و محبت در دلهاى مؤمنان را داده اند و ما را برترى داده اند زيرا كه پيامبر برگزيده، حضرت محمد (ص)، از ماست، و صدّيق [على (ع)]، طيّار [جعفر] شير خدا و رسول خدا [حمزه ، دو نواده پيامبر [حسنين (ع)] و مهدى اين امّت از ماست.

هركس كه مرا مى شناسد، مى شناسد! و هركس نمى شناسد، حسب و نسبم را به اطلاع او مى رسانم:

اى مردم! منم فرزند مكه و منى، منم فرزند زمزم و صفا، منم پسر كسى كه ركن را با گوشه هاى عبايش حمل كرد، منم پسر بهترين كسى كه عبا و رداء بر تن داشت، منم پسر بهترين مردمى كه كفش بپا داشته و يا نداشته اند، من

پسر بهترين كسى هستم كه طواف و سعى بين صفا و مروه

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 37

كرد، منم فرزند بهترين كسى كه حج به جا آورد و تلبيه گفت، منم پسر آن كسى كه بر براق سوار و به آسمان برده شد، منم پسر آن كه از مسجد الحرام به مسجد الاقصى سير داده شد، منم پسر آن كسى كه جبرئيل او را تا سدرة المنتهى رساند، منم فرزند آن كسى كه نزديك شد و به حد قاب قوسين و يا نزديكتر رسيد منم پسر آن كه با فرشتگان آسمان نماز گذارد، منم پسر كسى كه خداوند بزرگ آنچه را كه مى خواست بر او وحى كند، وحى كرد. منم پسر محمد مصطفى (ص) منم فرزند على مرتضى منم پسر كسى كه واداشت مردم را تا بگويند: لا إله الا اللّه (هيچ معبودى جز خداى يكتا نيست)، منم پسر آن كسى كه در حضور رسول خدا با دو شمشير و دو نيزه جنگيد، و دو بار مهاجرت كرد، و دو بار بيعت كرد، و در بدر و حنين پيكار كرد، و به يك چشم بر هم زدن به خدا كافر نشد.

تا آخر خطبه كه همواره امام سجّاد، من، من مى فرمود، تا آنجا كه صداى شيون مردم بلند شد، و يزيد ترسيد كه آشوبى بپا شود، پس به مؤذنش دستور داد تا سخن امام (ع) را با اذان قطع كند.

و يا چه چيز اين سخن شاعر خاندان پيامبر، شريف حمانى زيدى، را مى تواند ردّ كند:

ما به وسيله نسب خود به آسمان رسيديم و اگر آسمان مانع نبود هر آينه از آسمان مى گذشتيم بنا

بر اين همين قدر در بزرگى و شرافت ما بس كه ما با امتحان خوبى كه داديم، بلا را برطرف كرديم مدح و ثنا بر پدران ما خوش و گواراست و ياد على خود، مدح و ثنا را خوب و گوارا مى سازد هرگاه مردم، توجّه كنند، ما پادشاهانيم و همه مردم غلامان و كنيزانند

و يا سخن ديگر او را:

هرگاه گروهى از قريش بر ما با تكبّر و بزرگمنشى و بلند كردن انگشتان، مفاخره كنند و چون با ما در ستيزند، به سود ما

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 38

و زيان ايشان- مطابق خواست ما- صداى صومعه ها حكم كنند تو ما را خاموش مى بينى در حالى كه فرياد بلند هر انجمنى به فضيلت ما گواه است زيرا كه رسول خدا- احمد (ص)- جدّ ماست و ما كه همچون ستارگان درخشانيم فرزندان اوييم

سخن شريف رضى موسوى نيز نارساتر از آن نيست:

ما به وسيله پيامبر و فاطمه، جايگاههاى بلند- جاى ايستادن و نشستن- بالاتر از شما را گرفتيم و به وسيله دو نواده احمد (ص)، و وصىّ او سرفرازتر از همه مردم، از اهل تهامه و نجد، شديم و ما خانه خدا، كه نهايت افتخار شما بوده است زادگاه دختر قاسم بن محمد- را در اختيار گرفتيم جدّ من پيامبر، و جد بعدى من جانشين پيامبر است بالاتر از مقام دو نياى من على و احمد مقامى نيست و پس از پيامبر (ص) به ديگران افتخار ندارد آن دستى كه روز بيعت روى همه دستها بود.

تمام اين بزرگان تاجهاى افتخار، اركان فضيلت و معادن بخشش و فصاحت و شجاعت، و سرچشمه علم، حلم و بزرگوارى اند.

مردم والاهمتى و بزرگ منشى و عزّت نفس را از ايشان آموخته اند كه ايشان زيبايى شرافت نسب را با نهايت افتخار بر حسب و شخصيّت يكجا جمع كرده اند! و از ديگران با ملكات نفسانى پسنديده و خصلتهاى نيك خود، ممتازند. پس آنان تنها به نسب، هر چند كه والاست، متكى نيستند. و نه آن كه پشتوانه آنها تنها حسب است، هر چند كه حسب آنها نيز عظيم است.

بلكه فرزندان پيامبر، به اهميّت شرف، و بلندى مقام خود واقفند، از

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 39

اين رو براى حفظ و پاسدارى نسب خود مى كوشند كه مبادا آن را وسيله اى براى دست آوردن منافع مادّى قرار داده، و يا آن را وسيله تجاوز بر ديگران سازند.

از داستانهاى شگفتى كه در اين زمينه نقل شده، داستانى است از شريف عبد اللّه بن حسين بن عبد اللّه ابيض او كه شاعرى برجسته بود روزى نزد سيف الدّوله حمدانى رفت، به اطلاع او رساندند كه بعضى از مردم به سيف الدّوله گفته اند كه وى مرد شريفى است و لازم است سيف الدوله به خاطر شرف، سابقه و نسبش به او عطا و بخششى كند! فرزند پيامبر و سلاله بزرگى و عظمت با همه تنگدستيش آن را بر خود نپسنديد و خود را بالاتر از آن ديد كه شرافت و نسب خود را به صورت كالايى در آورد، كه سلاطين، بدان وسيله تجارت كنند، پس اشعارى سرود و براى سيف الدّوله خواند:

گروهى گفتند كه به خاطر سابقه فاميلى به او عطا كن آنان دروغ گفتند بلكه به دليل فضيلتم عطا كن هرگز، بزرگى و عظمت من، ممكن نيست كه

در خور آن باشد تا با دينار و درهم خريدارى كنند پس من فرزند درك و فهم خود هستم، پس به خاطر آنكه فرزند مجد خود هستم، و هم به خاطر شعرم نه به خاطر استخوانهاى نياكانم- پذيراى عطا و بخشش مى باشم.

هرگاه بخواهيم از تاريخ اين دودمان سخن گوييم، و از جريان حال آنان در دورانهاى اوليه اسلام آگاه شويم، با تاريخى درخشان و پر از بزرگى و بزرگواريها روبرو خواهيم شد، كه فرمانروا و فرمانبرشان در برابر حق و فداكارى- همان طورى كه روش والاى اسلام است- همسانند.

و اگر بعضى اعمال ناروا در افرادى انگشت شمار، مشاهده شد كه توجيه صحيحى براى آن اعمال پيدا نشده، اين اعمال از بعضى از ايشان همانند رويدادى است كه بندرت اتفاق افتد و نبايد درباره همه سادات بر

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 40

آن اساس قضاوت كرد.

و پس از همه اين حرفها، آيا اين سخن تندروى و دور از حقيقت نيست كه گفته شود موضوع خويشاوندى و رعايت آن و افتخار بدان، حتى افتخار به خويشاوندى پيامبر، از چيزهايى است كه اسلام با آن مبارزه كرده است؟ و شاهدى هم بر آن مطلب از قرآن كريم آورده شود، مثل قول خداى تعالى: «گراميترين شما در نزد خدا پرهيزگارترين شماست» و آيه ديگر: «آن روز (قيامت) هيچ نسبى ميان مردم كارساز نيست و از نسب كسى نمى پرسند» و نظاير اينها، حال آن كه تمام اينها تفسيرهايى دارند كه با گفته ما منافاتى ندارد، و هركس طالب باشد، مى تواند، مطلب را در جاى خودش مطالعه كند.

و به خاطر مقام والاى دينى، و نزديكى ايشان به پيامبر (ص) است

كه آن امتيازات ويژه براى ايشان مقرر شده، آن طورى كه بوده و هستند مردمانى كه در مقام آنها طمع بسته اند، از اين رو به شرح حال ايشان با ضبط نسبهايشان عنايتى كرده و از ترس ورود افراد ديگر، آن انساب را مرتّب كرده اند، و علت ديگرى نيز براى تدوين انساب ايشان وجود دارد كه همان پراكندگى ايشان در اطراف دنياست، به دلايلى كه اين جا گنجايش نقل آن نيست. اين بود كه افراد هوشمند، ترسيدند كه نسلهاى بعدى به خاطر ناآگاهى به اصول نسبها از بين بروند و تباه شوند، از اين رو اصول انساب را براى ايشان حفظ كردند تا فرزندانشان نيز به آنها ملحق شوند. و اين تنها مسأله مهمّ هاشميون نبود، بلكه تمام شخصيتهاى امّت و ديگر كسانى كه در اين رشته برازندگى داشتند، راه ايشان را رفتند، بنا بر اين انساب طالبيّون و هاشميّون، سرمايه مهم فكريى شد كه تاريخ اسلام و عرب را بيش از هر چشمه سارى آبيارى، و بيشترين كاستيها را ترميم كرد.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 41

علماى نسب شناس در كيفيّت تدوين و نوشتن مطالب به گونه هاى مختلف عمل كرده اند و آنان، اصول، قواعد و شروطى دارند، همچنان كه اصطلاحات مخصوص به خود نيز دارند كه بيشتر محققّان امروز، به سبب دورى از اصول اين فنّ از آن اصطلاحات ناآگاهند.

و من در اين زمينه شواهدى دارم كه به ذكر يكى از آنها بسنده مى كنم.

كتاب اتّعاظ الحنفاى مورّخ مشهور، مقريزى را مى خواندم، ديدم اختلاف نظر نسب شناسان را درباره فاطميّون كه در مصر به حكومت رسيدند نوشته و قول شيخ شرف عبيدلى را نيز در

آن مورد نقل كرده و مى گويد: «و پسران عبيد اللّه در مغرب، مقطوع النسبند» و در اين جا دكتر شيال در حاشيه كتاب اين توضيح را داده است: «در اصل متن پس از كلمه «القطع» دو كلمه «فى صح» وجود دارد كه شايد اشاره بر اين باشد كه حرف جر قبل از لفظ «نسب» [يعنى: فى درست است، و با اين عبارت واضح مى شود كه آنچه بايد معنى را كامل و واضح كند باعث نقص معنا شده است!»

ملاحظه مى فرماييد كه چگونه بر اين دكتر محقق آن اصطلاح [فى صح پنهان مانده، و براى تأويل و توجيه آن به مطلبى كه بسيار دور از حقيقت است، پرداخته است، زيرا عبارت «فى صح» اصطلاح ويژه اى براى نسب شناسان است و در جاى مخصوص اصطلاحات نسبى در آخر همين مقدمه، ان شاء اللّه، خواهد آمد.

عين همين عبارت در چنين موردى به صورت نقل قول در العمدة از ابى عبد اللّه بن طباطبا يكى از بزرگان اين فنّ، رسيده است كه مى گويد: «و ايشان- فرزندان عبيد اللّه- از انساب «قطع فى صح» است».

البته عذر دكتر شيال در اين مورد پذيرفته است، به دليل دورى ايشان از فن نسب و زبان اين رشته، هر چند كه ايشان را در مراجعه به كتابهاى نسب نمى شود معذور دانست زيرا كه آن كتب عهده دار بيان اين اصطلاحاتند.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 42

دانشمندان نسب براى اين فن، دو نوع كتاب مشجر و مبسوط، نوشته اند، و اينها دو نوع نوشته، مى باشند كه انساب مطابق آنها در هر كتابى آمده است. البتّه نوع مشجّر را بر نوع مبسوط برترى و امتياز داده اند، و

اينك بعضى از آن امتيازات را نقل مى كنيم:

ابن طقطقى در مقدمه النّسب الاهلى مى گويد:

امّا مشجّر:

من نمى دانم چه كسى بنيانگذار آن بوده است و ليكن از دودمان بزرگ خالص بوده است.

اين مطلب را از آن جهت گفتم كه نمى دانم چه كسى آن را وضع و ابداع كرده است. و از استاد خود جمال الدين دستجرانى وزير، نقل كرده است كه وى وارد شهر ساوى شد، و به گنجينه كتاب آن جا رفت و در آن جا ميان جزوه هاى قديمى كه تعداد آنها زياد و غير قابل وصف بود كتابى را ديد كه شافعى به هارون الرشيد اهدا كرده بود؛ در اوّلين ورق آن چنين نوشته بود: «به تو اهدا مى كنم اى فرزند سيد بطحاء، شجره اى كه اصلش ثابت و شاخسارش در آسمان است و من در نزد شما درباره ناتوانان از حجّاج در مقابل تندبادها و ريزش عرقها شفاعت مى كنم. و اين را محمد بن ادريس نوشته است».

پس اگر شافعى روش مشجّر را ابداع كرده باشد از هوش و ذكاوت او و از مقام فضل او به دور نيست. و قدر و منزلت ابداع كننده اين روش نزد خدا محفوظ است زيرا ابداع خوبى است! و از ابر رحمت خدا سيراب باد آن كه اين روش را به وجود آورده است، چه نوآورى ظريفى است! مطالب دور از اذهان مربوط به طالبيون را نزديك و ابهامات تاريخ زندگى آنها را روشن ساخته است كار بى سابقه اى انجام داده، و آغاز و انجامش را خوب

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 43

برگزار كرده و فضل و بزرگى را به حدّ اعلا رسانده است.

و سبك كارى

كه او انجام داده چنين است: در مورد حرف (باء) از كلمه (ابن) پس از اين كه به چندين (ن) در وقتى كه اولاد زياد داشته نياز بوده است، به يك (ن) اكتفا كرده و همه (باء) ها را در آنها حذف كرده است، و اگر چنين نكرده بود، هر (باء) به (ن) نياز داشت، و اين باعث چندين مدّ ناهنجار در انظار شده و همچنين طول عبارات بى فايده و ملال آور مى شد و اين روش مشجّر، درست مثل علم سياق در حساب مى ماند كه دانشمندان آن رشته نيز دورها را بدان وسيله نزديك كرده اند، كه اگر آن روش نبود هر آينه باعث دشوارى شده و دشوارش دشوارتر مى شد، امّا علم سياق عجمى و عربى دارد: واضع عجمى آن ابو على بن سيناى بخارى است آن هنگام كه سرپرست وزارت شد، و واضع عربى آن نيز كاتب عبد الملك بن مروان، همان كسى است كه دفتر مالياتى را از زبان رومى به عربى برگرداند. و اين راهگشايان و بنيانگذاران تنها به توضيح معانى به وسيله ابداع خود يعنى: اين عوامل تقريبى، رمزهاى شگفت آميز و اشارات ظريف، بسنده كرده اند.

و چه نام خوبى در تسميه به مشجّر، انتخاب كرده اند، شما وقتى كه يك سلسله را ملاحظه مى كنيد گويى درختى است روى پايه هاى استوار، و شاخ و برگش چون شاخ و برگ درخت و تنه، ميوه، ريشه و ساقه اش مانند تنه، ميوه، ريشه و ساقه درخت است. و اين روش شجره سازى صنعت مستقلى است كه برخى در آن مهارت داشته و گروهى نيز از آن رو برتافته اند.

از جمله ماهران اين فن، شريف قثم بن طلحه زيدى نسب شناس است

كه مردى فاضل بوده و خط زيبا مى نوشته است، او گويد: روش مبسوط را به صورت مشجر، و مشجّر را به صورت مبسوط در آوردم. و اين نهايت قدرت و تسلّط و كاردانى وى در اين رشته است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 44

و از جمله ماهران رشته مشجّر عبد الحميد اول فرزند عبد اللّه بن اسامه، نسب شناس كوفى است او خطى زيباتر از خط رخساره داشته و شجره اى بهتر از درختان كه مشتمل بر انواع ميوه ها باشد به وجود آورده است.

از ديگر كاردانان اين رشته، ابن عبد السّميع خطيب است. او، نسب شناسى است كه كتاب الحاوى را براى نسبهاى مردم به صورت مشجّر در چند جلد، كه محتواى نيمى از آن بالغ بر ده جلد مى شود، فراهم كرده است و من به خط وى نامه اى را خواندم كه به يكى از خلفا نوشته و مى گويد: «اين بنده از شجره ها و نسبها و اخبار، مطالبى جمع آورى كرده ام كه يك شتر راهوار از حمل آن عاجز است».

و قاعده اين كتاب در مشجّر آن است كه باء (ابن) متصل به نون است هر طورى كه مى خواهد وضع آن در شش جهت باشد، و چه بسا كه در چند جلد يك روش در خط ادامه يافته و اتصال باء به نون، درست نبوده، و اختلاف حالات آن نيز زيانى نداشته است و تركيب چند نوع خط نيز روا نيست.

اما روش مبسوط، در اين روش كتابهاى مفصّل و فراوانى نوشته شده است.

و از جمله كسانى كه در اين رشته كتاب نوشته اند؛ ابو عبيده قاسم بن سلام، و يحيى بن حسن بن جعفر- حجّت عبيدلى- نسب

شناس صاحب كتاب مبسوط نسب الطّالبيّين مى باشند.

كتابهاى مبسوط بيشتر از كتابهاى مشجّر است، و روش مبسوط آن است كه در آن از بالاترين نيا و پدر بزرگ شروع مى كنند و پس از آن فرزندان از نسل وى را نام مى برند، و آنگاه اولاد يكى از همين فرزندان را اگر فرزندى داشته باشد- مى آوردند، وقتى كه تمام شد، به فرزندان برادرش مى پردازند، و بعد از او به فرزندان يكى ديگر از برادران، همين كه برادران تمام شدند نوبت به فرزندان فرزندان نخستين برادر مى رسد و بعد به فرزندان فرزندان برادران ديگر و همين طور تا به آن جايى مى رسد كه

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 45

مى خواهند آن را به پايان رسانند. و در اين ميان، اخبار، اشعار، اشارات، تعريف و توصيفها، القاب و فاميلها و سيماى ظاهرى آنها را مى آورند.

دارد؛ يا عاريه آورده شده، و يا متوقّف مانده و يا الحاقى و يا اين كه مورد اشكال است. و در تمام اين موارد عمل نسبت تا اثبات نشده، متوقف مى ماند و بايد تصحيح شود و بدون اقامه دليل شرعى به درستى نسبت حكم نمى توان كرد. و اين عقيده نسب شناس ابو الحسن بيهقى در اللّباب است.

و بعضى گفته اند كه اين اصطلاح درباره كسى به كار برده مى شود كه در نسبتش عيبى بوده، و ارتباطش به شهادت شهود وابسته است و در مبسوطات و مشجّرات چيزى كه دلالت بر آن كند وجود نداشته باشد، و در نتيجه نسبت دهنده با عبارت: هو عندى (فى صح) اشاره كند. صاحب اين نظريّه به قول شريف بن افطسى نسب شناس استناد كرده است.

مشجّر، قطع نمى كند، بلكه آنچه از ايراد و نقد و امثال آن را كه درباره وى گفته اند، نقل مى كند و نظر آن نسب شناس را تأييد مى كند كه در آن مورد رجحان دارد. امّا هرگاه اختلاف نظر نداشته باشند، خط اتصال در مشجّر قطع مى شود، و اين قطع شدن هم درجاتى دارد، و دانشمندان نسب شناس، بيان كاملى در تصوير آنچه بايد در هر مرتبه اى نوشته شود، دارند و كتابهاى نسب شناسى مفصّل، آنها را متعرضّند.

هستند، بالاترين مرتبه در تزكيه، مى باشند. و حد متوسط در تزكيه عبارات: له عدد، له ذيل جم، و عقبه جم غفير، و پايين ترين حد تزكيه عبارات: نسب صحيح، صريح لا شك فيه، لا ريب فيه، و لا غبار عليه، مى باشد، و از آن رو اينها پايين ترين مراتب شمرده شده اند، كه در نسب بايد تصريح به صحّت و گواهى به درستى آن بشود.

همان طورى كه الفاظ ديگرى دارند كه حكايت از مدح و نكوهش نسبها داشته، و به منزله جرح و تعديل نزد راويان حديث مى باشد، مانند جملات: يتعاطى مذهب الاحداث، ممتّع بكذا، هو لغير رشدة، فيه حديث، فيه نظر، هو ذواثر، هو مخلط، هودعى، هو لصيق، هو زنيم، مغموز، لقيط، مناط، مرجى و نظاير اينها.

نسب شناسان در كنار اين اصطلاحات اصطلاح ويژه اى در تقسيم طبقات نسب دارند خوب است كه تعدادى از آن اصطلاحات را براى خواننده توضيح دهيم: نسب شناسان طبقات نسب را به شش طبقه تقسيم مى كنند كه عبارتند از: شعب- كه بالاترين طبقه است- سپس قبيله، بعد از آن عمارة، و پس از آن بطن، سپس فخذ، و پس از همه، فصيلة، و براى درستى اين تقسيم بندى به پاره اى از آيات قرآن مجيد و بعضى از احاديث نبوى، و شواهدى از اشعار عربى استناد كرده اند كه ما با ذكر آن دلايل سخن را به درازا نمى كشانيم، و اين طبقات را شاعر، محمد بن عبد الرحمن غرناطى در اشعار خود جمع و تفسير كرده است:

شعب، سپس قبيله و عمارة، بطن، فخذ، و به دنبال آن،

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 52

فصيله است شعب تمام قبيله را شامل است و پس

از آن قبيله كه جامع عماره (ايل كوچك) است و بطن كه همه ايلهاى كوچك را شامل است پس بدان، و فخذ كه جامع بطنهاى زيادى است و فخذ، شامل فصيله (فاميل كوچك) هاست، آنها را فراگير كه به ترتيب در پى يكديگر آمده اند، [به عنوان مثال:] پس خزيمه يك شعب، و كنانه يك قبيله است و فاميلهاى كوچك از آنها پراكنده اند اى جوان! قريش از قبيله كنانه را عماره، و قصى را بطن مى گويند، كه به دنبال عماره آمده و اينان دشمنان يكديگر بوده اند!

اينك هاشم فخذ، و عباس سرچشمه فصيله است، و طبقه هفتم وجود ندارد .

كوفه.

2- امام ابو محمد حسن زكى (ع) از كسانى كه در كوفه بوده و بعد به مدينه رفته است.

3- حسن مثنّى، ساكن مدينه.

4- ابراهيم غمر، در مدينه بوده است، و در محل دفنش اختلاف است: بعضى گفته اند در زمان منصور، وقتى كه خاندان امام حسن (ع) را به هاشميّه منتقل كردند، ابراهيم در بين آنها بود و پيش از رسيدن به كوفه، در نزديكى آن شهر از دنيا رفته است، ابن خداع نسب شناسى بر اين عقيده است، و ديگران نيز به قول او اعتماد كرده اند، و بر اساس همين قول است كه احتمال داده اند- همان طورى كه در عمده و كتب ديگر آمده است:- صاحب آرامگاه و ضريح در بيابان كوفه هموست كه قبرش زيارتگاه مى باشد.

بعضى گفته اند، در محل هاشميه در زندان، با اعضاى خانواده اش از دنيا رفت و او نخستين كسى بود از افراد خانواده كه بدرود زندگى گفت.

و بعضى نيز گفته اند كه در بغداد از دنيا رفته است، اين قول را از محمد بن سلام جمحى نقل كرده اند به طورى كه خطيب بغدادى در تاريخ خود (- ج 6 ص 54-) بيان كرده است.

قول وسط [در زندان هاشميه با ديگر خانواده فوت كرده است اين قول درست و صحيح است زيرا از طرف توده مورّخان و نسب شناسان تأييد شده است، خطيب مى گويد: صحيح آن است كه وفات وى در هاشميه ميان زندان بوده است. آنگاه از يحيى بن جعفر، يكى از بزرگان علم نسب، نقل مى كند كه گفته است؛ ابراهيم در سال 145 در هاشميه موقعى كه در زندان

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 54

ابو جعفر (منصور) بود،

در سن شصت و هفت سالگى از دنيا رفته است و او نخستين كسى است از فرزندان امام حسن (ع) كه در زندان از دنيا رفته و ماه وفاتش ربيع الاول بوده است.

5- اسماعيل ديباج، او نيز از جمله كسانى است كه منصور او را با آل حسن (ع) منتقل كرد، و به همراه ايشان در زندان از دنيا رفت، همان طورى كه در مقاتل الطّالبيّين (ص 199) آمده است. بنا بر اين آنچه را كه يكى از طباطباييها در كتاب خود، هديه آل عبا ص 20 نقل كرده است، معنا ندارد، او گفته است: اين اسماعيل به ايران پناهنده شد، و در اصفهان به شهادت رسيد، و قبرش در محله گل بهار متّصل به مسجد بزرگى است كه در سمت غربى آن آرامگاه شعياى پيامبر است.

و عجيب است پافشارى اين مرد بر خطاى خود؛ از سلاطين آل مظفر نقل مى كند كه عقيده ايشان درباره صاحب اين قبر آن بوده است كه وى اسماعيل بن زيد بن حسن (ع) است، چنان كه همين مطلب را با خط برجسته در كتيبه حرم نوشته اند، و اضافه مى كند كه آنها اشتباه كرده اند، و بدون اين كه يك برهان تاريخى اقامه كند، بر آن مطلب پافشارى مى كند و ليكن پس از چهار صفحه از عقيده خود عدول كرده و يادآور شده است كه اين اسماعيل از شهداى فخ است! و قبرش همان جا است، و اشتباهات اين كتاب آن قدر زياد است كه آن را از درجه اعتبار انداخته است.

همان طورى كه مطالب كتاب الكواكب السّياره ابن زيّات متوفّى سال 814 ه كه در صفحه 47- 48 آمده است،

نادرست و بى معنى است:

(آنگاه از پايين تپه- تل منامه- به سمت قبله حركت مى كنى، طرف چپ از سمت شرقى دو قبر قديمى خواهى ديد، به طورى كه گفته اند يكى از آنها قبر سيد شريف اسماعيل ديباج فرزند ابراهيم غمر بن حسن «مثنّى پسر امام حسن نواده پيامبر (ص) فرزند على بن ابيطالب- رضى اللّه عنه- است، و دوّمى ...) و شايد، نسبت دادن اين مطلب به گوينده نامعيّنى (قيل)

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 55

براى اثبات نادرستى و بى اعتبارى اين قول كافى باشد.

6- ابراهيم طباطبا، ابوالفرج اصفهانى در كتاب مقاتل خود (ص 446 و 456) نقل كرده است كه وى در حادثه فخ حضور داشته و نام او را جزء كشتگان فخّ نياورده اند همان طور كه من بر كسى اطّلاع نيافتم كه پس از آن حادثه از وى نام برده باشد. آرى در كتاب الكواكب السيّارة ص 59 به نقل از ابوبكر خطيب آمده است كه ابراهيم در زمان خلافت هارون الرشيد وقتى كه وارد بغداد شد، خليفه مطّلع شد، و دنبال وى فرستاد و او گمان برد كه كسى نزد خليفه از او سخن چينى كرده است، اما وقتى كه وارد شد، هارون الرشيد از جا حركت كرد و او را پهلوى خود نشاند، و به او گفت:

ابو اسحق! چه باعث شده كه شما به بغداد بياييد؟ گفت: صاحب طبا- يعنى: صاحب قبا- به من ظلم كرده است. (وى بجاى قاف، طا به كار مى برده است).

من از خطيب چنين مطلبى را در تاريخ بغداد، در مواردى كه گمان مى رفت، نديدم، بلكه اصلا شرح حال وى در آن جا نيامده است و شايد در

جايى كه احتمال نمى رود، نقل كرده باشد.

ابن زيّات، در كواكب السيّاره ص 59 مى گويد: «در مشهد طباطبا واقع در مصر، قبرى وجود دارد كه روى آن نوشته شده است: ابراهيم طباطبا و نسب وى را نيز آورده است- و مى گويد: علماى نسب شناس در درستى اين نسب اختلاف نظر ندارند، جز اين كه طباطبا در مصر از دنيا نرفته است، و از رفتن وى بدان جا سابقه اى در دست نيست».

كتابهاى نسب شناسى و ديگر كتابها چيزى در مورد محل وفات و يا جاى دفن وى نگفته اند، آرى در مقدمه رجال سيد بحر العلوم (ج 1 ص 16 پاورقى شماره 1) آمده است كه محمد بن احمد بن ابراهيم طباطبا كنار جدّش ابراهيم طباطبا در جميلان اصفهان دفن شده است. و اين ادّعايى است كه دليل مى خواهد بعلاوه دو نفر نويسنده اى كه حاشيه بر اين مقدمه

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 56

نوشته اند، در شرح حال ابراهيم طباطبا چنين چيزى را ننوشته اند. پس اگر اين مطلب در نزد آنها به ثبوت نرسيده چگونه آن را ذكر كرده اند و اگر ثابت شده پس چرا در شرح حال خود ابراهيم طباطبا- كه مناسبتر بوده است- ذكر نكرده اند، و مصدرى را كه نام برده اند يعنى كتاب عمده ص 162، جز نام احمد چيزى ندارد و ننوشته اند كه وى در جميلان اصفهان كنار جدش طباطبا دفن شده است؟ و در چنين موردى ابهام و ايهامى آشكارا وجود دارد، بنا بر اين بر ايشان لازم بود كه براى اين ادّعاى خود مأخذى ذكر كنند تا از صورت ابهام خارج شود و مطلب را به گونه يك مطلب قطعى رها

نكنند، علاوه بر آن كه اين عقيده را، مطلبى كه در همين كتاب آن جا كه شرح حال محمد بن احمد بن ابراهيم طباطبا، نقل خواهد شد، رد مى كند، (توجّه كنيد).

7- احمد بن ابراهيم طباطبا- ابو عبد اللّه رئيس- نسب شناسان و ديگران، وطن و محل دفن او را نام نبرده اند، در مقدمه رجال سيد بحر العلوم (ج 1 ص 16 پاورقى شماره 2) آمده است كه وى مقيم اصفهان بوده است.

اين قول نيز مانند ديگر اقوال حاشيه نويسان پيش از وى، قولى است بدون سند تاريخى زيرا آنچه از شرح حال محمد فرزند احمد- كه در ذيل خواهد آمد- بر مى آيد آن است كه وى در كوفه بوده است. و بعيد است كه پدرش در شهر ديگر بوده باشد و مؤلف چيزى نگويد در صورتى كه وى از نواده هاى اوست، آن هم در اين كتاب كه براى شرح چنين مطالبى فراهم شده است.

8- محمد بن احمد بن ابراهيم طباطبا: يعنى: ابو جعفر محمد اكبر، محل دفنش را ننوشته اند، وليكن به صفت كوفى، توصيف شده است. مؤلف ما در اين كتابش، المنتقله ص 266 بصراحت مى گويد: او اهل كوفه بوده است. و ممكن است به دليل اين كه مؤلف رفتن او را از كوفه مطرح نكرده است، معتقد شويم كه در همان جا وفات يافته است، بلكه بصراحت

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 57

گفته است كه فرزند وى احمد- كه در آينده شرح حالش خواهد آمد- همان كسى است كه از كوفه به اصفهان انتقال يافته است. و بنا بر اين قول دو نويسنده حاشيه، در مقدمه (ج 1 ص 16 حاشيه

شماره 1) كه وى در كنار جدش ابراهيم طباطبا در جميلان اصفهان دفن شده است، بى معنى است. و چنين قولى نياز به دليل دارد، و قبلا بيان كرديم كه حواله كردن محل دفن آنها- احمد و جدّش طباطبا در جميلان!- به كتاب عمده ص 162 نوعى ايهام است، زيرا آنچه در آن كتاب آمده تنها نام شخص، و فرزندان اوست، و هيچ نامى از اصفهان نيامده است. (به آن جا مراجعه شود)

9- ابو عبد اللّه احمد بن محمد بن ابراهيم طباطبا، مؤلف اين كتاب المنتقلة در ص 20 از اين شخص نام برده و گفته است وى از كوفه به اصفهان منتقل شده است و نامش ابو عبد اللّه احمد بن محمّد ... بوده است و در ص 266 در ذيل شرح حال پدرش ابو جعفر محمد، كه در چند سطر بالا شرح حالش گذشت، مى گويد: وى در كوفه بوده و اضافه مى كند كه همين شخص به اصفهان منتقل شده است.

به اين ترتيب، نخستين كس از فرزندان طباطبا كه به اصفهان انتقال يافته است همين احمد نام خواهد بود. و هنگامى كه اين مطلب براى ما روشن شد ديگر نيازى به بررسى بقيه افراد اين دودمان نداريم تا مطابق روش منتقله بازگو كنيم، زيرا تمام آنها حتّى مؤلّف اين كتاب در اصفهان بودند.

و شايد در توصيف ابو الحسن محمد فرزند طباطبا شاعر- پسر همين احمد نام- به اصفهانى بودن در كتابهاى شرح احوال، چنين دليلى باشد كه او نخستين كسى است از اين خاندان كه به اين صفت متصف شده است: چون او در اصفهان به دنيا آمده است، همان طور كه منابع و

مصادر به صراحت اين مطلب را ذكر كرده اند. و در همان اصفهان، در سال (322 ه) از دنيا رفته است. اما پدرش، هر چند كه ساكن اصفهان بوده، و در آن جا از دنيا رفته

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 58

است، اصفهانى معرفى نشده است براى اين كه در كوفه به دنيا آمده و در همان جا بزرگ شده است.

امّا مؤلف اين كتاب- ابو اسماعيل- كسى است كه ما درباره او نمى توانيم صحبت كنيم، مگر در حدى كه از خواندن اين كتاب المنتقلة استفاده كرده ايم، زيرا كتابهاى رجال به رغم اين كه وى مؤلفى است كه كتابخانه اسلامى را با نتايج انديشه خود تغذيه كرده است، از نام بردن وى غفلت كرده اند، و حتى كتابهاى نسب شناسى نيز جهات مختلف شخصيّت او را براى ما به طور كامل روشن نكرده اند، آرى، در اين كتابها مطالب مختصرى هر چند نارسا رسيده است، جز اين كه شخصيت وى، در ارزيابى مقام والاى علمى او، نزد امثال خود- از اقطاب فن- بى نياز كننده است، نسب شناس و مورّخ، ابو الحسن بيهقى در لباب الانساب از او به سيد پرهيزگار، و در جاى ديگر به سيد امام تعبير كرده است و ابن طقطقى در النّسب الاصيلى به سيد علامه نسب شناس، توصيف كرده و ابن عنبه در العمدة با عبارت: سيد عالم نسب شناس، او را معرفى كرده است، و عميدى در مشجّر خود، نظير همين صفات را براى او آورده است.

به اين ترتيب اين بزرگان، مؤلف كتاب را به عنوان: تقى، سيّد، عالم، نسّابه و امام توصيف كرده اند كه خود، دليل بر مقام والا و

ارجمند او در بين امثال و اقران است.

آشنايى ما با شرح حال وى از روى مطالعه اين كتاب چندان سودمند و دقيق نخواهد بود، زيرا مطالب كتاب محدود است و ما نمى توانيم با اين مطالعه تمام جهات شخصيّت او را بشناسيم امّا اين مطالعه، شناخت اساتيد او را در اين رشته علمى و همچنين بزرگانى را كه از ديگر شهرها در پيرامون او گرد آمده بودند، و شهرهايى كه او به آن جا سفر كرده و راه و روشى را كه داشته است، تمام اينها را براى ما آسان مى كند.

اما ولادت و دوران زندگى و تحصيلاتش و نيز وفات و شرح حال

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 59

فرزندانش (اگر فرزندانى داشته) ما درباره اينها به دليل نبودن منابع مشخص در اين باره نمى توانيم بحث زيادى داشته باشيم.

اما اساتيد وى در علم نسب شناسى، ما از شناخت تمام آنها عاجزيم، وليكن ما كسانى را كه خود او در اين كتاب، به صراحت نام مى برد كه از آنها چيزى آموخته بازگو مى كنيم و آنها عبارتند از:

1- سيد بزرگوار، المرشد باللّه، زين الشّرف يحيى بن حسين بن اسماعيل بن زيد بن حسن بن جعفر بن حسن بن محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى كه يكى از رهبران زيديّه است، مردم در سال 446 در ديلم با وى بيعت كردند، و عالم، شاعر و محدث بوده است و او خود، مطالب را از ابن غيلان و ابو بكر بن بريده، و ابن عبد الرحيم كاتب در اصفهان آموخته است، مؤلّف به آموختن از او تصريح كرده است، و مطالب زيادى را از او نقل كرده،

و بعضى از انسابى را كه ترديد در صحت آن داشته- چنان كه در صفحه 27 كتاب آمده- بر او عرضه كرده است و در آن جا براى استادش دعا كرده است، كه خداوند او را تأييد كند!

2- سيد بزرگوار، نسب شناس، المستعين باللّه، ابو الحسن، على بن ابى طالب احمد بن قاسم بن احمد بن جعفر بن احمد امين بن عبيد اللّه بن محمد بن عبد الرحمن شجرى، يكى از رهبران زيديّه كه در آمل و طبرستان نقابت سادات را به عهده داشته است و بعد، مردم به عنوان امامت ديلم با وى بيعت كردند و در سال 472 از دنيا رفت، مؤلّف در اصفهان با او ملاقات كرده است. موقعى كه المستعين باللّه در سال 463 به اصفهان آمد اطلاع داد كه جز او و برادرش محمد، كسى از فرزندان جعفر بن احمد امين باقى نمانده است، آنگاه مؤلّف بازماندگان وى را نام برده است. به صفحات 39 و 209 مراجعه كنيد.

3- سيّد ابو محمد حسن بن زيد بن حسن هروى، كه مؤلّف اين كتاب، كتاب المجدى متعلّق به شيخ ابو الحسن عمرى را نزد او فرا گرفته است و به

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 60

صراحت اين مطلب را در شرح واردين موصل و نصيبين و هرات بيان كرده است.

4- شريف نسب شناس شيخ شرف، ابو حرب احمد بن محمد بن محسن بن على حدوثة بن محمد اصغر بن حمزة ملحن تفليسى فرزند على دينورى، پسر حسن بن حسن افطس. مؤلّف در صفحه 24 كتاب، آن جا كه يادآور شده است، نسب حمزة بن محمد بن حسين بن على

بن حسين بن محمد ديباج، پسر امام جعفر صادق (ع)، را بر او عرضه كرده است، به صراحت، پيوستن به او، و استفاده از وى را در اصفهان بيان داشته است، وليكن متأسّفانه تاريخ پيوستن به او را ذكر نكرده است.

به نظر من، ابو حرب محمد بن محسن، پدر مؤلف كه در اين جا احمد ذكر شده در كتاب؛ عمده و مشجّر كشاف، محمد، آمده است، او در بغداد مى زيسته، و از آن جا به شهرهاى ايران مسافرت كرده و درباره تعدادى از شهرها يادداشتهايى فراهم كرده است و در سال چهارصد و هشتاد و اندى، در غزنه از دنيا رفته است. حال ببينيم كه مقصود مؤلّف همان است يا نه؟ و بعيد مى نمايد كه نام استادش احمد، و نام ايشان محمّد باشد. و اگر بگوييم كه وى فرزند اين محمد نام است كه در كتاب عمدة و مشجر كشّاف آمده است، شايد زمان او با زمان مؤلّف هماهنگ نباشد، جز اين كه تلمّذ وى از او با فرض بودنش به همراه پدر، از نوع تلمّذ بزرگسالان از خردسالان بوده است! (دقّت كن).

امّا بجز اساتيدى كه شرح حالشان گذشت، از جمله بزرگانى كه با وى ملاقات كرده اند، و او خود تاريخ ملاقات را نوشته است، عبارتند از:

1- سيد عالم، ابو عبد اللّه محمد بن عبد المطلب بن حسين بن احمد بن ابراهيم بن محمد بن حمزة بن عبيد اللّه بن حسين اصغر.

در صفحه 45 اين كتاب مى گويد كه او را در سال 458 در اصفهان ديده و او از مردم اخسيكت مى باشد.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 61

2- دو بزرگوار: قاسم و اميركا،

فرزندان مرتضى بن محمد بن عبد اللّه حجازى پسر يحيى بن عبد اللّه عالم فرزند حسين بن قاسم رسى بن ابراهيم طباطباست.

مؤلّف در صفحه 153 كتاب منتقله مى گويد كه در سال 459 آنها را در رى ديده است و اضافه مى كند، كه قاسم بن مرتضى دوست من است خداوند توان او را پايدار دارد.

3- شريف ابو عبد اللّه حسين بن على بن حسين بن محمد بن على جعفرى كه مؤلف او را چنان كه در صفحه 345 كتاب آمده در ماه شعبان سال 461 در اصفهان ملاقات كرده است.

4- شريف ابوالعلاء حسين، معروف به شرف بن على بن طاهر بن على بن محمد بن على بن ابراهيم بن محمد اكبر بن موسى كاظم (ع).

مؤلّف در صفحه 23 يادآور است كه وى در سال 471 وارد اصفهان شده است و اين بالاترين تاريخى است كه در كتاب منتقله ذكر شده است.

و از روى اين تاريخها مى شود ادّعا كرد كه مؤلّف، كتاب منتقله خود را در قرن پنجم نوشته است و ممكن است تأليف كتاب در آن فاصله بوده، و از دهه هشتم اين قرن تجاوز نكرده باشد.

اما شرح زندگى مؤلف؛ بى ترديد، وى تا اواخر دهه هشتم از قرن پنجم آن جا كه گواهى وى به خط خودش در طومارى با خطوط گروهى از بزرگان علوى و ديگران آمده كه به درستى متن طومار گواهى مى دهند، زنده بوده است و در اين طومار، عهدنامه منسوب به امير المؤمنين (ع) آمده كه به موبدان و قبايل آنان مرحمت كرده است و مرحوم خاتم المحدّثين شيخ نورى در كتاب كلمه طيّبه خود، صورت عهدنامه مذكور را نقل كرده است.

وى اين طومار را در سال تأليف كتاب نامبرده خويش، در شهر سامرا ديده و تصديق گروهى از اشراف و ديگران، و گواهى ايشان را به درستى اين

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 62

عهدنامه، مشاهده كرده است و مؤلف خود نيز از آن جمله است، و ما نام ايشان را چنان كه در صفحه 38- 39 كلمه طيّبه چاپ هند آمده جهت اطلاع خوانندگان مى آوريم:

1- رضا بن ابى الحسن بن على بن طاهر حسينى.

2- ابراهيم بن ناصر بن طباطبا نسب شناس كه به خط خود نوشته: «در اصفهان، ماه ذى قعده سال چهار صد و هفتاد و نه» (مؤلف اين كتاب).

3- محمد بن ... بن حسين بن على بن طاهر بن على بن محمد بن حسين بن قاسم بن محمد بن قاسم بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب صلوات اللّه عليهما.

4- حسين بن على بن حسين حسينى.

5- عباد بن على بن حمزة بن طباطبا.

6- احمد بن اسماعيل بن حسين حسينى يزدى.

7- عباد بن حسين بن احمد بن طباطبا.

8- على بن ناصر بن حسين بن طباطبا.

9- ابو على بن محمد بن حيدر حسن حسينى.

10- حيدر بن حمزة بن حسين علوى حسينى.

11- هاشم بن محمد بن احمد بن طباطبا.

12- محمد بن هاشم بن محمد بن طباطبا.

13- ابو المناقب بن ابو العباس بن طباطبا.

14- سيد بختيار بن ابو طاهر بن بختيار حسينى.

15- على بن محمد بن سعد بن احمد بن محمد بن احمد بن ... حمزة بن محمد بن طاهر، سال چهار صد و هفتاد و نه.

16- حمزة بن ناصر بن ابى طاهر طباطبا حسين؟،

17- اسماعيل بن احمد بن طباطبا،

در ذيقعده سال 479.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 63

18- احمد و عرمر- اين طور ضبط شده است- فرزند ابو الحسن بن سراهنگ.

19- مرتضى بن حسن علوى.

20- على بن ابى طباطبا.

21- فضل بن ابو الفتوح بن ابوالفضل علوى.

22- حسن بن ابى الفتوح بن ابو الفضل عريضى.

23- ابو طالب؟ بن علقمى.

24- حسين بن بختيار بن ابو طاهر حسينى.

بنا بر اين، مى توانيم بگوييم كه زندگى مؤلّف تا اواخر سال (479 ه) ادامه داشته است، امّا بيش از اين تاريخ اطمينان نمى توان يافت، بخصوص وقتى كه ملاحظه مى كنيم كه وى نام يكى از بزرگان مشهور طالبيّين يعنى شريف مرتضى را كه در سال 480 فوت كرده، نام نبرده است كسى كه صاحب دو كنيه است، محمد بن محمد بن زيد بن على بن موسى بن جعفر بن حسين بن على بن حسن مكفوف بن حسن افطس، زيرا مؤلّف، جدّ بزرگتر اين شريف- يعنى ابو القاسم جعفر بن حسين كه در بروجرد مدفون است- را نام برده، اما اين شريف را كه در سمرقند مى زيسته و در آن جا به سال (480 ه) به ستم كشته شده، نام نبرده است در صورتى كه اين شريف مقام والايى از علم و شرف و مرتبت داشته است، و او از كسانى نيست كه نامش فراموش شده باشد، اگر مؤلّف در سال 480 زنده بود به طور قطع شرح حال او را مى نوشت.

و اين احتمال كه مؤلف در آغاز دهه هشتم، يعنى سال 471، چنان كه در آخرين تاريخ وارد در كتاب آمده است، از تأليف كتاب خود المنتقله فارغ شده، و پس از آن كسى را كه تازه شهرت

يافته به كتابش نيفزوده باشد بعيد است، زيرا موضوعى مانند موضوع اين كتاب را نمى توان تمام شده و پايان يافته تلقّى كرد، در حالى كه هجرت طالبيّين، گسسته نشده، و خبر افرادى كه از وى دور بوده اند همواره به او مى رسيده است،

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 64

بنا بر اين بعيد است كه يكباره او كتاب خود را به پايان رسانده باشد، هر چند كه خوانندگان در آخر كتاب، پايان آن را احساس كنند، با اين همه هيچ مانعى براى افزودن نام هر كسى كه نزد وى صاحب مقام بوده وجود نداشته است.

اما شهرهايى كه مؤلّف به آن جا رفته است؛ در كتاب وى جز رى به نام شهرى برنخورده ام، كه او رفته باشد، زيرا او در صفحه 153 همين كتاب بصراحت گفته كه وى دو شريف قاسم و اميركا پسران مرتضى را در سال 459 ه در شهر رى ملاقات كرده است، و طبيعى است كه قدم وى به قم و آبه و ديگر شهرهايى كه مسافر اصفهان به رى از آن جا عبور مى كند، رسيده است امّا ما در كتاب او، عبارتى را كه ورود وى را به شهرى جز رى را بيانگر باشد نخوانديم.

اما مذهبى را كه مؤلّف بدان معتقد بوده است؛ ما شكى در شيعه بودن او نداريم اما تمام گفتگوى ما در اين است كه بدانيم آيا او شيعه امامى بوده و يا زيدى مذهب. زيرا زيديه در آن زمان رياست بيشتر شهرهاى ايران شيعه مذهب را بر عهده داشتند و از جمله نشانه هاى زيدى بودن وى آن است كه در صفحه 57 كتاب خود، آن جا كه

از اولاد جعفر بن امام هادى (ع) ياد كرده،- اين مطلب را در بغداد نوشته- مى نويسد. اماميّه او را به كذّاب ملقّب ساخته اند و اين تعبير وى مى رساند كه او خود از غير اماميّه بوده است.

از حمله قراين ستايش فراوان وى از اساتيد خود و ديگر افراد، از رهبران زيديّه مانند زين الشّرف كيا است، كه از وى به امام مرشد باللّه تعبير كرده است و آن لقبى است كه زيديّه را بدان ملقّب مى كنند، چون از رهبران ايشان بوده است، و همچنين از استاد ديگرش به امام مستعين باللّه تعبير كرده كه او نيز از رهبران زيديّه است.

و همچنين توصيفى كه از پدر استادش- كيا- نموده، آن جا كه از وى

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 65

به عنوان الموّفق باللّه، شمس الشّرف ياد كرده كه او نيز از رهبران زيديّه است كه مردم در ديلم با عنوان پيشوايى با وى بيعت كردند. مؤيّد اين ادّعاست به صفحه 156 مراجعه كنيد. و از جمله تعريف او از محمد بن زيد، داعى حسنى به امامت، در طبرستان. به صفحه 197 كتاب مراجعه كنيد.

و از آن جمله توصيف مؤلّف از قاسم رسى بن ابراهيم طباطبا به عنوان امام به صفحه 149 و صفحه 188 و صفحه 208 و صفحه 292 و جز اينها مراجعه كنيد.

و از جمله توصيف مكرّر و فراوان وى از زيد بن على بن حسين، شهيدى كه در كنار شهر كوفه به دار آويخته شد، به عنوان امام به صفحات:

14، 26، 48، 115، 162، 163 و 273 و جز اينها مراجعه كنيد.

و شما آگاهيد كه همه اينان از امامان زيديّه و

از كسانى هستند كه بسيارى معتقد به پيروى و اطاعت از آنانند و ايشان جز از پيشوايان خويش بندرت از ديگران تعبير به امام مى كنند. بنا بر اين بسنده كردن مؤلّف در كتاب خود به وصف اين بزرگان به عنوان امامت و تهى بودن كتابش از تعظيم ديگران از جمله ائمه طاهرين (ع) و حتّى خوددارى از نام بردن هيچ فردى از آنان به عنوان اين كه در شهر خود ساكن بوده و بعد به جاى ديگر منتقل شده اند، و غفلت از نام بردن محلّ شهادت و آرامگاههايشان كه از ايشان شرف گرفته- جز آن جا كه از كوفه نام برده و از امير المؤمنين (ع) سخن به ميان آورده است كه خود از مواردى است كه باعث تعجّب ما شده است- تمام اين موارد دليل بر زيدى بودن اوست و اگر اين اعتقاد وى از روى دليل و برهان بود هيچ ايرادى بر وى نبود!

و پس از اين مطالب، نيازى به بحث و مناقشه در مورد مطلبى كه آقاى اعلمى در كتاب دائرة المعارف خود (ج 2 ص 380) نوشته است كه او امامى مذهب نيكويى است، نمى بينم!

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 66

ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 67

اين ترتيب خواندن نام كتاب با هر دو نوع تلفظ درست باشد.

اكنون راجع به روش كتاب از نظر فنى و علمى بحث مى كنيم:

1- از ديدگاه فنى: اين كتاب در نوع خود بين كتابهاى نسب شناسى از لحاظ ترتيب، روش و باب بندى، مقام اوّل را دارد، تا آن جا كه مؤلف كتاب- ابو عذره- پيشگام اين فن به حساب مى آمد، زيرا كه پيش از وى كسى از نسب شناسان از چنين روشى در كتب پيشين استفاده نكرده است.

بلكه روش هميشگى آنان در ضبط نسبها تا آن روز روش مشجّر و مبسوط بوده است كه قبلا تعريف آنها گذشت.

امّا تفنّن و تصنيف در كتاب بر حسب شهرهايى كه طالبيّون وارد شده اند، پيش از مؤلف ما، ابو اسماعيل، در شرق و غرب كسى چنين سابقه اى را ندارد. و آنچه از المستنصر باللّه فرمانرواى اموى متوفى 366- از مغرب- نقل كرده اند كه وى كتابى در انساب طالبيّين و علويّين كه به مغرب رفته اند نوشته بوده است، مقرى تلمسانى در النفخ الطيب ج 4 ص 60 نقل كرده است، و كتاب ديگرى مثل كتاب قبلى نوشته هر چند كه از نظر مادّه با او اختلاف دارد به نام الدّر السّنى فيمن بفاس من اهل النسّب الحسنى.

و يا آنچه را كه از عبد السلام بن طيّب فاسى نقل كرده اند كه او كتابى دارد به نام الاشراق فى الشّرفاء الواردين من العراق، روش تمام اينها با روش اين كتاب متفاوت است و از حيث احاطه و گسترش شباهتى ندارد، و بحق بايد بگوييم كه اين كتاب در نوع خود از اين لحاظ بى نظير است.

خواننده ملاحظه

مى فرمايد كه مؤلّف برخى نواقص در تعبيرات خود دارد، مانند آن كه لهجه فارسى بروشنى در زبانش پيداست و اين خود، مشكلى در جهت فنّى است كه البّته بسيار اندك و جز در مقدّمه وجود ندارد و ما اصلاح آن را به خاطر حفظ صورت كتاب كه مؤلّف در زمان خود، به

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 68

وجود آورده، روا نداشتيم بخصوص عذر ما پذيرفته است، وقتى كه ما فهميديم تولّد و رشد مؤلّف در شهر عريق در فارس بوده، و علوم و فرهنگ را در آن جا از اساتيدى قرا گرفته كه همگى از فرزندان همان آب و خاكند، بلكه واردين بدان جا نيز چنانند كه جامعه بر زبان و فرهنگشان اثر مى گذارد.

بنا بر اين، انتظار خواننده از چنين فردى چيست و سبك نويسندگى او اگر بخواهد به زبانى غير از زبان خود بنويسد چگونه مى تواند باشد؟

در حالى كه جامعه محيط او و عصرى كه در آن زندگى مى كرده، بيشترين اثر را در تغيير لهجه و زبان داشته است.

2- جنبه علمى كتاب: اين كتاب بطور كلّى، آكنده از تحقيقات در انساب است كه خود دليل بر مهارت مؤلّف در اين فنّ و احاطه وى به موضوع انساب است و خوب است كه خواننده را به پاره اى از مواردى كه از تحقيقات مؤلّف حاصل مى شود راهنمايى كنم:

در ص (اصفهان) در نسب زيد، والامقام.

و در ص (اصفهان) در نسب ابو الهيجاء.

و در ص (اصفهان) درباره اولاد معاوية بن عبد اللّه بن جعفر طيّار.

و در ص (اصفهان) درباره نسب اولاد حسن مكدى.

و در ص (اصفهان) درباره منتسبين به علىّ عريضى.

و در ص (بغداد) در

مورد تكذيب ادّعاى صاحب زنج.

و در ص (بصره) درباره ناصر علوى روم.

و در ص (جرمغان) درباره نسب مدّعى به زيد بن حسن از اولاد نفس زكيّه.

و در ص (رى) در مورد نسب هارونيّون.

و در ص (رى) در نسل سيد عبد العظيم حسنى.

و در ص (رى) در تكذيب مدّعى نسب على بن موسى، موسوى.

و موارد ديگر كه گفتن همه آنها باعث طول كلام مى شود، و با وجود

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 69

مهارت مؤلف در فنّ نسب شناسى، ما پاره اى از ملاحظاتى را كه جاى عذرى در آن نيست و تصور اين كه سهو القلم باشد و هيچ جاى بهانه اى نمى باشد، ضبط كرده ايم، و در حاشيه كتاب بدانها اشاره كرده ايم، كه مى توان به آنها مراجعه كرد.

امّا ارزش علمى كتاب؛ از جمله اصول فن و مأخذ نسب شناسان به شمار مى آيد، و متأخران به مؤلف كتاب اعتماد ورزيده و خواننده در مشجّر كشّاف عميدى و كتابهاى ديگر علم انساب به موارد نقل از آن، برخورد مى كند.

بلكه اهل اين فن در خواندن و روايت درست مثل ساير صاحبان فنون، آن را دست به دست مى گردانند، و موقعيت اين كتاب نيز مانند ساير مراجع مورد اطمينان نسب شناسى است. و در اين جا صورت روايت برخى از كتب نسب شناسى و غير نسب شناسى را عرضه مى كنيم كه نسب شناس مسلّط در فن خويش يعنى: سيد ابوالفتوح، جلال الدّين حسن بن سيد محى الدّين و علاء الدّين عبد القادر بن جمال الدين جعفر بن شهاب الدّين احمد، داوودى موسوى، حسينى حسنى، به خط خود، در پايان روايت نوشته است: «امّا بعد: من در كودكى، سال 960، هفت

كتاب مفصّل را زير نظر پدرم و مايه بركتم و به اذن و اجازه وى خواندم، و ادبيات را از او آموختم، و علم ادب را زير نظر او از نوشته هاى جدّم محمد سمرقندى همدانى فرزند محمود بن محمد موسوى حسينى، فرا گرفتم.

سپس مرا در روستايى از روستاهاى بولوى، كوچك حميدى باقى گذاشت و خود به زيارت آستانه مقدّس على (ع) رفت، و در تاريخ (65 ه) مرحوم پدرم به شهر قونيه قرمانى انتقال يافت، و من كتابهاى: المجدى، المشجّر و المنتقله را به اذن و اجازه و روايت او خواندم و به همراه آنها مسند علىّ الرضا (ع) را در حديث، و ذخيرة العقبى از محبّ الدّين طبرى و منهاج البلاغه رضىّ را خواندم و بعد به قصبه اى از قصبات اطراف آن جا به

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 70

همراه سرورم شهرى، انتقال يافتم، و در آن جا الشامى و عمدة الطّالب فى مناقب ابى طالب را خواندم و او اصطلاحات نقابت را به من آموخت، و آن مرحوم فرمود: من ناچيز، محى الدّين على، مشهور به عبد القادر، علم نسب را نزد خليفه ابو جعفر بن ابراهيم موسوى آموختم كه او نزد پدر و مايه بركتم جمال الدّين جعفر نسب شناس خوانده بود، و مبسوط خود را در سال 911 با اذن و اجازه وى با نظرات او هماهنگ كرده بود و خود نزد پدر و مايه بركت خويش، شهاب الدّين احمد بن محمد بن على بن حسن مهنّا داوودى موسوى، به اجازه و روايت از وى، قراءت كرده، و تأليف خود عمدة الطالب فى مناقب ابى طالب؟ را در

تاريخ 860 به نظر او رسانده بود و او (شهاب الدين) از قول نقيب، تاج الدّين، محمّد بن معية الحسنى، و او نيز از استادش سيد علم الدّين مرتضى بن سيد جلال الدّين عبد الحميد موسوى، و او نيز از پدرش و از جدّش سيد جلال الدين عبد الحميد تقى حسينى، نسب شناس، به نقل از قول ابن كلثون عباسى نسب شناس، و او از جعفر بن هاشم عمرى نسب شناس، فرا گرفته بوده است».

ابو الفتوح نسب شناس آن را در آخر نسخه كتاب عمدة الطّالب به تاريخ سال 990 ثبت كرده است، و در كتابخانه داماد ابراهيم (سليمانيّه) در استانبول تركيه به شماره 385 موجود است.

و همواره اين كتاب يك مرجع مورد اطمينان بوده، كه هر كس به نسخه اى از آن دسترسى داشت، بدان مراجعه مى كرد، و دست كم من با بحث و كنجكاوى فراوان، به كسى از متأخران برنخورده ام كه چيزى از او نقل كرده باشد، جز شيخ محمد باقر كجورى كه در كتاب خود، جنة النّعيم، به فارسى، فصل كاملى از او نقل كرده است و آن فصل متضمّن شرح حال واردين به رى مى باشد، و علاوه بر آن، آنچه در ساير بابها از واردين به رى يافته است و آنچه را كه وى نقل كرده است در جهت جلوگيرى از برخى نواقص موجود در نسخه اصل، ما را كمك كرد.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 71

و مرحوم حجّت، شيخ على كاشف الغطاء را ديدم كه عينا در كتاب الحصون المنيعة ج 5 ص 583 و ص 589- 590 (خطّى) آن را نقل كرده است.

به احتمال قوى، وى از جنّة

النّعيم، نقل كرده، زيرا او درباره دست يافتن به نسخه اى از منتقله، چيزى نگفته است! و در نقل آن يك فصل كامل- مطابق نقلى كه در جنّة النعيم آمده- مطالبى است كه نشان مى دهد از اين كتاب گرفته است.

و در پايان از خداوند جلّ اسمه- درخواست داريم كه اين خدمت به بزرگان از اهل بيت (ع) را كه تنها به خاطر ذات بخشنده او انجام گرفته است از ما بپذيرد كه سپاس تنها خداى راست كه پروردگار جهانيان است.

محمّد مهدى سيد حسن موسوى خرسان نجف اشرف/ 25 جمادى الاولى سال 1388 ه

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 72

اصفهان مى شدند و مدّعى بودند كه از طالبيّون هستند، من از نسب هر كدام جداگانه مى پرسيدم و او پاسخ درستى مطابق آنچه در كتابهاى انساب و شجره نامه ها آمده بود، به من مى داد و به اين هم قناعت

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 73

نمى كردم تا اين كه شهر زادگاه و محلّ رشد خود را مى گفت سپس به كتابهاى انساب مراجعه مى كردم، و شهرى را كه او گفته بود، سراغ مى گرفتم و مى دانستم آن شهرى كه وى بدان جا نسبت دارد، آيا وى خود تنها در آن جا بوده، و بعضى از فرزندانش به شهرهاى ديگر منتقل شده اند؟ و آيا اصلا فرزندى دارد، يا نه؟ به اين ترتيب كتابى فراهم كردم و نام آن را منتقلة الطالبيّه نهادم، و در اين كتاب نام شهرها و ساير جاهايى را كه در مشرق و مغرب، قبايل طالبيّون آن جا واقع شده و آنها ساكن آن جا شده اند، نام بردم، و آن را مطابق حروف الفبا منظم كردم، تا براى كسانى كه مى خواهند، شهرى را پيدا كنند، آسان باشد، و محتاج به ورق زدن تمام كتاب نباشد. و من اين كتاب را به روشى كه گفتم از آن رو تنظيم كردم تا هر كس كه- به طور مثال- وارد اصفهان و جاهاى ديگر مى شود، و وانمود مى كند كه طالبى است، ما نام او، و نام شهرش را در نظر مى گيريم، و به اين كتاب مراجعه مى كنيم و نسبت وى را از روى آن، مورد بررسى و تحقيق قرار مى دهيم.

به طور مثال: اگر كسى از طالبيّون گذرش به اصفهان بيفتد، و بگويد: شهر من اندلس است، ما اين

شهر و نام آن كسى را كه به اين شهر انتساب دارد در باب الف مى جوييم، تا اگر نسبت وى به آن شهر درست باشد، شرح آن را با توضيح كافى در كتاب يافته، و درست و نادرستى سخن او را از روى آن مى سنجيم، و اگر اين كسى كه به تازگى از اصفهان به اندلس وارد شده است و نام او كه منتسب به اصفهان است در رديف افراد مقيم اندلس در اين كتاب موجود نباشد، سؤال مى شود، انتقال تو، يا پدر و يا جدّت به اندلس از كدام شهر بوده است؟ آنگاه آن شهرى كه به نام پدران و نياكانش كه مقيم آن جا بودند، موسوم است، آن جا را مى جوييم، اگر آن جا يافت شد، پس وى در ادّعاى خود صادق است، و اگر نه او دروغگو و كاذب است. وانگهى اين روش را ترجيح دادم كه اگر تصحيح نسبت

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 74

يك فرد بيگانه اى را كه مدعى است از طالبيّون است و تو در كتابهاى انساب خوانده اى كه فلانى در عراق، و فلانى در شام، و فلانى در خراسان است، و در مورد شهرى كه به دنيا آمده و بزرگ شده، چيزى نگفته است، و چون قضيّه مبهم بوده است، شام را به باب شين، و عراق را به باب عين، و خراسان را به باب خاء ملحق ساخته ام، تا اين كه اگر تازه واردى وارد شد، و گفت من از فلان شهر از ناحيه شام هستم، و نام آن شهر در اين كتاب نيامده بود، نام آن قبيله اى را كه اين شخص در شام

به آن منسوب است و در باب شين نوشته شده است، صورت نسبش روشن گردد كه درست است و يا نادرست، و هر چه از اين قبيل بوده است ما بر همين روال برگذار كرده ايم، و در اين كتاب، صورت اسامى كسانى را كه از طالبيّون به شهرهاى نامبرده در اين كتاب، آمده اند، و فرزندى نداشته و يا تمام پسرانشان از بين رفته، و هر كه از ديگر فرزندانشان تا اين زمان مانده همه را شرح داده ام، و شمار آنها و همچنين كسانى كه نسبتشان مورد ايراد است و يا احوالشان درست است، و همين طور كسانى كه به دروغ انتساب يافته، و معلوم شده كه آن دروغگو است و هيچ ارتباط نسبى ندارد، همه را يادآور شده ام.

خداوند متعال ما را بدانچه دوست مى دارد و مى پسندد موفّق بدارد، و از تيره دلى و هواى نفس ما را بركنار دارد، كه اوست صاحب بخشش و نعمت، و درود و سلام وى بر محمد و خاندان او باد.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 75

بن محمد بن قاسم بن ادريس بن ادريس بن عبد اللّه بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع).

است، و فرزندان او عبارتند از: ابو طالب عبد اللّه در قم، عباس در ارجان، و محمد سراهنگ در رى، و

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 80

حسين سراهنگ كه ابتدا به رى و بعد به ابهر رفته است.

2- از واردين به ابهر: محمد مهدى فرزند احمد بن محمد ششديو، فرزند حسين بن عيسى بن محمد بطحانى پسر قاسم بن حسن بن زيد است.

ذكر واردين به ابهر، از اولاد على بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع):

1- از واردين به ابهر، ابو على محمد بن عبد اللّه بن احمد بن عبد اللّه بن على بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) است (مادرش فاطمه دختر زيد بن عيسى بن زيد بن حسين بن زيد شهيد، فرزند على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع) مى باشد).

فرزندان او، ابو زيد عيسى و ابو الحسين زيد، و ابو الحسن على، و ابو على حسن مى باشند.

2- از واردين به ابهر، اسماعيل بن (كذا)، ابو محمد جعفر بن اسماعيل بن (!) ابو على حسن بن ابو على، محمد بن عبد اللّه بن احمد بن عبد اللّه بن على بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) مى باشد.

3- و نيز از منتقلين به ابهر، محمد بن احمد بن عبد اللّه بن على بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابيطالب (ع) و فرزندش ابو على عبد اللّه ساطوره مى باشند.

ذكر اسامى واردين به ابهر، از اولاد حسين بن على بن ابيطالب (ع) كه از آن جمله برخى از فرزندان موسى بن جعفر بن محمد

باقر بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع):

از واردين به ابهر، از اولاد ابو جعفر محمد بن ابراهيم ثانى فرزند موسى ثانى پسر ابراهيم اوّل فرزند موسى اوّل كاظم بن جعفر صادق (ع) است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 81

فرزندان على ستره احول پسر قاسم بن احمد بن سليمان بن قاسم رسى فرزند ابراهيم طباطبا پسر اسماعيل بن ابراهيم بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) مى باشد.

7- از اولاد ابو عبد اللّه محمد بن على بن حسين بن على بن معية بن حسن بن حسن (التج) فرزند اسماعيل ديباج پسر ابراهيم غمر بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب، نام برخى از جمله واردين به اهواز آمده است.

ذكر اسامى واردين به اهواز از اولاد جعفر بن حسن بن حسن بن على بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 83

ابى طالب (ع)، كه از آن جمله از فرزندان عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن مى باشند: مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى ؛ ص83

از منتقلان به اهواز: ابو عبد اللّه حسين نقيب- ملقّب به إسقنى ماء- پسر ابو على عبد اللّه بن على باغر، پسر عبد اللّه امير فرزند عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن است. فرزند وى ابو الحسن على نقيب ارجان، و فرزند ديگرش:

ابو الحسين محمد، و باز فرزندان آن دو، در شيراز (سيراف خ ل): عبد اللّه عبيد اللّه، محمد و محمد در جوا مى باشند.

2- از جمله منتقلان به اهواز: برخى از اولاد ابو عبد اللّه حسين بن قاسم بن ابى جعفر محمد ادرع، فرزند عبيد اللّه امير بن عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) است.

3- ابو الحسين احمد، معروف به اميركا، پسر محمد كش كشه فرزند على احول بن ابى عبد اللّه، محمد بن عبيد اللّه

امير، پسر عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع)، و فرزندانش: ابو الحسين محمد ملقب به مبارك و ابو عبد اللّه محمد ملقب به ميمون است.

4- از جمله واردين به اهواز، ابو العباس، محمد بن على احول فرزند ابو (عبد اللّه محمد بن) عبيد اللّه امير بن عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) است كه فرزندش، ابو طالب محمد است. و بعضى گفته اند نام وى احمد، و او كبود رنگ و اعرج بوده است.

ذكر اسامى واردين به اهواز بعضى از اولاد زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع)، از آن جمله نام بعضى از فرزندان قاسم بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع):

1- از منتقلان به اهواز: ابو الحسين على بن حسين بن هارون اقطع فرزند حسين بن محمد بن هارون بن محمد بطحانى پسر قاسم بن حسن بن زيد بن حسن بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 84

على بن ابى طالب است كه فرزندان او: طاهر، زيد، هارون، ابو القاسم حمزه و ابو القاسم يحيى، به همدان انتقال يافته اند.

استاد بزرگ و بزرگوارم، سرور و پيشواى نسب شناس، المرشد باللّه، زين الدّين شرف، يحيى بن ابى الغنائم گويد: بعضى گفته اند: نام وى، حسين بن على است.

2- از واردين به اهواز، ابو الفوارس، على بن ابو منصور محمد بن جعفر بن محمد است.

3- و از آن جمله است: ابو على حسين بن، قاسم بن حمزة بن احمد بن عبيد اللّه، پسر محمد بن عبد الرّحمن شجرى فرزند

قاسم بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع).

ذكر اسامى واردين به اهواز، از اولاد حسين بن على بن ابى طالب (ع) از آن جمله از فرزندان اسماعيل بن جعفر:

از منتقلان به اهواز است؛ حسن بن حسين بن حسن (بن ابو الحسن حسين) بن على بن محمد بن على بن اسماعيل بن جعفر صادق (ع).

ذكر اسامى واردين به اهواز، كه از آن جمله اولاد على عريضى فرزند امام جعفر صادق (ع) است.

از واردين به اهواز، زيد بن عيسى بن حسين بن عيسى رومى فرزند محمد ازرق بن عيسى الاكبر نقيب فرزند محمد اكبر پسر على عريضى فرزند جعفر صادق (ع) است. فرزند وى به نام محمد مى باشد.

ذكر اسامى واردين به اهواز، كه از جمله، فرزندان زيد شهيد، پسر على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع)، و از آن جمله بعضى فرزندان حسين بن زيد شهيد بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع) مى باشد:

1- برخى از فرزندان ابو محمد حسن بن على بن عيسى بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد.

2- از جمله منتقلان به اهواز كه در آن جا نقابت (سادات) را داشته است؛ ابو محمد حسن بن حمزة بن حسن بن محمد اعلم بن عيسى بن يحيى بن حسين بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 85

زيد است، و فرزند وى ابو البركات على نيز نقيب آن جا بوده است.

3- از واردان به اهواز و نقيب در آن جا، احمد بن على كتيلة بن يحيى بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد، پسر على (بن حسين بن على) بن ابى طالب (ع) است،

كه دو فرزند به نامهاى ابو الحسين محمد، و حمزه داشته است.

4- از منتقلان: سخطة بن حسين بن يحيى بن يحيى بن حسين بن زيد، است و فرزندان وى: بازماندگانش ابو المرجا، ابو الهيجاء، و ابو منصور، مى باشند.

5- از جمله واردين به اهواز، محمد قرو بن احمد بن عباس بن يحيى بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد است كه فرزندانش: جعفر، زيد، ملكه، ام حسين، ام سلمه، و فاطمه مى باشند.

ذكر اسامى واردين به اهواز، كه نام برخى از اولاد عيسى بن زيد شهيد امام نيز آمده است:

1- از واردين به اهواز، عيسى بن حسين بن على عراقى، فرزند حسين بن محمد بن حسين بن عيسى بن زيد، امام شهيد است، و بعضى گفته اند: نام وى محمد و لقبش: حبّة رطب بن ميمون است.

2- از جمله واردين به اهواز، على بن حسين بن على عراقى، پسر حسين بن محمد بن حسين بن عيسى بن زيد است.

3- اولاد عيسى بن حسين بن احمد بن زيد بن عيسى بن زيد شهيد.

ذكر اسامى كسانى كه از اولاد محمد بن زيد- امام شهيد- وارد اهواز شده اند:

از واردين به اهواز، على مفلوج مرتعش فرزند حسين بن ابى الحسين محمد اكبر پسر احمد سكيّن، فرزند جعفر بن محمد بن زيد شهيد است، فرزندانش عبارتند از: ابو عبد اللّه محمد، حسن، حسين اكبر، حسين اصغر، حمزه، على عرابى،

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 86

عثمان بن حاتم بن منتاب، و امّ حسين، است.

ذكر اسامى واردين به اهواز از اولاد حسين اصغر بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع)، از آن جمله بعضى از فرزندان عبد اللّه بن حسين

اصغر بن على بن حسين بن على بن ابى طالب:

1- از منتقلان به اهوازاند، برخى از فرزندان على بن احمد زاهد بن جعفر بن محمد عقيقى فرزند جعفر بن عبد اللّه بن حسين اصغر.

ذكر اسامى واردين به اهواز از اولاد على بن حسين اصغر فرزند على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع):

اولاد زيد اطروش فرزند عبد اللّه بن على بن حسين بن على بن احمد حقينه پسر على بن حسين اصغر فرزند على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع).

ذكر اسامى واردين به اهواز از اولاد حسن افطس بن على بن على زين العابدين، از جمله، بعضى از فرزندان حسن مكفوف بن حسن افطس بن على زين العابدين (ع):

1- از منتقلان به اهواز، حسن بن ابى على حمزة بن محمد بن حمزة بن حسن مكفوف بن حسن افطس است، فرزند وى به نام محمد مى باشد.

2- از واردين به اهواز، حسن بن ابى قاسم، حمزة بن محمد بن حمزة بن حسن مكفوف بن حسن افطس فرزند على بن على زين العابدين است.

ذكر اسامى كسانى كه از اولاد محمد بن حنفيّه وارد اهواز شده اند، از آن جمله است بعضى از فرزندان جعفر بن محمد- حنفيّه- بن على بن ابى طالب (ع):

از واردين به اهواز، ابو الورع يحيى بن حسين اصغر فرزند زيد بن جعفر ثالث پسر عبد اللّه رأس المذرى فرزند جعفر ثانى بن عبد اللّه بن جعفر اوّل پسر محمد حنفيّه است، تنها فرزند وى به نام احمد است.

ذكر اسامى كسانى كه از اولاد عمر اطرف وارد اهواز شده اند:

1- از منتقلان به اهواز، بعضى از اولاد ابو الحسن على بن يحيى بن محمد

بن عيسى بن احمد بن عيسى مبارك فرزند عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 87

2- از جمله واردين به اهواز بعضى از اولاد محمد اصغر فرزند جعفر مولتانى پسر محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف، مى باشند.

ذكر اسامى كسانى كه از اولاد عبيد اللّه بن محمد بن عمر اطرف وارد اهواز شده اند:

از جمله واردين به اهواز، على بن محمد بن جعفر بن ابراهيم بن على طبيب فرزند عبيد اللّه بن محمد بن عمر اطرف است.

ذكر اسامى واردين به اهواز از فرزندان جعفر طيّار بن ابى طالب، از جمله بعضى از فرزندان على زينبى پسر عبد اللّه جواد فرزند جعفر طيّار مى باشد:

از منتقلان به اهواز برخى از اولاد حسين بن احمد بن حسين بن على بن داوود بن ابى الكرام، عبد اللّه بن محمّد بن على زينبى فرزند عبد اللّه جواد پسر جعفر طيّار بن ابى طالب است.

ذكر اسامى كسانى كه از اسحق عريضى پسر عبد اللّه جواد، وارد اهواز شده اند:

1- از منتقلان به اهواز، على بن عبد الرحمن بن جعفر بن عبد اللّه بن قاسم بن اسحاق عريضى پسر عبد اللّه جواد فرزند جعفر طيّار است.

2- از جمله، بعضى از فرزندان على بن جعفر بن عبد اللّه بن قاسم بن اسحاق عريضى پسر عبد اللّه جواد، فرزند جعفر طيّار است.

بن حسين- ملقّب به إسقنى ماء- پسر عبيد اللّه بن على باغر بن عبيد اللّه امير، فرزند عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) است. فرزندانش: ابو مختار

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 88

حسين، و ابو محمد حسن مى باشند.

ذكر اسامى واردين به ارجان از اولاد زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع)، از جمله برخى از فرزندان قاسم بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب:

از واردين به ارجان، عباس بن حسين بن محمد ششديو پسر حسين بن عيسى بن محمد بطحانى فرزند قاسم بن حسن بن زيد بن حسن است، فرزند وى سراهنگ محمد مى باشد.

ذكر اسامى واردين به ارجان از اولاد حسين بن على بن ابى طالب، از آن جمله از فرزندان موسى كاظم پسر جعفر صادق (ع):

1- از واردين به ارجان، ابو جعفر محمد فرزند ابراهيم ثانى (پسر موسى ابو سجة) بن ابراهيم مرتضى اوّل فرزند موسى كاظم بن جعفر صادق بن محمد باقر بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع) است، فرزند وى به نام حسن، مى باشد.

2- از جمله منتقلان به ارجان، حسين بن زيد النّار، بن موسى الكاظم بن جعفر الصّادق بن محمد باقر بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع) است، و فرزندان وى؛ زيد و ابو جعفر منقوش مى باشد.

سيد نسب شناس، المرشد باللّه، زين الشّرف، ابو الحسين يحيى بن حسين حسنى مى گويد: وى فرزند پسر نداشته، و دختر داشته است، و گروهى به دروغ خود را به او نسبت داده اند.

و از سيّد نسب شناس، ابو الغنائم عبد

اللّه بن حسن حسينى دمشقى، نقل كرده اند كه گفت: در يكى از كتب نسب شناسان يافتم كه وى (حسين بن زيد) را فرزندى به نام زيد بوده، و همين زيد، نيز فرزندانى به نام محمد و جعفر داشته است، و در ذيل آن نوشته شرح حال آن دو تن را نقل كرده است.

و سيد نسب شناس، ابو الحسن محمد بن محمد حسينى معروف به ابن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 89

ابى جعفر عبيدلى نقل كرده است: كسى- به عنوان نقابت ابو احمد موسوى- وارد بغداد شد، و وانمود كرد كه وى جعفر پسر زيد بن ابى جعفر محمد منقوش است و او را ابو احمد تعيين كرده است ، او اولاد و برادرى در رى، قزوين و بند ينجين، داشته است.

ذكر اسامى كسانى كه از اولاد اسحاق مؤتمن پسر امام جعفر صادق (ع) وارد ارجان شده اند:

از آن جمله على بن محمد صوفى بن حسين بن اسحق مؤتمن بن جعفر صادق بن محمّد باقر بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع) است.

ذكر اسامى واردين به ارجان از اولاد زيد شهيد بن على بن الحسين بن على بن ابى طالب (ع)، از جمله، بعضى از فرزندان حسين بن زيد شهيد:

از جمله منتقلان به ارجان، ابو هاشم حسين بن محمد بن قاسم بن حسين بن زيد عسگرى بن على بن الحسين بن زيد شهيد بن على بن الحسين بن على بن ابى طالب (ع) است. از ابن ابى جعفر عبيدلى نسب شناس نقل كرده اند كه گفت: پدرش پس از اعتراف به سيادت، آن را انكار كرد. امّا وى به حرف پدرش اعتنايى

نكرد، او داراى بازماندگانى در ارجان از نسل پسرش زيد بن ابو هاشم و محمد بن ابو هاشم، و سكينة بوده است.

ذكر اسامى واردين به ارجان از اولاد حسن افطس فرزند على بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع)، و از آن جمله برخى از فرزندان حسين بن حسن افطس بن على بن على بن حسين بن ابى طالب (ع):

از جمله واردين به ارجان، برخى از اولاد ابو الفضل محمد اكبر بن حسن بن حسين بن حسن افطس بن على بن على (ع) مى باشند.

از ابن ابو جعفر نسّابه نقل كرده اند كه فرزندان شخص نامبرده در ارجان و قم هستند، و نسبت وى درست است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 90

مخفى داشت، و تنها به صورت رازى به فرزندانش مى گفت، و پس از مردن او، فرزندانش آن را اظهار كردند.

ابن دينورى، مى گويد: على بن احمد،- به دروغ ادّعا كرده، و در سيادت او ترديد است. بخارى اين مطلب- پسر محمد بن حسن- را ذكر كرده، و ديگران ذكر نكرده اند .

نام فاطمه است كه مادرش اهل اصفهان مى باشد.

شرح حال كسانى از اولاد ابراهيم بن حسن بن حسن كه وارد اصفهان شده اند:

از آن جمله، بعضى فرزندان ابراهيم طباطبا پسر اسماعيل بن ابراهيم بن حسن بن حسن است:

1- از منتقلان مصر به اصفهان: ابو محمد عبد اللّه بن احمد بن محمد بن احمد

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 92

ابن محمد بن اسماعيل بن قاسم رسى پسر ابراهيم طباطبا ابن اسماعيل بن ابراهيم بن حسن بن حسن است كه مدّتى نيز در آن جا ساكن شد.

2- از واردين به اصفهان، ابو عبد اللّه احمد و نسب النّسب، كه مادرش به نام تهافر ، دختر ابو يعلى محسن بن طاهر بن على بن ابو الحسين شاعر، محمد بن احمد بن محمد بن احمد بن ابراهيم طباطباست.

3- از جمله منتقلان به اصفهان، على بن زيد بن اسود بن ابراهيم بن محمّد بن قاسم رسى فرزند ابراهيم طباطباست كه بعدها منتقل به شيراز شد و در آن جا به اصفهانى معروف نبود، و به گمان مى رود كه فرزندى از او باقى نماند.

4- از كسانى كه از كوفه به اصفهان منتقل شده اند: ابو عبد اللّه احمد بن ابى جعفر محمد اكبر بن ابو عبد اللّه، احمد بن ابى اسحاق، ابراهيم طباطبا ابن اسماعيل ديباج اكبر است، مادرش به نام مطلّبيه مى باشد، فرزند او ابو الحسن شاعر محمد، و مادرش امّ ولد است، و از وى دو فرزند پسر بجا ماند كه عبارتند از:

ابو الحسين على، و ابو محمد حسن مادر آنها به نام، ام ابيها دختر حسين بن قاسم بن اسيد از قبيله بنى احجم خزاعى است.

شرح اسامى واردين به

اصفهان از اولاد جعفر بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع)، از آن جمله بعضى از فرزندان عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن بن على (ع):

1- از جمله منتقلان رى، به اصفهان، ابو الحسن محمد بن احمد بن ابراهيم وردى ابن ابو عبد اللّه محمد بن عبيد اللّه امير بن عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن است كه مادرش از اهل رى بوده، و تنها بازمانده پسريش به نام: ابو جعفر احمد (و دخترى، بنام ستگا) است. مادر آنها ميمونه دختر محمد بن جعفر بن يحيى بن متوج- يعنى محمد بن قاسم عالم، پسر موسى بن ابراهيم بن اسماعيل بن جعفر بن ابراهيم بن محمد بن على زينى پسر عبد اللّه جواد فرزند جعفر طيّار- است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 93

2- از منتقلان رى به اصفهان، حسن عزيزى صيرفى صوفى پسر مانكديم بن ابو القاسم عبد اللّه معروف به اميركا، باطيه فرزند ابو الحسن على بن ابى على حسين بن ابى عبد اللّه محمد بن عبيد اللّه امير فرزند عبد اللّه بن حسن، پسر جعفر بن حسن بن حسن است و مادرش به نام جوهره دختر حسن بن على واعظ پسر حسن بن جعفر بن محمد سليقى فرزند عبد اللّه بن محمد بن حسن بن حسين اصغر مى باشد، بازمانده وى مانكديم و مادرش رازيه به نام سجاد (سحادر خ أ) دختر احمد است.

3- از منتقلان به اصفهان، ابراهيم بن محمد بطحانى بن قاسم بن حسن بن زيد بن حسن سبط، و به همراه وى فرزندش، حسن مى باشد، و اين هر دو،

در اصفهان از دنيا رفتند، و در محلّه اى به نام جيلان، در آستانه مسجد سعيد بن جبير دفن شدند، و ديگر كسى را نمى شناسيم كه به اصفهان منتسب باشد.

ذكر اسامى كسانى از اولاد عبد الرّحمن شجرى فرزند قاسم بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) وارد اصفهان شدند:

1- از كسانى كه مقيم قزوين بوده و بعد به اصفهان منتقل شده اند:

ابو العباس احمد بن على بن احمد اميركا پسر حسن بن على بن زيد بن على بن عبد الرّحمن شجرى ابن قاسم بن حسن بن زيد بن حسن است كه بعدها به مصر رفت و در آن جا از دنيا رفت، و از بازماندگان وى در اصفهان، ابو الفتوح زيد، و مدينى است كه مادر اين بانو از مردم اصفهان بوده است.

2- از منتقلان راوند به اصفهان: ابو محمد حسن پسر ابو يعلى حمزة بن محمد بن طاهر بن احمد كركوره فرزند محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى پسر قاسم بن حسن بن زيد است، و بازماندگان وى در اصفهان و راوند، ابو يعلى حمزه و چند دخترند.

3- و نيز از جمله منتقلان راوند، به اصفهان: محمد، موسى و مهدى، پسران

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 94

ابو طالب محسن بن محمد بن حمزة پسر محمد بن طاهر بن احمد كركوره فرزند محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى پسر قاسم بن حسن بن زيد بن حسن مى باشند.

4- و نيز از جمله منتقلان از راوند به اصفهان: ابو منصور احمد بن طاهر بن احمد بن محمد بن طاهر بن احمد كركوره فرزند محمد بن جعفر بن عبد الرحمان

شجرى فرزند قاسم بن الحسن بن زيد بن الحسن مى باشد كه بازماندگان وى هميره، محمّد، مرتضى ستية و شرف هستند.

ذكر اسامى كسانى از اولاد حسين بن على بن ابى طالب، از جمله از فرزندان محمد باقر (ع) كه وارد اصفهان شده اند:

1- از واردين به اصفهان، ابو جعفر محمد بن حسن بن على بن طاهر بن حسين بن على بن موسى بن ابراهيم مرتضى پسر موسى كاظم (ع) است و او ... بازمانده او پسرى به نام ابو عبد اللّه الحسين ... مادرش علويه، و فرزند ديگر، به نام ابو الصادق حسن، مادرش همدانيه، و پسر ديگر، ابو الفتوح شرفشاه مادرش حسينيّه و دخترى به نام فاطمه، كه مادرش غوريّه مى باشد.

2- از منتقلان سيرجان به اصفهان، ابو العلاء حسين، معروف به شرف بن على بن طاهر بن على بن محمد بن على بن ابراهيم بن محمد اكبر فرزند موسى كاظم (ع) است كه در سال چهارصد و هفتاد و يك وارد اصفهان شد، بازمانده ابو على، سمتّ الشرف و فخر النّساء مى باشند كه مادرشان ميمونه دختر عبد المطّلب بن احمد بن على بن محمد بن على بن ابراهيم بن محمد اكبر فرزند موسى كاظم (ع) است.

ذكر اسامى واردين به اصفهان از اولاد على عريضى پسر امام جعفر صادق (ع)، از آن جمله برخى از فرزندان محمد اكبر بن على عريضى پسر امام جعفر صادق (ع):

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 95

1- از منتقلان نيشابور به اصفهان: ابو طالب حسين بن محمد بن جعفر بن حسن كوفى پسر عيسى رومى فرزند محمد ازرق بن عيسى اكبر نقيب فرزند على عريضى فرزند جعفر صادق (ع) است،

كه در همان جا در ماه صفر سال چهار صد و پنجاه و هشت وفات يافت، بازمانده اش در اصفهان و نيشابور، ابو الحسن محمد، در اصفهان بوده كه بعد به نيشابور منتقل شده، مادرش، امّ ولد مى باشد، و بازمانده ديگرش به نام ملك بانوست كه با ابو اسماعيل طاهر پسر ابو هاشم محمد بن محسن ابو يعلى فرزند طاهر بن على بن ابى الحسين (نسخه أ: حسن) محمد شاعر پسر احمد بن محمد بن احمد بن ابراهيم طباطبا ازدواج كرد، مادر وى و وستانك در نيشابور، داور بانو دختر مرداويج ديلمى بوده است.

2- از منتقلان به اصفهان: ابو الحسن محمد بن عيسى اكبر نقيب پسر محمد اكبر فرزند على عريضى پسر امام جعفر صادق (ع) است، بازمانده او، ابو الحسين عيسى احول كه به رومى نيز معروف است، و محمد، حسن و ابو طالب محسن، و حسين و ابو هاشم جعفر نقيب در اصفهان، على و عبد المطلب،- و بعضى گفته اند:- حمزه، مى باشند.

ذكر اسامى واردين به اصفهان از اولاد احمد شعرانى پسر على عريضى:

از منتقلان يزد به اصفهان، ابو الطّيب زيد بن حسن بن احمد بن عبيد اللّه بن محمد بن على بن عبيد اللّه بن احمد شعرانى پسر على عريضى فرزند جعفر صادق (ع) است، بازمانده او به نام بنتى كه مادرش دختر مانك بن بنتى است، و بعدها از اصفهان به رامهرمز انتقال يافت و در آن جا از دنيا رفت، بازمانده اش در اصفهان ماند.

ذكر اسامى واردين به اصفهان از اولاد محمد ديباج فرزند امام جعفر صادق (ع):

1- از منتقلان قم به اصفهان؛ ابو الحسن على است- كه به هميره قمى

مهاجران آل

ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 96

معروف بوده- فرزند احمد بن محمد بن على بن محمد بن عبد اللّه بن حسين بن على خارصى پسر محمد ديباج فرزند جعفر صادق (ع). بازماندگان او، ابو العباس احمد اعقب و نيز عزيزى درج، ابو الغيث درج و على درج كه مادرشان به نام ستاو، دختر ابو القاسم بن حسن بن محمد بن على بن محمد بن عبد اللّه بن حسين بن على خارصى پسر محمد ديباج فرزند جعفر صادق (ع) بوده است.

2- از انتقال يافتگان به اصفهان؛ حمزة بن محمد بن حسين بن على بن حسين بن محمد ديباج پسر جعفر صادق (ع) است، بازمانده او به نام حيدر، معروف به هميره كرخى است. و همين حيدر، فرزندى به نام حمزه صوفى داشته است، و درباره اينان شك و ترديد وجود داشت، و بعدها كه به نسب شناس بزرگوار شيخ شرف ابو حرب احمد بن محمد بن محسن حسينى مطلب را گفتم، فرمود: حسين بن محمد مأمون پسر جعفر صادق او بزرگترين فرزند پدرش بود كه در طبرستان از دنيا رفت و او فرزندانى داشته است كه از آنان كسى باقى نماند جز على بن حسين كه فرزندى به نام حسين بن على داشته، و حسين نيز فرزندى به نام محمد بن حسين داشته است. پس اگر تولد حمزة بن محمد بن حسين درست باشد و همچنين ولادت حيدر بن حمزه هم صحيح باشد، و ولادت حمزه صوفى از حيدر صحت داشته باشد سلسله اين نسب درست است و شكى در آن نخواهد بود، و اگر غير از اين به ثبوت رسيد، پس بايد به آن اعتماد

كرد كه دليل و حجّت شرعى گواه خواهد بود و خداى تعالى به حال ايشان داناتر است.

ذكر اسامى واردين به اصفهان از اولاد اسحق مؤتمن پسر جعفر صادق (ع):

1- از منتقلان رقّه به اصفهان مردى بود كه مى گفت: من ابو منصور، زيد بن عقيل بن احمد بن محمد بن طاهر بن محمد بن حسين بن اسحاق مؤتمن پسر جعفر صادق (ع) هستم؛ معروف به دره دانه كه در صحّت نسبش ترديد بوده است، از او پرسيدم كه محمد بن طاهر بن محمد بن حسين چند فرزند داشته است؟ گفت:

احمد و يحيى: گفتم: اولاد احمد بن محمد بن طاهر بن محمد بن حسين بن اسحاق مؤتمن چند نفر بودند؟ گفت: ابو عقيل، محمّد و طاهر اصغر كه مادرشان امّ ولد به

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 97

نام يرسل بود.

نسب شناس بزرگ، دمشقى، ابو الغنائم عبد اللّه بن حسن حسينى مى گويد:

بازماندگان از محمد بن طاهر بن محمد بن حسين بن اسحاق: احمد و على بودند كه مادرشان از اهل رقه بود، و جعفر در بغداد، و طاهر كه مادرش ولد و همچنين ام جعفر معروف به بلبل بودند. ديگر از يحيى نامى نبرده است.

و نيز از نسب شناس بزرگوار ابو الغنايم نقل شده است: بازماندگان احمد بن محمد بن طاهر بن محمد بن حسين، در رقه؛ محسن، كه مادرش عام بود به نام بلبل، و طاهر كه مادرش عام و از اهل رقه بود، ديگر عقيل و محمد را نام نبرده است، خداوند داناتر به احوال آنهاست.

2- از جمله منتقلان رى به اصفهان، داعى بن حمزة بن محمد بن ابى جعفر، محمد بن احمد بن

حمزة بن محمد بن اسحق مؤتمن پسر جعفر صادق (ع) است بازمانده او فرزندى به نام هادى است كه تنها يك دختر داشته است و بعضى گفته اند: فرزندان ديگرش به نامهاى بهمدان و على معروف به مانكديم هستند كه مادرشان ستكا دختر ابو الحسن محمد بن احمد بن ابراهيم وردى پسر ابو عبد اللّه محمد بن عبيد اللّه امير بن عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن بن على بن ابو طالب (ع) است.

ذكر اسامى واردين به اصفهان از اولاد زيد شهيد پسر على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع) از آن جمله از فرزندان عيسى بن زيد شهيد:

از منتقلان طبرستان به اصفهان؛ داعى بن بن با حرب پسر حسين بن على علوش حربى فرزند ابو على محمد قاضى مدينه، فرزند ابو طاهر احمد حربى فرزند حسين بن عيسى بن زيد شهيد امام [!] است، بازمانده او پسرى به نام على، و از او ابو جعفر محمد يعنى عفيف صوفى معروف به محمد سلامى است.

ذكر اسامى واردين به اصفهان از اولاد حسين اصغر بن على بن حسين بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 98

على بن ابى طالب (ع) از جمله بعضى از فرزندان حسن بن حسين اصغر:

1- از جمله منتقلان رى به اصفهان، ابو القاسم على بن زيد بن حسن بن جعفر بن محمد سليق بن عبد اللّه بن محمد بن حسن بن حسين اصغر است، كه وى نقيب اصفهان بوده، و در سال چهارصد و هيجده در آن جا از دنيا رفته، و فرزندى نداشته است.

2- از منتقلان به اصفهان، ابو القاسم محمد بن احمد بن

جعفر بن محمد سليق فرزند عبد اللّه بن محمد بن حسن بن حسين اصغر است، و به نقل ابن ابى جعفر، وى در اصفهان فرزندى نداشته است.

ذكر اسامى واردين به اصفهان از اولاد حسن افطس بن على بن على زين العابدين (ع) از آن جمله، بعضى از فرزندان عمر بن حسن افطس:

از واردين به اصفهان، ابو عبد اللّه حسين بن على بن عمر بن حسن افطس، فرزند على بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع) است، كه در همان جا از دنيا رفت، مادرش به نام امّ ولد است، و بازماندگان وى! ابو على محمد، ابو طالب محسن، ابو محمد حسن، و ابو الحسن على ملقّب به رطله مى باشند.

به خط امام بزرگوار نسب شناس المستعين باللّه ديدم كه نوشته بود: على بن ابى طالب احمد بن قاسم بن احمد بن جعفر بن احمد بن عبد اللّه بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى فرزند قاسم بن حسن بن زيد خداوند سايه او را مستدام دارد.

امّا لقب به رطله، مال ابو الحسن على است كه وى به حسين بن على بن عمر بن على بن على منسوب است، در حالى كه از جمعى از نسب شناسان، نقل شده است كه اين نسبت صحيح نيست، خداوند داناتر است.

ذكر اسامى كسانى كه از اولاد على بن حسن افطس فرزند على بن على بن حسين بن على بن ابى طالب وارد اصفهان شده اند:

از منتقلان آيه به اصفهان، زيد معروف به آبىّ پسر احمد بن محمد بن حسن بن على فرزند محمد بن على بن على بن حسن بن على بن على بن حسين بن على بن ابى

طالب (ع) است، و در صحّت نسبش جاى ترديد است، و اين نسب را

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 99

به شريف بزرگوار، نسب شناس، زين الشّرف، يحيى بن حسين- خداوند بر قدرت او بيفزايد!- عرضه كردم، و ايشان فرمودند: اين نسب نادرست است، و امّا درباره زيد، واقعيّت آن است كه بايد نسبت و فرزندى او را براى احمد، قطعى بدانيم، و اگر ترديدى در آن باشد، معلوم خواهد شد، و جريان حال او تصحيح خواهد شد، زيرا كه احمد فقط دو فرزند پسر داشته، و آن دو به نامهاى حسن و حسين بوده اند، و مادرشان به نام عزّ الاشعريّه، از اهل قم، معروف به بنت ابى سهل، بوده است، و او از همين زن دخترى نيز به نام ام حبيب داشته كه فوت كرده است و دختر ديگرى به نام فاطمه داشته است كه مادرش خديجه دختر تاجرى عامى بوده، و امّا اين زيد را من نمى شناسم، و نسبش درست نيست، و اين مطلب خطاست و ثابت نشده است.

ذكر اسامى واردين به اصفهان از اولاد حسين بن حسن افطس فرزند على بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع):

از واردين به اصفهان، حسن بن ابراهيم، پسر حسن بن حسين بن حسن افطس ابن على بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع)، بازماندگان وى، سه پسر به نامهاى: حسن، حسين و احمد مى باشند، و جز اينها كسى ديگر در اصفهان منتسب به وى شناخته نشده است.

ذكر اسامى كسانى از اولاد عباس بن على بن ابى طالب (ع)، از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه بن حسن بن عبيد

اللّه بن عباس بن على بن ابى طالب كه وارد اصفهان شده اند:

از منتقلان رى به اصفهان، ابو عقيل محمد بن على بن محمد بن حسن بن اسماعيل پسر عبد اللّه بن عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس بن على بن ابى طالب (ع) مى باشد. بازماندگانش؛ مرتضى، شهر بستى، و ابو القاسم مجتبى است.

ذكر اسامى كسانى كه از اولاد جعفر طيّار فرزند ابو طالب وارد اصفهان شده اند:

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 100

از منتقلان گيلان به اصفهان؛ ابو الهيجا، طاهر، ملقّب به كياكى، فرزند محمد است.

«قال» : وى نسب خود را به جعفر بن يحيى بن محمد فأفاء پسر عبد اللّه بن محمد بن حمزة بن اسحق اشرف فرزند على زينبى پسر عبد اللّه جواد فرزند جعفر طيّار مى رساند.

نسب شناس بزرگوار، ابو الغنائم دمشقى مى گويد: بازمانده اى كه منتسب به جعفر بن محمد بن يحيى بن محمد بن عبد اللّه بن محمد بن حمزة بن اسحاق اشرف مى باشد فرزندى است به نام جعفر، كه مادرش عامى و اهل مصر بوده و در سال سى صد و ده وفات كرده است.

(مؤلف مى گويد:) همه نسب شناسان، در اين انتساب به جعفر بن يحيى بن محمد بن عبد اللّه، فقط از جعفر بن جعفر نام برده اند، امام بزرگوار نسب شناس المرشد باللّه زين الشرف ابو الحسين يحيى بن حسين مى گويد: نسب شناس بزرگوار مانكديم بن ششديو، يعنى، همان ابو العباس احمد بن على پسر محمد ششديو فرزند حسين بن عيسى بن محمد بطحانى پسر قاسم بن حسن بن زيد بن حسن بن على (ع)، از قول شريف ابو القاسم جعفرى گرگانى نسب شناس، يعنى على

بن احمد بن حسين بن احمد بن حسن بن زيد بن عبد اللّه بن قاسم بن اسحاق عريضى براى ايشان اين نسب را جعفر بن يحيى بن مفرج، يعنى محمد بن قاسم عالم پسر موسى بن ابراهيم بن اسماعيل بن جعفر بن ابراهيم بن محمد بن على زينبى فرزند عبد اللّه جواد بن جعفر طيّار اثبات كرده، و او به حال فاميل و خويشان خود با

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 101

بينش و آگاهى، كوشش و شناختى كه داشته، مطّلعتر است و خداوند به حقيقت داناتر است، اين بود، آنچه كه من فهميدم و نقل كردم، و يقين پيدا كردم و نوشتم، و جز خدا كسى داناى به غيب نيست، به عقيده من ابو الهيجاء كياكى همان طاهر بن محمد بن جعفر بن يحيى بن مفرّج است، و اين مفرّج همان محمد بن قاسم عالم بن موسى بن ابراهيم بن اسماعيل بن جعفر بن ابراهيم بن محمد بن على زينبى پسر عبد اللّه جواد فرزند جعفر طيّار است، و بنا به روايت ابو القاسم جعفرى گرگانى نسب شناس بازمانده وى، ابو الحسن محمد ملقب به اشرف است كه در اصفهان به وزارت رسيد و مادرش دختر ابو الحسن على بن جعفر بن يحيى بن مفرّج يعنى: محمد بن قاسم عالم فرزند موسى بن ابراهيم بن اسماعيل بن جعفر بن ابراهيم بن محمّد بن على زينبى مى باشد.

ذكر اسامى واردين به اصفهان از اولاد معاوية بن عبد اللّه بن جعفر طيّار:

از منتقلان به اصفهان، حسن بن على بن محمد بن احمد بن على بن حسن بن امير بن حسين قاضى فرزند محمد بن صالح بن

معاوية بن عبد اللّه جواد پسر جعفر طيار است، بازماندگان وى به نامهاى: ابو الحسن محمد، ابو طاهر حمزه، ابو على احمد ميناث وام على مى باشند.

ابو الحسين محمد بن قاسم تميمى نسب شناس مى گويد: در عصر ما جز يك زن از اولاد معاويه باقى نمانده است، كه در يكى از روستاهاى قم ساكن است و معروف به بنت خراسانى است.

شبل بن قيس نسب شناس و غلام قبيله باهله مى گويد: و ابو الحسن احمد بن عمران بن موسى اشنانى، بازماندگانى در كرمان دارد.

نسب شناس بزرگوار ابو الحسن محمد بن ابى جعفر محمد بن على بن حسن بن على فرزند على بن ابراهيم بن على بن عبيد اللّه اعرج پسر حسين اصغر فرزند على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع)، مى گويد: معاوية بن عبد اللّه فرزندانش منقرض شده اند.

نسب شناس بزرگوار ابو عبد اللّه حسين بن محمد بن قاسم بن على بن محمد بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 102

احمد بن ابراهيم طباطبا پسر اسماعيل بن ابراهيم بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) مى گويد: ابن ابى جعفر عبيدلى گفته است: فرزندان معاويه منقرض شده اند، و او در گفتار خود شتابزدگى به خرج داده و بدون آگاهى به حال ايشان قضاوت كرده است، بلكه بازماندگان از فرزندان وى در «باب» و «اصفهان» موجودند، و من با صوفيان جوانى برازنده از اهل اصفهان را ديدم، و از نسبش پرسيدم، در پاسخ گفت كه وى از فرزندان محمد بن صالح بن معاوية بن عبد اللّه بن جعفر طيّار است، و ممكن نشد همان وقت از گذشتگان و بازماندگان قبيله اش بپرسم، و اگر

خدا بخواهد درباره ايشان خواهم پرسيد و از شرح حال آنها جويا خواهم شد تا آنچه در مورد ايشان مى نويسم روشن و واضح باشد. اين مطالب همگى سخنان ابو عبد اللّه بن طباطبا بود.

(مؤلف گويد:) از جمله فرزندان وى در اصفهان، شريف عفيف صوفى ابو الطيّب محسن بن محسن بن ابى الحسن، محمد بن حسن بن على بن محمد بن احمد بن على بن حسن امير پسر قاضى بن محمد بن صالح بن معاوية بن عبد اللّه جواد فرزند جعفر طيّار است؛ اين همان كسى است كه ابو عبد اللّه بن طباطبا نسب شناس او را در بغداد ديده است.

در اصفهان گروهى را نام مى برند كه منسوب به حسن بن حسن بن على بن ابى طالب عليهم السلام اند، و ايشان فرزندان حسن مكدى هستند؛ از آن جمله هادى بن حسن مكدى فرزند محمد بن يحيى بن حسين. اين نسب مورد شك و ترديد است!

محمد بن قاسم رسى پسر ابراهيم طباطبا پسر اسماعيل بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) مى گويد: اين نسب درست نيست و هيچ اصلى ندارد و مربوط مى شود به آن كسى كه ساخته و مدّعى آن شده، و به خاطر ايجاد اختلال در پيرامون آن نسب آن را بافته است! و از همين قبيل است نام بردن وى از

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 103

شخصى به نام اسماعيل فرزند حسن كه آن نيز دروغ محض است، زيرا حسن بن حسن از اولاد ذكور سيزده پسر داشته به نامهاى: حسن، على، عمر، قاسم، عبد اللّه و باز: حسن ، ابراهيم، محمد، جعفر، داوود، زيد، عبد الرحمن و ادريس.

و بازماندگان از ايشان نيز پنج پسر به نامهاى: عبد اللّه، حسن مثلّث، ابراهيم غمر، جعفر و داوود بوده اند، و منقرض شدگان از آن سيزده تن: زيد، عبد الرّحمن، و ادريس مى باشند، و از جمله آنها كسانى كه از دنيا رفته اند، پنج تن، به نامهاى:

حسن، على، عمر، قاسم و محمد هستند، و از اسماعيل فرزند حسن بن حسن نامى برده نشده است، و پس از آن، براى محمد بن قاسم رسى، فرزندى به نام حسين، ذكر كرده و جدّا مدّعى وجود او شده است، و اين محمد از اولاد ذكور سه فرزند به نامهاى: ابو محمد قاسم، كه در مدينه رياست داشته و فرزندانى از او به جا مانده، و ابو اسماعيل، ابراهيم كه از شخصيتها بود و داراى فرزند، و ابو محمد عبد اللّه بزرگ و عالم اهل مدينه و فرزندانى به جا گذاشت، پس كجاست در اين ميان فرزندى به نام حسين؟!

از منتقلان به اصفهان گروهى منتسب به على عريضى فرزند جعفر صادق (ع) معروف به جوبال مى باشند دويست تن از آنان با لقب ماتك بن محمد بن على بن احمد بن على بن عيسى بن حسين بن محمد بن على عريضى پسر جعفر بن محمد باقر (ع) ياد مى شوند كه اين نسبت باطل و ادّعاى دروغى است و اين گروه هم اكنون بيهوده چنين ادّعايى را دارند و فاسقند، و السلام.

و امّا حسين بن محمد بن على عريضى فرزندى به نام ابو الحسن محمد داشته كه مادرش ام ولد معروف به اغصان است كه او را به نام ام حسين صدا مى زدند، و او پس از خود عبد اللّه را از امّ

ولد و همچنين عبيد الله را از خود به جا گذاشت كه اين عبيد اللّه شبيه امير المؤمنين (ع) بوده است، و وى نيز بازماندگانى داشته است.

و احمد كه مادرش زنى به نام اغصان بود، نيز فرزندانى به نام؛ مقبل و حمزه- قبلا

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 104

مرده بودند- داشته است، مى گويند او تنها يك پسر داشته كه فرزندانى خدا به او داده بود و امروز كسى از آنها نمانده و على نيز اولادش منقرض گشته، و عبيد اللّه، و عبد اللّه متوفى و حسن متوفّى كه مادرش به نام اغصان بوده، و حسن، جعفر و على كه در گذشته بودند، و حسنه و فاطمه، اينها همگى فرزندان حسين بن محمد بن على عريضى هستند، و از جمله آنها فرزندى به نام عيسى نبوده است .

ديگرانند.

ذكر اسامى واردين آبه از اولاد زيد شهيد بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع) و از آن جمله برخى از فرزندان حسين بن زيد بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع):

از واردين به آبه، برخى از فرزندان ابو جعفر محمد بن قاسم بن محمد بن عمر بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد امام [!] است.

ذكر اسامى واردين به آبه از اولاد على بن على زين العابدين (ع) و از جمله برخى از فرزندان حسن افطس بن على بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع):

1- از منتقلان به آبه، ابو الحسن على بن محمد خزرى بن على بن على بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 107

حسن افطس بن على بن على زين العابدين است، فرزندانش: ابو محمد حسن، احمد و ابو جعفر محمّد و حسين متوفّى و ميمونه و فاطمه و ام حسين اند.

2- از منتقلان به آبه، ابراهيم بن محمد خرزى بن على بن على بن حسن افطس بن على بن على زين العابدين است.

حسن از جمله فرزندان سليمان بن داوود بن حسن بن حسن:

حسن بن خليفه فرزند ابراهيم بن حسن بن محمد بن سليمان بن داوود بن حسن بن حسن، و بازمانده او ابو الحسن على كرشى است.

ابن طباطبا مى گويد: كوسج و ابو عبد اللّه محمد قاضى از جمله بازماندگان حسن مى باشند، و بعضى مى گويند؛ بازماندگان وى به نامهاى: ابو الحسن و ابراهيم ابو القاسم و ابو عبد اللّه محمد، معروف به خليفه مى باشد. و سيّد نسب شناس المرشد باللّه زين الدين مى گويد: به نظر من اسم پسر خليفه، حسين است .

ذكر اسامى واردين به آمل از اولاد زيد بن حسن على بن ابى طالب (ع)، از جمله برخى از فرزندان قاسم بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع):

1- از جمله واردين به آمل، جعفر بن عبد الرّحمن بن قاسم بن محمد بطحانى بن قاسم بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) است و بازمانده او به نام عبد اللّه مى باشد.

2- از منتقلان به آمل، ابو الحسين احمد بن جعفر بن احمد بن محمد بن عبد الرّحمن بن حسن بن محمد بطحانى پسر قاسم بن حسن بن زيد بن حسن (ع)

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 109

است، كه مادرش ام حسين دختر ابراهيم بن حسن بن سليمان بن داوود بن حسن بن حسن بن على است و بازماندگان وى، رضا، ابو على مهدى، ابو الحسين على، ابو محمد حسن، زيد و طلعه ، ملكه و سيده كه مادرشان، ام عبد اللّه دختر بدر بن طارق بن فراس است و مباركه كه مادرش دختر ابى عبد اللّه

مرقان بن على بن حسن بن حسن بن محمد بن احمد بن جعفر بن عبد الرحمن شجرى است.

3- از واردين به آمل، نقيب نسب شناس ابو على داوود بن احمد بن على بن عيسى بن محمد بطحانى بن قاسم بن حسن بن زيد بن حسن است كه مادرش ماجده، دختر عبد اللّه بن بشر قرشى مى باشد، و نسل وى از امام نسب شناس، مستعين باللّه ابو الحسن على بن ابى طالب آملى منقرض شد.

بازماندگانش؛ ابو عبد اللّه حسين و ابو القاسم احمد- كه كسى از او باز نماند- مادر آن دو برادر، مباركه دختر على بن عباس بن احمد بن محمد بن جعفر بن عبد الرحمن شجرى است.

4- از منتقلان به آمل، ابو حرب حسن فقيه بن ابو الحسين على خليفه پسر احمد بن داوود بن على نقيب فرزند عيسى بن محمد بطحانى بن قاسم بن حسن بن زيد است.

5- از واردين به آمل، على، معروف به مهدى بن قاسم بن حسين بن عيسى بن محمد بطحانى بن قاسم ابن حسن بن زيد است كه مادرش دختر على بن جعفر حسينى و بازمانده اش ابو طالب على است. از شريف نسب شناس ابو الغنائم عبد اللّه بن حسن حسينى دمشقى، و ازكيا، امام مرشد باللّه نقل كرده اند كه نام ابو طالب، زيد و مادرش به نام حسنيه دختر على تاجر است.

ذكر اسامى واردين به آمل از اولاد عبد الرحمن شجرى پسر قاسم بن حسن بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 110

زيد از جمله برخى از فرزندان على بن عبد الرحمن شجرى:

1- از جمله واردين به آمل، ابو القاسم، حسين بن محمد بن ابراهيم

بن على بن عبد الرّحمن شجرى است.

2- از جمله، منتقلان به آمل، بعضى از اولاد اسماعيل بن ابراهيم بن اسماعيل بن محمد وزير بن ابراهيم بن على بن عبد الرّحمن شجرى است.

3- از آن جمله، ابوالفضل يحيى بن حسن داعى صغير پسر قاسم بن حسن بن على بن عبد الرحمن شجرى مى باشد كه مادرش فاطمه دختر ابو الحسن احمد بن ناصر للحق- حسن بن على بن عمر اشرف بن على بن حسين بن على (ع) است.

بازماندگان او، ابو محمد حسن و ابو على اسماعيل مى باشند كه از ابو على كسى باقى نماند، مادر ايشان و ابو حسين احمد، امّ ولد بوده است. و ابو الحسن على كه قبل از فوت پدر، از دنيا رفت، و ابو عبد اللّه محمد كه فرزندى نداشته است و ام حسين، فاطمه، ميمونه، ملكه، مباركه كبرا و مباركه صغرا كه مادرشان ريكويه دختر حسين بن فيروزان است.

شرح اسامى واردين به آمل از اولاد محمد بن عبد الرّحمن شجرى:

1- از جمله منتقلان سامرا (سرمن راى) به آمل، ابو جعفر احمد امين پسر عبيد اللّه بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى است. بازماندگانش: حمزه، محمد و زيد مى باشند، بعضى گفته اند: احمد، اسماعيل، زينب، ام قاسم، آمنه، امّ على، ابراهيم، عبيد اللّه، قاسم و جعفر است، و از جمله اولاد وى، سيد اجلّ، امام نسب شناس، المستعين باللّه، ابو الحسن، على بن ابى طالب، احمد بن قاسم بن احمد بن جعفر بن احمد امين است او به اصفهان آمده بود، من در سال 463 او را در

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 111

اصفهان ملاقات كردم، و به من گفت: كسى از

اولاد جعفر بن احمد امين- جز من و برادرم محمد- باقى نمانده است. و فرزندان سيّد امام مستعين باللّه، على بن ابى طالب عبارتند از: ابو طالب حسن، و ابو عبد اللّه محمد ملقّب به مهدى- اين دو را به همراه پدرشان در اصفهان ديدم- و ابو على اسماعيل كه قبل از پدرش فوت كرده بود، و جلو به ، سعيده- اين دو نيز قبلا فوت كرده بودند- و ميمونه و مباركه، ملكه، خديجه- مادرشان ام البنين فاطمه دختر امير اسماعيل بن جعفر بن ابى جعفر، الثّائر فى اللّه محمد بن حسين بن على عمر اشرف است.

2- از ناقلان ديلم به آمل، ابو محمد، حسين بن حسن بن زيد بن صالح بن محمد اعلم بن عبيد اللّه بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى پسر قاسم بن حسن بن زيد الرّاضى باللّه- است كه فرزندانش به فلان زيدى معروفند، وى، به بلاد ديلم رفت و دوازده سال مقيم آن جا بود، سپس به آمل مراجعت كرد، و در آن جا اقامت گزيد و در همان جا از دنيا رفت، و آرامگاه وى همان جاست، و تنها فرزندش، على، بوده است.

3- از جمله منتقلان به آمل، ابو الحسن زيد بن اسماعيل بن محمد بن حسن بن محمّد بن حسن بن عبيد اللّه بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى پسر قاسم بن حسن بن زيد است، و بازماندگانش: ابو هاشم اسماعيل و ابو على عبيد اللّه و ابو طالب حسين مى باشند.

ذكر اسامى واردين به آمل از اولاد جعفر بن عبد الرّحمن شجرى:

1- از جمله واردين به آمل، برخى از اولاد عبد اللّه بن على بن حمزه طويل بن

احمد كركوره پسر محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى است.

2- و از آن جمله برخى از فرزندان عباس بن احمد كركوره پسر محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى مى باشد.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 112

3- و از جمله منتقلان به آمل محمد بن ابى الحسين محمّد است كه بعضى گفته اند: كنيه وى ابو الحسن قرع بن حسين بن محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى مى باشد.

ذكر اسامى واردين به آمل از اولاد اسماعيل جالب الحجارة بن حسن بن زيد بن على بن ابى طالب (ع)- كه جلو مسجد جامع به قتل رسيد-:

از جمله، داعى الى الحق، يعنى داعى كبير، پادشاه طبرستان، ابو محمد حسن بن زيد بن محمد بن اسماعيل جالب الحجارة بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) است كه چند دختر داشته و پسر نداشته است.

ذكر اسامى واردين به آمل از اولاد اسحاق بن حسن بن زيد بن حسن، از جمله برخى از فرزندان هارون بن اسحاق بن حسن بن زيد بن حسن:

از آن جمله است احمد خطيبى پسر حسن بن جعفر بن هارون بن اسحاق بن حسن بن زيد بن حسن، بازمانده وى ابو عبد اللّه محمد عزيزى مى باشد.

ذكر اسامى واردين به آمل از اولاد حسين بن على ابى طالب (ع)، از جمله برخى از فرزندان محمد باقر بن على بن حسين (ع):

على بن قاسم بن محمد بن قاسم بن حمزة بن موسى الكاظم از آن جمله است.

ذكر اسامى واردين به آمل از اولاد زيد شهيد بن على بن حسين (ع) از جمله بعضى از فرزندان محمد بن زيد شهيد بن على بن

حسين (ع):

تنها منتقل به آمل از آنان احمد بن على بن احمد سكّين بن جعفر بن محمد بن زيد شهيد است.

ذكر اسامى واردين به آمل از اولاد حسين اصغر بن على بن حسين، از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه بن حسين بن على بن حسين:

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 113

ابو على عبد اللّه بن جعفر حجة اللّه بن عبيد اللّه اعرج بن حسين اصغر است كه بازماندگانش على اعقب و جعفر مى باشند.

ذكر اسامى واردين به آمل از اولاد على بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع) از جمله، برخى از فرزندان حسن افطس پسر على بن على بن حسين (ع):

1- از كسانى كه از مصر به آمل انتقال يافته اند، على بن محمد سكران است، او را از آن جهت سكران گفتند كه نماز و عبادت زياد داشته است، وى پسر عبد اللّه بن حسين بن حسن افطس بن على بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع) است، و اولادى از وى شناخته نشد .

2- از منتقلان به آمل و قاضى آنجا، محمد بن على بن عبد اللّه ابيض پسر عباس بن عبد اللّه بن حسن افطس است، او بازماندگانى در ناحيه آمل داشته است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 114

پسر محمد كابلى فرزند عبد اللّه اشتر پسر محمد نفس زكيّه فرزند عبد اللّه بن حسن بن حسن است، بازماندگان او ابوالفضل عبد اللّه و حسن مى باشند.

كيا امام مرشد باللّه از بخارى نقل مى كند: او فرزندانى به نامهاى على، حسين و ناصر داشته، و از قول ابو الغنايم اضافه مى كند: ملكه، فاطمه، سيده، صفيه، خديجه و نعمتى كه مادرشان تميمه بوده، و زينب كه مادرش امّ ولد زنى از اهل تركيه بود.

ذكر اسامى واردين به استراباد از اولاد جعفر بن حسن بن حسن، و سپس برخى از فرزندان محمد بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن:

از منتقلان رى به استراباد، ابو القاسم عيسى بن حسن بن على بن محمد بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن است كه مادرش فاطمه دختر عبد اللّه بن محمد بن عبد اللّه بن داوود بن حسن بن حسن است كه تنها بازمانده اش پسرى به نام زيد مى باشد.

ذكر اسامى واردين به استراباد از اولاد زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) از جمله برخى از فرزندان حسن بن زيد، و سپس برخى از فرزندان قاسم بن حسن بن زيد:

1- از منتقلان به استراباد: داعى خجل بن قاسم بن على اكبر مكارى پسر محمد ششديو فرزند حسين بن عيسى بن محمد بطحانى پسر قاسم بن حسن بن زيد است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 115

2- از منتقلان به استراباد، اسماعيل بن عبد اللّه بن اسماعيل بن محمد بن ابراهيم بن على بن عبد الرّحمن شجرى پسر قاسم بن حسن بن زيد است و بازمانده او ابو عبد اللّه محمد مى باشد.

ذكر اسامى كسانى از اولاد حسين

بن على بن ابى طالب (ع) كه وارد استراباد شده اند، از آن جمله برخى از فرزندان حسين اصغر پسر على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع):

از واردين به استراباد، ابو حرب حسن بن حسين بن حمزة بن احمد عتيقى فرزند عيسى بن على بن حسين اصغر، و اين حسن ابو حرب همان حسين بن حسين فرزند حمزه است .

حمزة بن عبيد اللّه بن حسين اصغر را ديدم، اين همان است كه از اخسيكت منتقل شده بود.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 118

كسى او را نشناخت و هيچ كس بازمانده اى از آنها نام نبرد، اين سرآغاز آزمون خداى تعالى است.

اللّه بن حسن بن حسن:

از جمله واردين به بغداد، ابو يعلى جعفر بن ميمون بن حسن بن على بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 126

عبد اللّه بن ابراهيم بن عبد اللّه بن محمد بن يحيى بن عبد اللّه بن حسن بن حسن است كه پسرى نيز در آن جا داشته است.

ذكر اسامى واردين به بغداد، از اولاد ادريس بن عبد اللّه بن حسن بن حسن:

از جمله، حسن بن يحيى بن قاسم بن ابراهيم بن محمد بن قاسم بن ادريس بن ادريس بن عبد اللّه بن حسن بن حسن است كه بازمانده او فرزندش ابو اسحاق ابراهيم با گروهى از علويان شام وارد بغداد شد، و در آن جا ماند.

ذكر اسامى واردين بغداد از اولاد ابراهيم بن حسن بن حسن، و پس از آن، برخى از فرزندان اسماعيل بن ابراهيم:

1- ابو الحسن اسماعيل بن احمد ناصر لدين اللّه، فرزند يحيى هادى بن حسين بن قاسم رسى بن ابراهيم طباطبا.

2- از جمله منتقلان كوفه به بغداد، ابو الحسن محمد بن احمد بن موسى بن سليمان بن قاسم رسى پسر ابراهيم طباطباست كه مادرش آمنه دختر ابو الفضل محمد بن على باغر فرزند عبيد اللّه امير پسر حسن بن جعفر بن حسن بن حسن، بوده و فرزندانش به نامهاى: ابو منصور محمد، ابو الهيجاء محمد، ابو طالب محمد بوده اند كه از ميان رفته اند.

3- از منتقلان به بغداد، ابو اسماعيل ابراهيم اكبر پسر احمد بن ابراهيم طباطبا فرزند اسماعيل بن ابراهيم بن حسن بن حسن است كه نابينا بوده و دروازه ابو اسماعيل، در بغداد، منسوب به او است، و در بغداد و به قول بعضى

در قصر ابن هيبره از دنيا رفته است، مادرش فاطمه دختر زيد بن عيسى بن زيد بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع) است. فرزندان وى به نامهاى قاسم، ابو على احمد اكبر و ابو عبد اللّه احمد اصغر، محمد عالم، حسين ابو القاسم مى باشند. و استاد من كيا، نسب شناس، از شريف ابو الغنايم، نقل مى كند: ابو عبد اللّه احمد اكبر كه بازماندگانى در بغداد، كوفه و جبل دارد- و ابو على احمد اصغر.

4- از منتقلان موصل به بغداد: ابو الحسن محمد نقيب بغداد، پسر ابو محمد قاسم بن ابو الحسن على بن ابى جعفر محمد بن ابى عبد اللّه، احمد بن ابراهيم

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 127

ابو اسحاق طباطبا پسر ابو ابراهيم، اسماعيل ديباج اكبر پسر ابو اسماعيل، ابراهيم غمر، فرزند حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع)، بازماندگان وى محمد، نسب شناس عالم، كه داراى كتابها و تصنيفهايى است، و ابو البركات محمد و ابو المكارم محمد- فرزند ذكور نداشته است- مى باشد.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد جعفر بن حسن بن حسن، و پس از آن برخى از فرزندان عبد اللّه بن حسن بن جعفر:

1- از واردين به بغداد، ابو الحسين حمزة بن ابى طالب محمد بن عبيد اللّه بن على باغر پسر عبيد اللّه امير فرزند عبيد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن است، تنها بازمانده وى ابو على عبيد اللّه اعرج مى باشد.

2- از واردين به بغداد، عبيد اللّه بن حسين قثم پسر محمد ابو عبد اللّه بن عبيد اللّه امير فرزند عبد اللّه بن حسن بن جعفر

بن حسن بن حسن است كه هيچ فرزندى از او باقى نمانده است.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد جعفر بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع):

1- از واردين به بغدادند برخى از اولاد ابو جعفر احمد بن عبيد اللّه بن محمد بن حسين جمال بن ابو الفضل محمد بن جعفر كوچك فرزند حسن بن جعفر بن حسن بن حسن.

2- از جمله واردين به بغداد، ابو احمد محمد بن جعفر بن ابى الفضل محمد بن جعفر بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن است.

3- از واردين به بغداد كه در آن جا نقيب هم بوده، ملقب به ابو قيراط، محمد بن جعفر محدث بن ابو الحسن محمد بن جعفر بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن مى باشد فرزندانش به نامهاى ابو القاسم عبد اللّه ازرق، و ابو العباس احمد داراى فرزندانى نيز بوده اند.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 128

ذكر اسامى واردين به بغداد، از اولاد داوود بن حسن بن حسن، و پس از آن از تيره سليمان بن داوود بن حسن بن حسن:

از واردان به بغداد، محمد شريج ، فرزند سليمان بن على شريج پسر داوود بن سليمان بن داوود بن حسن بن حسن است و فرزندانش ...

از واردين به بغداد، حسين بن ابراهيم بن ابى الحسين حيدرة، كه نامش على بن ابراهيم بن قاسم بن ابراهيم عجير پسر حسن بن محمد بن سليمان بن داوود بن حسن بن حسن مى باشد.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) و از جمله برخى از فرزندان قاسم

بن حسن بن زيد، و پس از آن، بعضى از اولاد محمد بطحانى:

1- از واردين به بغداد ابو عبد اللّه محمد بن ابى الحسين على بن ابى عبد اللّه محمد اصغر بن احمد بن ابراهيم بن محمد بن قاسم بن محمد بطحانى بن قاسم بن حسن بن زيد بن حسن است.

استاد من كيا سيّد مرشد باللّه مى گويد: من او را در دروازه سلوقى در همسايگى خود ديدم، و خداوند در سى و چند سالگى پسرى به او داد به نام حسين.

2- از واردين به بغداد ابو الفوارس على بن ابراهيم بن احمد بن ابراهيم بن محمد بن قاسم بن محمد بطحانى فرزند قاسم بن حسن بن زيد بن حسن است.

3- از جمله واردين به بغداد ابو محمد حسن بن على بن ابراهيم بن محمد بن قاسم بن محمد بن قاسم بن حسن بن زيد بن حسن است كه بازماندگان وى عبارتند از على كه فرزندى نداشته و ابو اسماعيل قاسم و دو دختر كه فرزندانى داشته اند.

4- از منتقلان به بغداد ابو القاسم على شعرانى پسر عبد اللّه اطروش بن عبد اللّه بن جعفر بن عبد الرحمن بن قاسم بن محمد بطحانى فرزند قاسم بن حسن بن زيد بن حسن است، فرزندان وى به نامهاى ابو محمد عبد اللّه، ابو منصور محمد و

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 129

ابراهيم كه اولاد ذكور نداشته و محسن كه مرده است.

5- از واردين به بغداد ابوالقاسم جندى ديلمى محمد بن عبد الرّحمن محدّث ابن محمد بن عبد الرّحمن بن قاسم بن محمد بطحانى فرزند قاسم بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع)

مى باشد، بازماندگانش: به نامهاى: على- كه به ديلم انتقال يافت - و ناصر و داعى كه دوقلو بودند.

6- وارد به بغداد از اولاد ابو عبد اللّه جعفر بن محمد بن ابراهيم بن محمد

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 130

بطحانى پسر قاسم بن حسن بن زيد بن حسن مى باشد.

7- از واردين به بغداد، برخى از اولاد حسن بن على بن حسين بن على شديد، پسر محمد بطحانى فرزند قاسم بن حسن بن زيد بن حسن است.

ذكر اسامى واردين بغداد، از اولاد عبد الرحمن شجرى پسر قاسم بن حسن بن زيد بن حسن، از جمله برخى از اولاد على بن عبد الرحمن شجرى:

1- از واردين به بغداد و نقيب آنجا، ابو عبد اللّه محمد بن حسن داعى اصغر بن قاسم بن حسن بن على بن عبد الرحمن شجرى فرزند قاسم بن حسن بن زيد بن حسن است بازماندگانش: ابو الحسن على، احمد، ابو محمد زيد- و بعضى گفته اند: كه وى مكنّى به ابو الحسين بوده است-

2- از جمله واردين به بغداد، ابو الحسن على بن ابراهيم بن اسماعيل بن محمد وزير ابن ابراهيم بن على بن عبد الرّحمن شجرى پسر قاسم بن حسن بن زيد بن حسن است كه فرزندانى داشته و اولاد ذكور وى منقرض گشته اند.

3- از واردين به بغداد، حسين و زيد پسران حسن بن على بن زيد بن على بن عبد الرّحمن شجرى پسر قاسم بن زيد بن حسن مى باشند.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد على بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع):

از جمله واردين به بغدادند برخى از اولاد قاسم سبيعى (بن حسين بن قاسم)

فرزند احمد بن عبد اللّه بن على بن حسن امير، پسر زيد بن حسن بن على بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 131

ابى طالب (ع) است.

ذكر اسامى واردين بغداد، از اولاد اسماعيل بن حسن بن زيد بن حسن؛ و بعد از آن، برخى از فرزندان محمد بن اسماعيل جالب الحجارة پسر حسن بن زيد:

از جمله واردين به بغدادند برخى از اولاد ابو عبد اللّه محمد معروف به رضا و بعضى گفته اند: نام وى احمد بن زيد بن محمد ملك بن زيد بن محمد بن اسماعيل جالب الحجارة پسر حسن بن زيد بن حسن، مى باشد.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد حسين بن على بن ابى طالب (ع) سپس برخى از اولاد محمد باقر (ع)، از جمله بعضى از فرزندان موسى كاظم (ع):

1- از واردين به بغداد، ابو الحسن موسى كاظم (ع) است.

2- از جمله واردين به بغداد، ابو جعفر محمد بن على رضا پسر موسى كاظم (ع) است كه مادرش امّ ولد مى باشد، بازماندگان وى دو پسر بوده اند به نامهاى: ابو الحسن على (ع) كه اولادى داشته، و مادرش ام ولد است، و موسى كه وى نيز فرزندانى داشته و مادرش امّ ولد مى باشد، و دختران آن بزرگوار، عبارتند از:

فاطمه- كه مادرش امّ ولد بوده- حليمه و بريهه- مادر اين دو نيز امّ ولد است- و خديجه- نيز مادرش امّ ولد بوده- و در كتاب مشجره از پسر ديگرى به نام يحيى، ياد شده است.

3- از واردين به بغداد، برخى از اولاد ابو عبد اللّه جعفر ترسى ملقبّ به حرّاق است كه شيعيان اماميه او را جعفر كذاب مى نامند، پسر على (ع)

صاحب عسكر فرزند محمد بن على الرّضا فرزند موسى كاظم (ع) مى باشد.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 132

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد ابراهيم مرتضى پسر موسى كاظم (ع):

از واردين به بغداد، ابو جعفر محمد اعرج بن موسى بن ابراهيم مرتضى فرزند موسى كاظم (ع) است، تنها بازمانده وى مردى به نام موسى اصغر مى باشد، كه خود فرزندانى داشته است.

ذكر اسامى واردين به بغداد (از اولاد) محمد بن موسى الكاظم (ع):

از واردين به بغداد، يحيى بن احمد بن ابراهيم بن محمد بن موسى كاظم (ع) است.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد على عريضى پسر جعفر صادق (ع):

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 133

1- از جمله واردين به بغداد، حسين، ابو جعفر محمد، ابو القاسم حمزه، و سحى على بن حسين بن عيسى اكبر بن محمد اكبر بن على عريضى بن جعفر صادق (ع) است.

كيا سيد مرشد باللّه- خدايش بيامرزد!- مى گويد: از حسين بن على كسى نماند، او پسرى به نام مهدى بن حسين داشته است .

2- (از منتقلان قم به بغداد، ابو على شعرانى پسر حسين جذوعى فرزند احمد بن حسين بن احمد شعرانى پسر على عريضى فرزند امام جعفر صادق (ع) است.)

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد محمد ديباج فرزند امام جعفر صادق (ع):

1- از جمله واردين به بغداد، از اولاد ابو طالب محسن بن حمزة بن محمد بن على بن حسين بن على خارص بن محمد ديباج فرزند امام جعفر صادق (ع) است .

نسب شناس بزرگ شيخ شرف مى گويد: ابو حرب محمد بن محسن حسينى در

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 134

بغداد بازمانده اى

نداشته است .

2- از واردين به بغدادند، برخى از اولاد ابو الحسن محمد بن ابى جعفر محمد اعرج جامعى معروف به برادر بصرى پسر حسن بن على خارص بن محمد ديباج بن جعفر صادق (ع).

از نسب شناس بزرگ، كيازين الشّرف نقل كرده اند: جامعى معروف به بصرى همان اعرج ابو جعفر محمد بن على بن حسن بن على خارص مى باشد.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد اسحاق مؤتمن بن امام جعفر صادق (ع) از جمله برخى از فرزندان حسين بن اسحاق مؤتمن بن جعفر صادق (ع):

1- از واردين به بغداد، جعفر بن محمد بن طاهر بن محمد بن حسين بن اسحاق مؤتمن است كه تنها بازمانده اش ابو جعفر- به نظر من، نام وى محمد بوده- مادرش موسويه مى باشد.

2- از منتقلان به بغداد ابو الحسن على بن يحيى بن على بن محمد بن طاهر بن محمد بن حسين بن اسحاق مؤتمن است كه مادرش علويه است، و فرزندانى نيز داشته است.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد عبد اللّه باهر فرزند على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع)، از جمله برخى از فرزندان محمد بن اسماعيل بن محمد ارقسط بن عبد اللّه:

از واردين به بغداد ابو الحسن احمد بن على بن ابى جعفر محمد بن احمد بن محمد بن اسماعيل بن محمد بن عبد اللّه باهر، مى باشد كه نقيب نقيبان بغداد در ايام معزّ الدولة بوده است.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد عمر اشرف بن على زين العابدين از جمله برخى از فرزندان على اكبر فرزند عمر اشرف:

1- از واردين به بغداد ابو على محمد بن على شاعر بن حسن ناصر اطروش بن

مهاجران

آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 135

على بن حسن بن على اكبر فرزند عمر اشرف است.

و از شريف نسب شناس ابن ابى جعفر نقل كرده اند: كه از اين محمد شاعر اولاد ذكورى باقى نماند .

2- از جمله واردين به بغداد كه در آن جا نقيب هم بوده است، ابو محمد حسن بن احمد بن حسن صاحب ديلم فرزند على بن حسن بن على بن عمر اشرف مى باشد، تنها بازمانده وى، ابو الحسين احمد است.

3- از واردين به بغداد ابو جعفر محمد بن حسن بن احمد نقيب پسر على بن محمد بن عمر بن على بن عمر اشرف است- به نقل ابو عبد اللّه بن طباطبا نسب شناس-

از جمله واردين به بغداد، ابو الحسين على بن عبد اللّه بن احمد نقيب پسر على بن محمد بن عمر بن على بن عمر اشرف مى باشد.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد زيد شهيد فرزند على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع)، از جمله بعضى از فرزندان حسين بن زيد:

1- از جمله واردين به بغداد برخى از اولاد محمد بن عبيد اللّه بن على بن عيسى بن يحيى بن حسين بن زيد مى باشند.

2- باقيمانده اولاد حسن بن عبيد اللّه بن على بن عيسى بن يحيى بن حسين بن زيد كه وارد بغداد شده اند.

3- از واردين به بغداد ابو العباس احمد بن يحيى بن احمد بن على بن عيسى بن يحيى بن حسين بن زيد است.

4- از واردين به بغداد كه در آن جا نقيب هم بوده است، ابو طالب حمزة بن محمد اصغر بن حسين اكبر بن محمد اكبر بن حسن فقيه بن يحيى بن حسين

بن زيد مى باشد، كه بازماندگان وى عبارتند از يحيى، سلمى، خديجه، آمنه و فاطمه.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 136

5- از واردين به بغداد ابو عبد اللّه احمد بن زيد بن حسين بن احمد بن محمد بن حسن بن يحيى بن حسين بن زيد است، بازمانده وى پسرى به نام محمد مى باشد.

6- از جمله واردين به بغدادند برخى از اولاد على اطروش بن محمد بن على بن حسين بن على كتيله پسر يحيى بن يحيى بن حسين بن زيد.

7- از واردين به بغداد، على خطيب بن محمد بن زيد بن على كتيله پسر يحيى بن يحيى بن حسين بن زيد است، بازماندگان وى عبد القادر، فاطمه، و زينب مى باشند. بنا به نقل ابن ابى جعفر از وى فرزندى باقى نماند.

8- از واردين به بغداد است اسماعيل بن محمد بن اسماعيل بن محمد شبيه فرزند زيد بن على اصغر پسر حسين بن زيد، بازماندگان وى دو پسر به نامهاى حسين و احمد مى باشند .

9- از جمله واردين به بغداد على جمال بن محمد بن اسماعيل بن محمد شبيه، بن زيد بن على اصغر بن حسين بن زيد است كه در آن جا فرزندانى داشته است.

10- از واردين به بغداد كه نقيب آن جا نيز بوده است، على احول اكبر پسر حسين بن زيد عسكرى بن على بن حسين بن زيد شهيد است، بازماندگان وى؛ ابو عبد اللّه حسين نقيب، محمد، فاطمه و خديجه مى باشند.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد عيسى بن زيد شهيد:

از واردين على مكفل فرزند محمد بن احمد مختفى بن عيسى بن زيد مى باشد، بازماندگانش دو مرد به نامهاى ابو الحسين

يحيى كه خود فرزندانى داشته است، و عبيد اللّه ضرير، نيز كه فرزندانى داشته است و نيز از واردين زيد، حسن، احمد، سكينه، زينب، فاطمه، ام سلمه مى باشند. و اما على بن محمد بن احمد مختفى، آن كسى كه صاحب زنج ورزنينى نسب خود را به او نسبت داده، ادّعاى نادرستى است. مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى ؛ ص136

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 137

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد محمد بن زيد شهيد:

باقيمانده از فرزندان ابو عبد اللّه محمد بن على بن حسين بن زيد زاهد ابن على حمانى شاعر فرزند محمد خطيب بن جعفر بن محمد بن زيد شهيد، نيز از جمله واردين به بغداد مى باشند.

1- از واردين به بغداد (عيار هتاك، ابو الحسن احمد بن ابى جعفر محمد بن على شاعر بن محمد خطيب فرزند جعفر بن محمد بن زيد شهيد است كه تنها بازمانده وى عبد اللّه است كه در شام مى باشد.)

2- از جمله واردين به بغداد، حمزة بن على بن محسن بن محمد اكبر بن احمد سكين بن جعفر بن محمد بن زيد شهيد است، بازماندگانش: محسن، على، آمنه، خديجه، فاطمه و رقيه مى باشند، و از شريف نسب شناس نقل كرده اند: حمزة بن على بن محسن، در بغداد بازمانده اى نداشته است.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد حسين اصغر بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع)، از جمله، برخى از فرزندان عبيد اللّه اعرج بن حسين:

1- كسى كه در بغداد اقامت داشته، و معروف به صاحب صندوق بوده است، وى ابو جعفر محمد بن على بن حسين بن على بن ابراهيم

بن على بن عبيد اللّه اعرج بن حسين اصغر مى باشد. بازمانده وى ابو الحسن محمد- يعنى شريف نسب شناس معروف به ابن ابى جعفر- است، از ابو عبد اللّه بن طباطبا نسب شناس نقل كرده اند كه وى بازمانده اى نداشته و دودمانش منقرض شده است.

2- از ساكنان كوفه كه به بغداد منتقل شده اند ابو العباس احمد بن على بن ابراهيم بن محمد جوانى بن حسن بن محمد بن عبيد اللّه اعرج بن حسين اصغر

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 138

مى باشد بازماندگان وى عبارتند از: ابو القاسم على كه كسى پس از وى نماند.

ابراهيم و حسن كه بازماندگانى داشته اند، محمد- چنان كه در مشجره آمده است- و ابو طالب.

3- از جمله واردين به بغداد، ابو الحسين يحيى بن عبد اللّه بن يحيى، نسب شناس، ابن حسن بن جعفر حجة اللّه بن عبيد اللّه اعرج بن حسين اصغر مى باشد. شريف نسب شناس مى گويد: ابو عبد اللّه بن طباطبا- خدايش بيامرزد- در بغداد، بازماندگانى و اولادى داشته كه در سال چهار صد و چهل و هشت، منقرض شدند و كسى غير از يك دختر از آنها باقى نماند.

4- از واردين به بغداد، ابو محمد زيدانى فرزند محمّد بن يحيى، نسب شناس پسر حسن بن جعفر حجة اللّه بن عبيد اللّه اعرج بن حسين اصغر است، و در كتاب نسب از جدش نقل كرده كه در بغداد بازمانده اى نداشته و دخترانى داشته است كه منقرض شده اند.

5- از جمله واردين به بغداد، ابو الحسين يحيى ملقب به ميمون بن محمد بن يحيى نسّابه، پسر حسن بن جعفر، حجة اللّه بن عبيد اللّه اعرج پسر حسين اصغر است، و تنها

بازمانده اش، به نام محمد و يا احمد مى باشد.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد عبد اللّه بن حسين اصغر:

1- از واردين به بغداد حسن صوفى بن طاهر بن على رئيس بن محمد عقيقى فرزند جعفر بن عبد اللّه بن حسين اصغر مى باشد، بازماندگان وى دو پسر به نامهاى: ابو عبد اللّه حسين و طاهر مى باشند.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد على بن حسين اصغر:

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 139

1- از جمله واردين به بغداد، جعفر بن ابى الحسن محمّد مضيرة بن جعفر بن عيسى بن على بن حسين اصغر است كه تنها بازمانده ابو العباس محمد بود.

2- از واردين به بغدادند برخى از فرزندان عبيد اللّه سدرة بن حسن بن عبيد اللّه بن حسين على بن احمد حقينة بن على بن حسين اصغر.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد حسن بن حسين اصغر:

از جمله واردين به بغداد برخى از اولاد ابوالفضل عباس بن احمد نقيب بن حسين بن على مرعش بن عبيد اللّه بن محمد بن حسن بن حسين اصغر مى باشند.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد حسن افطس بن على بن على زين العابدين (ع) و از جمله برخى از فرزندان على بن حسن افطس:

از واردين به بغداد، ابو محمد حسن بن احمد بن على بن محمد خزرى بن على بن على بن حسن افطس است كه در آن جا بازماندگانى نيز داشته است.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد حسن مكفوف بن حسن افطس:

1- از واردين به بغداد، ابو الفضل عبيد اللّه بن احمد بن جعفر بن حسين شاعر بن على بن حسن مكفوف بن حسن افطس مى باشد.

2- از

جمله واردين به بغداد، ابو الطّيب حسين بن موسى بن جعفر بن حسين ترنج شاعر بن على بن حسن مكفوف فرزند حسن افطس است. و از ابن ابى جعفر حسينى نسب شناس نقل كرده اند كه وى در بغداد فرزندانى داشته است، و به گمان من هيچ كس از آنها باقى نمانده است.

3- از واردين به بغداد برخى از اولاد على بن موسى بن جعفر بن حسين ترنج شاعر بن على بن حسن مكفوف بن حسن افطس است، و از ابن ابى جعفر حسينى نسب شناس- خدايش بيامرزد- نقل كرده اند كه وى در بغداد فرزندانى داشته است معروف به بنى الخرقاء از اهل فساد و ولگردى، از جمله بقاياى ايشان در شام ديده شده اند.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 140

4- از واردين به بغداد، طاهر بن احمد بن حسين ترنج بن على بن حسن مكفوف بن حسن افطس است.

5- از واردين به بغداد، ابو الحسن محمد معروف به نقيب بن عباس شاعر بن حسين (ترنج بن على بن حسن) مكفوف بن حسن افطس مى باشد، و از قول نسب شناسى نقل كرده اند كه نام وى ميناث بوده است.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد حسين بن حسن افطس:

از واردين به بغداد، على حدوثه پسر ابى جعفر محمد تفليسى بن على دينورى ابن حسن بن حسين بن حسن افطس است كه تنها بازمانده او پسرى به نام حسن مى باشد.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد محمد بن حنفيه و بعد از آن برخى از فرزندان جعفر اصغر بن محمد حنفيه:

1- از واردين به بغداد ابو الحسن احمد بن قاسم بن محمد عويد بن على بن عبد

اللّه رأس المدرى فرزند جعفر بن عبد اللّه بن جعفر بن محمد بن حنفيّه است كه نقيب آن جا نيز بوده است، بازمانده اش ابو محمد حسن بوده و مرتضى على را به جانشينى خود براى نقابت تعيين كرد.

2- از جمله واردين به بغداد، على مدّبر بن محمد عويد بن على بن عبد اللّه رأس المدرى پسر جعفر بن عبد اللّه بن جعفر بن محمد بن حنفيّه است، و بعضى گفته اند: كه تنها بازمانده وى در بغداد، پسرى به نام محمد بوده كه او نيز اولادى داشته است.

3- از واردين به بغداد، ابو طاهر احمد بن حسين بن محمد بن على بن اسحاق بن عبد اللّه رأس المدرى بن جعفر بن عبد اللّه بن جعفر بن محمد بن حنفيه است، كه چندين فرزند داشته و بجز چند دختر كسى از او باقى نماند.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد عباس بن على بن ابى طالب (ع) و نيز برخى از فرزندان عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس:

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 141

1- از منتقلان جحفه به بغداد، طاهر بن ابراهيم بن طاهر بن محمد لحيانى بن عبد اللّه بن عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس است كه بازماندگان وى عبارتند از: ابو الفضل جعفر و حسين كه از وى اولادى نمانده است.

2- از جمله واردين به بغدادند برخى از اولاد على مكى بن حسين بن عباس بن محمد بن حسن بن عبد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد ابراهيم بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس:

از جمله ابراهيم جردقه

پسر حسن اصغر بن عبيد اللّه بن عباس كه مادرش ام ولد بوده و فرزندانش به نامهاى على، محمد و حسن مى باشند، از نسب شناس محمد بن ابراهيم بن عبد اللّه بن عمر اسدى معروف به ابن دينار، و از بخارى نسب شناس، نقل كرده اند كه از حسن بن ابراهيم فرزندى باقى نماند، و تنها فرزندش جعفر نيز قبل از پدر وفات كرد.

ذكر واردين به بغداد از اولاد عباس بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس:

1- از جمله واردين به بغداد ابو الحسن ملقّب به شقشق زراد بن حسن بن على بن محمد اكبر ابن احمد بن عبد اللّه بن عباس بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس است، بازماندگان وى عبارتند از: ابو على حسين امير ملقّب به سبيع، ابو الحسين على، و ابو عبد اللّه حسن كه پيش از پدر از دنيا رفت.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 142

2- از جمله واردين به بغدادند برخى از اولاد حسين بن عبد اللّه بن حسين بن حمزة بن عبد اللّه بن عباس بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس.

3- از واردين به بغدادند برخى از اولاد عبد اللّه بن حسين بن احمد شاعر بن عباس بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد عمر اطرف بن على بن ابى طالب (ع) و پس از آن برخى از فرزندان عبد اللّه بن محمد بن عمر:

1- از آن جمله اند باقيمانده اولاد احمد بن محمد بن عبد اللّه بن احمد بن عيسى بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

2- برخى از اولاد ابو الحسن على بن يحيى بن محمد بن

عيسى المبارك بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

3- از واردين به بغدادند برخى از اولاد عبد اللّه بن محمد بن حمزة بن احمد بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف. مطابق روايتى كه از ابن ابى جعفر حسينى نسب شناس رسيده است.

4- از جمله واردين به بغداد كه نقيب آن جا نيز بوده است، ابو الحسن على بن ابى جعفر احمد بن ابى يعقوب، اسحاق بن جعفر مولتانى بن محمد بن عبد اللّه بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 143

محمد بن عمر اطرف مى باشد.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد عمر بن محمد بن عمر اطرف:

از آن جمله، ديگر فرزندان على بن محمد بن حسين بن يحيى بن يحيى بن محمد سطلين بن اسماعيل بن عمر بن محمد بن عمر اطرف.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد جعفر طيّار از جمله برخى از فرزندان على زينبى بن عبد اللّه جواد:

1- از واردين به بغداد محمد بن صالح بن يعقوب بن ابراهيم بن عبد اللّه بن داوود بن محمد بن جعفر بن ابراهيم رئيس بن محمد بن على زينبى فرزند عبد اللّه جواد بن جعفر طيّار است.

2- از جمله واردين به بغداد، على بن داوود بن جعفر بن عبد اللّه نطيق بن جعفر بن ابراهيم بن محمد بن جعفر بن ابراهيم رئيس بن محمد بن على زينبى بن عبد اللّه جواد بن جعفر طيّار است.

3- ابو الصارم محمد بن قاسم بن عبد الرّحمن بن عبيد اللّه بن محمد بن عبد اللّه بن عيسى خليصى، فرزند جعفر بن ابراهيم رئيس بن محمد بن على زينبى فرزند عبد اللّه جواد بن جعفر

طيار در بغداد بوده است.

4- از واردين به بغداد، عباس بن ابراهيم سوم پسر جعفر سوم فرزند ابراهيم

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 144

دوم (پسر جعفر سيّد) ، فرزند ابراهيم اول، رئيس بن محمد بن على زينبى ابن عبد اللّه جواد بن جعفر طيّار است، و تنها بازمانده وى ابو الحسين مى باشد .

5- از جمله واردين به بغداد، جعفر مستجاب الدّعوة بن ابراهيم بن محمد بن عيسى بن محمد بن على زينبى فرزند عبد اللّه جواد بن جعفر طيّار است، و بازماندگان وى: ابو احمد حمزة . ابو الفضل عباس ابو القاسم حسين و ابو اسحاق محمد مى باشند.

6- از واردين به بغداد است احمد بن ابراهيم بن محمد مطبقى فرزند عيسى بن محمد بن على زينبى پسر عبد اللّه جواد بن جعفر طيّار، بازماندگان وى عبارتند از قاسم، احمد و محمد.

7- از جمله واردان به بغداد، حمزة بن محمد بن عباس بن محمد مطبقى بن عيسى بن محمد بن على زينبى پسر عبد اللّه جواد بن جعفر طيّار است، فرزندان وى

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 145

عبارتند از: ابو العباس محمد و احمد.

8- از واردين به بغداد حمزة بن قاسم بن حمزة بن احمد بن محمد مطبقى فرزند عيسى بن محمد بن على زينبى پسر عبد اللّه جواد بن جعفر طيّار است، فرزندان وى به نامهاى: حسين، عيسى، محسن و احمد مى باشند.

9- از واردين به بغداد حمزة بن محمد بن قاسم بن حسين بن محمد بن عبد اللّه بن جعفر بن اسحاق اشرف فرزند على زينبى فرزند عبد اللّه جواد بن جعفر طيّار است.

10- از واردين به بغداد، از

اولاد ابو عبد اللّه محمد حملات بن عبد اللّه بن حسن بن زيد بن حسن صدرى بن محمد ابن حمزة بن اسحاق اشرف بن على زينبى پسر عبد اللّه جواد بن جعفر طيار مى باشد كه از وى چند دختر باقى مانده است.

ذكر واردين به بغداد از اولاد اسحاق عريضى پسر عبد اللّه جواد بن جعفر طيار:

1- از واردين به بغداد، احمد بن يحيى بن احمد بن يحيى بن محمد بن عبد اللّه بن قاسم بن اسحاق عريضى پسر عبد اللّه جواد بن جعفر طيار است، از ابو عبد اللّه بن طباطباى نسب شناس نقل كرده اند كه وى در بغداد فرزندانى داشته است.

كيا سيد نسابه، مرشد باللّه، از ابو حرب محمد بن محسن حسينى نسب شناسى نقل كرده است كه احمد بن يحيى بن احمد، همان يحيى بن محمد بن يوسف بن محمد بن يوسف بن جعفر بن ابراهيم بن محمد بن على زينبى پسر عبد اللّه جواد است.

2- از جمله واردين به بغداد، اولاد احمد بن محمد بن احمد بن حسن بن زيد بن عبد اللّه بن قاسم بن اسحاق عريضى فرزند عبد اللّه جواد مى باشند.

3- از واردين به بغداد، ابو على محمد بن احمد بن حسين بن احمد بن حمزة بن قاسم بن اسحاق عريضى پسر عبد اللّه جواد است، بازماندگان وى حسين و ديگرانند.

ذكر اسامى واردين به بغداد از اولاد اسماعيل بن عبد اللّه جواد بن جعفر طيار:

1- از واردين به بغداد، عبد اللّه بن حسين بن عبد اللّه بن اسماعيل بن عبد اللّه

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 146

جواد است فرزندان او به نامهاى: ابو طالب محمد، ابو العوام

احمد و اسماعيل مى باشند.

على مى باشند.

4- از واردين به بصره، ابو الحسن موهوب بن ابو الليل عبد اللّه بن احمد بن ابراهيم بن سليمان بن قاسم رسى فرزند ابراهيم طباطباست كه از پا اعرج و دلّال خريد و فروش منزل بود .

سيد نسب شناس، زين الشّرف، ابو الحسن، از قول شبل بن تكين نسب شناس نقل مى كند كه ابراهيم مكنّى به ابو الليل پسر احمد بن ابراهيم بن سليمان بن قاسم رسى، فرزند ابراهيم طباطبا مى باشد.

ابن دينورى حسينى نسب شناس مى گويد همان درست است، و بصريّون مى گويند: عبد اللّه همان ابو الليل پسر احمد است و ابراهيم برادر او مى باشد، اين چنين يافتم به خط كيا، امام مرشد باللّه، زين الشّرف،- خدايش بيامرزد-.

5- از جمله واردين به بصره، محمد بن ابراهيم بن سليمان بن قاسم رسى پسر ابراهيم طباطباست؛ بازماندگانش به نامهاى احمد و ابراهيم مى باشند كه ابراهيم فرزندى نداشته است.

6- از جمله واردين به بصره از اولاد ابو طالب، احمد است و بعضى گفته اند نام وى محمد بن قاسم بن سليمان بن قاسم رسى پسر ابراهيم طباطباست.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 148

7- از واردين به بصره، عشرة بن مسلم بن عبد اللّه بن احمد بن محمد بن احمد بن محمّد بن حسن بن حسن بن اسماعيل بن ابراهيم بن حسن بن حسن مى باشد.

8- از واردين به بصره كه رياست آن جا را نيز داشته، ابو طالب احمد بن محمد بن على بن حسين بن على بن حسن بن حسن بن اسماعيل بن ابراهيم بن حسن بن حسن است.

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد جعفر بن حسن بن حسن، از جمله برخى از فرزندان عبد

اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن:

1- از واردين به بصره ابو الحسن محمد بن ابو على عبيد اللّه بن على باغر بن عبيد اللّه امير بن عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن است، بازماندگانش عبارتند از: ابو عبد اللّه حسين نقيب احول بن شعله- منسوب به مادرش شعله- و محمد ابو سلمان- فرزندى از او نماند- و ابو على عبد اللّه، ابو طالب محمد، و على- فرزندى از او نماند، و ابوالقاسم محسن. در كتاب مشجّر غير از اينها، دو تن ديگر به نامهاى جعفر و حسين نيز آمده است.

2- از جمله واردين به بصره اند برخى از اولاد ابو زيد محمد بن احمد بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 149

عبيد اللّه بن على باغر بن عبيد اللّه بن عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن.

3- از جمله منتقلان كوفه به بغداد، ابو جعفر محمد ازرق بن ابو هاشم محمد بن عبيد اللّه على باقر بن عبيد اللّه امير بن عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن است، فرزندانش ابو حسن محمد، ابو الغنائم محمد، ابو الفضل محمد، ابو العشائر محمد، ابو هاشم محمّد- كه فرزندى از او باقى نماند-، ابو طالب محمد، ابو الحسين و ابوالفضل مى باشند.

4- از واردين به بصره اند برخى از اولاد ابى على عبيد اللّه بن ابى الفضل محمد بن على باغر بن عبيد اللّه امير بن عبيد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن، كه به اينان فرزندان حسنى مى گفتند .

5- از واردين به بصره، ابو محمد حسن بن ابى هاشم، محمد بن

على باغر بن عبيد اللّه امير بن عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن است كه از قم به آن جا منتقل شد و نقيب بصره شد، و در آن جا فرزندانى داشته است.

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد جعفر بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن:

از واردين به بصره، ابو محمد حسن دقّاق بن ابو عبد اللّه جعفر محدّث فرزند ابو الحسن محمد بن جعفر بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن است، تنها فرزندش به نام ابو الحسن على بوده است.

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد زيد بن حسن بن على بن ابى طالب، از جمله برخى از فرزندان قاسم بن حسن بن زيد، و پس از او برخى از اولاد محمد بطحانى:

1- از واردين به بصره حسن بن قاسم بن محمد بطحانى بن قاسم بن حسن بن زيد بن حسن است، از ابو نصر سهل بن عبد اللّه بخارى نسب شناس نقل كرده اند:

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 150

مادر وى به نام زينب دختر عبد الرّحمن شجرى است، و از ابو الحسن احمد عقيقى فرزند على بن حسين اصغر، نقل شده است كه مادر وى امّ ولد بوده و بازماندگان او ابو عبد اللّه حسين و ابو جعفر محمداند كه هر دو فرزندانى داشته اند و مادر هر دوى آنها ام ولد بوده است.

2- محمّد ابو جعفر بن ابى على حسن بن محمد رود راورى بن حسن بصره پسر قاسم بن محمد بطحانى فرزند قاسم بن حسن بن زيد كه در بصره سمت نقابت داشته است. اين مطلب را از روى نوشته استادم كيا

مرشد باللّه ابو الحسين يحيى نقل كردم.

3- ابو العباس احمد بن قاسم بن محمد بطحانى بن قاسم بن حسن بن زيد بن حسن كه در بصره از دنيا رفت. ابو نصر سهل بن عبد اللّه بن داوود بخارى نسب شناس گويد: به نظر من كه دودمان وى منقرض شد، و شريف نسب شناس، ابو عبد اللّه بن طباطبا مى گويد: و امّا احمد بن قاسم بن محمّد بطحانى را ابن ابى جعفر در زمره كسانى دانسته كه صاحب فرزند بوده اند، و بازماندگانى پس از وى نام برده است، و از جمله بازماندگان او طاهر نامى است كه صاحب الزّنج او را به قتل رساند، اما طاهر بن احمد بن قاسم بن محمد بطحانى را على بن ابراهيم محدّث نسب شناس نام برده و مى نويسد: او بازماندگانى داشته است، از آن جمله: قاسم بن طاهر، محمد بن طاهر، ابراهيم بن طاهر، و زيد بن طاهر.

4- ابو الفضل ناصر بن اسماعيل بن حمزة بن داعى نقل مى كند كه وى از اولاد قاسم بن طاهر است، و علوى نيز بدان گواهى داده و ثابت كرده و مى گويد كه نسب وى در نزد من، همين طور است، و داستان طولانيى دارد، كه شرح آن در اين كتاب به درازا مى كشد. اما به نظر من: ابو الفضل ناصر معروف به رومى و

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 151

علوى الرّوم مى باشد، و تا آن جا كه من ديده ام او نسبى نداشته و در مصر از دنيا رفته است و اولادش منقرض گشته اند، و او از طرف سلطان طغرل بيگ به عنوان قاصد به دربار روم رفته است.

5- از واردين به

بصره، زيد و ابوالقاسم حمزه پسران على بن حسين بن هارون اقطع بن حسين بن محمد بن هارون بن محمد بطحانى بن قاسم بن حسن بن زيد مى باشند.

(ابو عيسى على بن حسين بن محمد بن هارون بن محمد بطحانى فرزند قاسم بن زيد در بصره از دار دنيا رفت) وى معروف به ابن عزيزه بوده است، زيرا فرزندان بنى عزيزه به مادرشان رقيه دختر احمد بن عبد العزيز منسوب بوده اند.

6- از جمله واردين به بصره اند برخى از اولاد ابو القاسم حمزه اكبر پسر محمد بن ابراهيم بن محمد بطحانى فرزند قاسم بن حسن بن زيد. اين قول بغداديها است. امّا بصريها مى گويند: نام وى حسن، و مقيم مدينه بوده است و در سال 321 به بصره منتقل شد، و در آن جا به ابن صباح معروف گشت، بازماندگانش عبارتند از: حسين اعرج و على.

7- از جمله واردين به بصره اند برخى از اولاد ابو الحسن على طنجيرا پسر محمد بن ابراهيم بن محمد بطحانى فرزند قاسم بن حسن بن زيد.

از منتقلان به بصره اند برخى از اولاد ابوالقاسم احمد كركوره پسر محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى پسر قاسم بن حسن بن زيد.

8- از واردين به بصره اند برخى از فرزندان محمد بن زيد كوفار فرزند

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 152

يحيى بن حسين بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى پسر قاسم بن حسن بن زيد.

9- از جمله منتقلان به بصره، احمد اكمل پسر ابوالقاسم حسين ازرق فرزند بزة ملقب به ابن عنبه پسر ابو محمد على بن حسين بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى فرزند قاسم بن حسن بن زيد است، اين قول ابن

طباطباست، اما ابن دينورى مى گويد: در اين نسب اختلاف زيادى وجود دارد، و او فرزندانى نيز در بصره داشته است .

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد حسين بن على بن ابى طالب (ع) و بعد از آن برخى از فرزندان محمد باقر، از آن جمله برخى از اولاد موسى كاظم (ع)

1- از جمله واردين به بصره ابو طالب محمد كيال بن موسى بن حسين خرفة ابن ابراهيم ثانى بن موسى ثانى بن ابراهيم اوّل مرتضى فرزند موسى كاظم (ع) است، بازماندگان وى دو پسر به نامهاى حسين معروف به حشى و موسى مى باشند.

2- از منتقلان به بصره اند برخى از اولاد احمد بن محسن بن موسى بن محمد اعرج پسر موسى بن ابراهيم مرتضى بن موسى كاظم (ع).

3- از جمله منتقلان به بصره اند، برخى از اولاد حسين بن عبيد اللّه بن موسى بن ابراهيم مرتضى بن موسى كاظم (ع).

4- از واردين به بصره، ابو الحسن محمد مفلوج فرزند على بن محمد بن على بن اسحاق بن موسى كاظم (ع) است.

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد على عريضى فرزند جعفر صادق (ع):

1- از جمله واردين به بصره است على بن عيسى بن حسين بن عيسى رومى بن محمّد ازرق بن عيسى اكبر بن محمد اكبر بن على عريضى فرزند جعفر صادق (ع) كه تنها بازمانده وى به نام حسين است.

2- از منتقلان رى به بصره است ابو جعفر محمد بن على بن محمد بن احمد

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 153

نفاط فرزند عيسى اكبر بن محمد اكبر بن على عريضى پسر جعفر صادق (ع).

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد زيد شهيد فرزند

على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع) از جمله برخى از فرزندان حسين بن زيد شهيد فرزند على بن حسين (ع):

1- از واردين به بصره اند برخى از اولاد ابو محمد حسن بن على بن عيسى بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد.

2- از واردين به بصره اند بعضى از اولاد ابو حسين زيد بن على بن عيسى بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد.

3- از منتقلان به بصره ابو على حسن بن احمد بن محمد اعلم بن عيسى بن يحيى فرزند حسين بن زيد شهيد است. از ابو عمر و عثمان بن حاتم بن منتاب تغلبى نسب شناس نقل كرده اند: فرزندان وى به نامهاى: احمد، حسنان، زيد، حمزه، محمد اكبر، محمد اوسط، محمد اصغر، و نيز احمد، جعفر، حسين، مبارك، حسن، فاطمه، ام كلثوم، سكينه و خديجه مى باشد.

4- از واردين به بصره، ابو الغنايم محمد بن حسن بن على بن ابى جعفر، محمد سخطه فرزند حسين بن يحيى بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد است.

5- از جمله منتقلان به بصره، برخى از اولاد محمد بن محمد بن احمد بن محمد شبيه فرزند زيد بن على اصغر بن حسين بن زيد شهيد مى باشند.

6- از منتقلان به بصره، ابو محمد حسين بن محمد شبيه فرزند زيد بن على اصغر بن حسين بن زيد شهيد است، بازماندگان او به نامهاى: احمد ، محمد،

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 154

حسين، زيد، ام محمّد، زينب و اسماء مى باشند.

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد عيسى بن زيد شهيد:

1- از واردان به بصره ابو الحسين احمد بن على عراقى بن حسين بن على بن محمد بن عيسى

بن زيد شهيد است، بازماندگان وى به نامهاى: جعفر ملقّب به كتله و عبد العظيم معروف به ميمون، و ابو جعفر محمد مى باشند.

2- از منتقلان به بصره، ابو عبد اللّه قاسم بن عبد اللّه بن محمد بن على عراقى فرزند حسين بن على بن محمد بن عيسى بن زيد است.

3- از جمله واردين به بصره كه نقيب آن جا هم بوده، ابو القاسم على بن يحيى بن احمد بن زيد بن حسين بن عيسى بن زيد شهيد است؛ بازماندگانش حسن و حسين در همان جا به قتل رسيدند.

4- از واردين به بصره كه متوكّل او را در همان جا به قتل رساند، احمد مختفى فرزند عيسى بن زيد مى باشد كه مادرش عاتكه دختر فضل بن عبد الرّحمن بن عباس بن ربيعة بن حرث بن عبد المطّلب است، بازماندگانش عبارتند از: محمد اكبر- بلا عقب بوده-، محمد اصغر- بازماندگانى داشته است، مادر وى ام ولد، اما مادر محمد اكبر خديجه دختر على بن عمر اشرف بوده است -، على- مادرش ام ولد بوده، و فرزندانى داشته است-، عيسى- بلا عقب بوده و مادرش ام ولد بوده است-، عاتكه، عمره و امّ الحسين- مادرش امّ ولد است-.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 155

ذكر اسامى واردين به بصره از فرزندان محمد بن زيد شهيد:

1- از جمله واردين به بصره است برخى از اولاد على بن احمد سكين سرمارود فرزند جعفر بن محمد بن زيد شهيد.

2- از واردين به بصره برخى از اولاد على مرتعش پسر حسين بن ابى الحسين محمد اكبر فرزند احمد سكين بن جعفر بن محمد بن زيد شهيد مى باشند.

ذكر اسامى واردين به بصره

از اولاد حسين اصغر بن على زين العابدين از جمله، برخى از اولاد عبد اللّه بن حسين اصغر:

1- از واردين به بصره، ابو جعفر محمد بن على نحاس بن طاهر بن على رئيس بن محمد عقيقى فرزند جعفر بن عبد اللّه بن حسين اصغر است.

2- از منتقلان مكه به بصره كه در همان جا از دنيا رفت، ابو الحسين محمد بن حسن بن احمد بن على بن محمد بن على بن اسماعيل بن جعفر بن عبد اللّه بن حسين اصغر مى باشد تنها بازمانده وى ابو المعالى است.

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد على بن حسين اصغر:

1- از جمله واردين به بصره اند برخى از اولاد حسين دندانى فرزند محمد كرش بن جعفر بن عيسى بن على بن حسين اصغر.

2- از واردين به بصره برخى از اولاد مرندى مى باشند، بعضى گفته اند: نام وى حسين بن على بن محمد بن جعفر بن محمد مضيرة بن جعفر بن عيسى بن على بن حسين اصغر است.

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد حسن بن حسين اصغر:

از جمله واردين به بصره اند برخى از اولاد ابى الفضل عباس بن احمد نقيب بن حسين بن على مرتعش فرزند عبد اللّه بن محمد بن حسن بن حسين اصغر.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 156

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد حسن افطس بن على بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع):

1- از واردين به بصره، ابو طاهر محمد دقاق بن محمد بن قاسم بن محمد بن قاسم شعره، فرزند حسن مكفوف بن حسن افطس است، و بازمانده او به نام ابو القاسم على مى باشد.

2- از واردين به بصره

ابو الطيّب محمد معروف به ابن احمد بن على بن حسين، تزلخ شاعر فرزند على بن حسن مكفوف فرزند حسن افطس مى باشد.

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد محمد بن حنفيّه، از جمله برخى از اولاد جعفر بن محمد بن حنفيّه:

1- از واردين به بصره اند برخى از اولاد قاسم بن جعفر اصغر بن عبد اللّه بن جعفر بن محمد بن حنفيّه.

2- از واردين به بصره حسن بن على بن جعفر محدّث ثالث بن عبد اللّه رأس المذرى بن جعفر دوّم فرزند عبد اللّه بن جعفر اوّل فرزند محمد حنفيّه مى باشد.

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد عباس بن على بن ابى طالب (ع) از آن جمله برخى از اولاد عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه اول فرزند عباس:

(از واردين به بصره اند: برخى از اولاد على مكى فرزند حسين بن عباس بن محمد بن حسن ثانى فرزند عبيد اللّه ثانى فرزند حسن اول فرزند عبيد اللّه اوّل فرزند عباس)

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد عباس بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس:

از واردين به بصره، ابو الحسن على ملقّب به مريّخ فرزند عبد اللّه حمانى ابن عباس بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس است؛ بازماندگان وى عبارتند از:

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 157

ابو الحسن محمد و ديگران در (صح) ، و ابو طالب عباس، احمد و حسين كه كسى از اولاد او نمانده است.

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد عمر اطرف فرزند على بن ابى طالب (ع) از جمله برخى از اولاد عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف:

1- از جمله واردين به بصره، ابو الغنائم محمد بن

على بن محمد بن محمد بن احمد بن على بن محمد بن يحيى صوفى بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف است، كه بازماندگان وى ابو الحسن على و ديگران بودند.

2- از واردين به بصره برخى از اولاد ابو القاسم على بن ابى طاهر احمد بن جعفر بن محمد بن يحيى صوفى فرزند عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف مى باشند.

3- (از جمله واردين به بصره، برخى از اولاد ابى الحسن زيد بن احمد بن جعفر بن محمد بن يحيى بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف مى باشند. از ابن ابى جعفر حسينى در (صح) چنين نقل شده است.

4- از واردين به بصره اند برخى از اولاد جعفر بن احمد بن عيسى بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد جعفر بن محمد بن عمر اطرف)

از جمله واردين به بصره فرزندان ابو الطّيب جعفر بن عبداللّه بن محمد ابله، فرزند جعفر بن محمد بن عمر اطرف مى باشند.

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد عمر بن محمد بن عمر اطرف:

از جمله واردين به بصره است، ابو الحسن محمد بن على بن محمد بن على بن ابراهيم بن عمر بن محمد بن عمر اطرف؛ بازماندگان وى به نامهاى: حسين، محسن، حسن و احمد بوده اند.

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد ابى عبد اللّه جعفر طيّار فرزند ابو طالب از

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 158

جمله برخى از فرزندان على زينبى پسر عبد اللّه جواد بن جعفر طيار:

1- از واردين به بصره ميمون عابد زاهد بن صالح بن عبيد اللّه بن محمد بن عبد اللّه فرزند عيسى خليصى فرزند

جعفر بن ابراهيم زينبى فرزند محمد بن على بن عبد اللّه جواد بن جعفر طيّار است.

2- از واردين به بصره ابو على احمد بن حسن بن ابى طالب محمد بن قاسم بن حمزة بن احمد محمد مطبقى فرزند عيسى بن محمد بن على زينبى پسر عبد اللّه جواد است

3- از جمله منتقلان كوفه به بصره، ابو محمد قاسم افطس بن حسين بن محمد عمشليق مى باشد.

4- از واردين به بصره جعفر بن حسن بن حمزة بن حسن صدرى پسر محمد بن حمزة بن اسحاق اشرف فرزند على زينبى پسر عبد اللّه جواد است.

ذكر اسامى واردين به بصره از اولاد اسحاق اطرف عريضى پسر عبد اللّه جواد:

از جمله واردين به بصره از اولاد على «بن جعفر» بن عبد اللّه بن قاسم بن اسحاق اطرف عريضى پسر عبد اللّه جواد است.

عمر اطرف بن على بن ابى طالب (ع) از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه بن محمد بن عمر اطرف:

از واردين به بطيحه و نقيب آن جا على بن محمد بن جعفر بن ابراهيم بن على طبيب فرزند عبيد اللّه بن محمد بن عمر اطرف است.

ذكر اسامى واردين به بطيحه از اولاد جعفر طيار، از جمله برخى از فرزندان اسحاق اطرف عريضى پسر عبد اللّه جواد.

2- از واردين به بطيحه و نقيب آن جا، ابو على عيسى بن يحيى بن قاسم بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 160

عيسى بن ابراهيم بن محمد بن جعفر بن قاسم بن اسحق اطرف عريضى پسر عبد اللّه جواد است.

ابو جعفر حسينى نسب شناس و ديگران در (ليل) و در (صح) .

ذكر اسامى واردين به بروجرد از اولاد عباس بن على بن ابى طالب (ع)، از جمله بعضى از فرزندان فضل بن محمد بن حسين بن عبيد اللّه بن عباس بن على بن ابى طالب (ع):

از واردين به بروجرد ابو محمد عبد اللّه بن فضل بن محمد بن فضل بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس است كه مادرش امّ ولد از اهل روم بود، و فرزندان وى به نامهاى: يحيى، موسى على و جعفر بودند.

حمزة بن محمد بن هارون بن محمد بطحانى بن قاسم بن حسن بن زيد بن حسن است كه مادرش ام على دختر ابو تراب محمد بن عيسى بن محمد بن قاسم بن حسن بن زيد بوده، و فرزندانش به نامهاى: حسين، حمزه، حسن و ابو العباس بوده اند.

ذكر اسامى واردين به بلخ از اولاد اسماعيل جالب الحجاره فرزند حسن بن زيد، از جمله برخى از فرزندان محمد بن اسماعيل جالب الحجاره فرزند حسن بن زيد:

از جمله واردين به بلخ: مهدى و احمد رضا پسران زيد بن محمد ملك فرزند

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 165

زيد بن محمد بن اسماعيل مى باشند.

ذكر اسامى واردين به بلخ از فرزندان عبد الرّحمن شجرى پسر قاسم بن حسن بن زيد:

از جمله واردين به بلخ، برخى از فرزندان محمد بن على خذوه بن حمزة الطّويل شعرانى فرزند احمد كركوره پسر محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى فرزند قاسم بن حسن بن زيد مى باشند. فرزندان وى به نامهاى محمد- كه فرزندانى داشته- و احمد، ابو جعفر و اميرك بوده اند كه دو نفر اخير، بازماندگانى در خراسان داشته اند.

ذكر اسامى واردين به بلخ از اولاد حسين بن على بن ابى طالب (ع) و سپس برخى از فرزندان محمد باقر، از جمله بعضى از اولاد موسى كاظم:

1- از جمله واردين به بلخ، اسماعيل بن محمد بن احمد بن هارون بن موسى كاظم است كه بازماندگان وى به نامهاى محمد، على، هارون و طاهر بودند.

2- يكى از واردين به بلخ على بن حمزة بن حمزة بن موسى كاظم مى باشد، و تنها فرزند وى به نام حمزه بوده است.

3- از واردين به بلخ، ابو الحسن

محمد بن عبد اللّه بن محمد بن اسحاق بن موسى كاظم (ع) است.

ذكر اسامى واردين به بلخ از اولاد عمر اشرف بن على بن زين العابدين (ع):

از جمله واردين به بلخ اند برخى از اولاد ابو الحسن محمد بن على شاعر فرزند حسن صاحب ديلم بن على بن حسن بن على اكبر فرزند عمر اشرف.

ذكر اسامى واردين به بلخ از اولاد حسين اصغر بن على بن حسين، از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه اعرج بن حسين اصغر:

1- از واردين به بلخ، عبيد اللّه بن حسن بن محمد جوانى فرزند حسن بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 166

محمد بن عبيد اللّه اعرج فرزند حسين اصغر است.

2- از واردين به بلخ على بن حسن بن حسين بن حمزة بن عبيد اللّه اعرج است.

3- از واردين به بلخ است ابو القاسم (على بن حسن بن حسين بن جعفر حجّت بن عبيد اللّه اعرج) بازماندگان وى عبارتند از: عباس محمد، ابو احمد عبد اللّه، و ابو على عبيد اللّه.

ذكر اسامى واردين به بلخ از منسوبين حسين بن محمد سليق فرزند عبد اللّه بن محمد بن حسن بن حسين اصغر:

شريف نسب شناس ابن ابى جعفر عبيدلى مى گويد: گروهى در هرات و بلخ هستند كه خود را به حسين بن محمد سليق منتسب مى كنند، و آنها ادّعاى بيهوده اى دارند .

ذكر اسامى واردين به بلخ از اولاد حسن افطس بن على بن على، از جمله برخى از فرزندان حسن مكفوف بن حسن افطس:

از جمله واردين به بلخ، ابو القاسم على بن محمد دقّاق فرزند محمد بن قاسم بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 167

محمد بن قاسم

شعره، پسر حسن مكفوف است.

ذكر اسامى واردين به بلخ از اولاد عمر اطرف، از جمله، برخى از فرزندان عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف:

1- از واردين به بلخ اند برخى از اولاد ابوالقاسم صالح بن محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

2- از جمله واردين به بلخ اند برخى از فرزندان عبّاس بن جعفر مولتانى فرزند محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

3- از واردين به بلخ اند بعضى از اولاد موسى بن جعفر مولتانى فرزند محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

4- از واردين به بلخ اند، بعضى از اولاد عون بن جعفر مولتانى بن محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

5- از جمله واردين به بلخ اند برخى از اولاد صالح بن جعفر مولتانى فرزند محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف .

ذكر اسامى واردين به بلخ از اولاد عبيد اللّه بن محمد بن عمر اطرف:

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 168

1- از جمله واردين به بلخ، على بن محمد بن عبيد اللّه بن على طبيب پسر عبيد اللّه بن محمد بن عمر اطرف است.

2- از جمله واردين برخى به بلخ از اولاد عمر بن محمد بن عمر اطرف مى باشند.

3- از جمله كسانى كه به بلخ وارد شده اند، حسن بن ابراهيم بن حسن بن على بن ابراهيم بن عمر بن محمد بن عمر اطرف است.

ذكر اسامى واردين به بلخ از اولاد جعفر طيّار، از جمله برخى از فرزندان اسحاق عريضى اطرف بن عبد اللّه جواد بن جعفر:

اولاد سراهنگ بن حسين بن احمد بن حسن بن زيد بن عبد اللّه بن قاسم بن اسحاق عريضى فرزند

عبد اللّه جواد بن جعفر طيّار از جمله كسانى هستند كه به بلخ وارد شده اند.

بن حسن بن زيد است. مادرش فاطمه دختر عباس بن محمد زعفرانى و بازماندگانش حسن و حسين و دو پسر ديگر مى باشند.

2- از واردين به بخاراست، حسن بن عبد الرّحمن بن قاسم بن محمد بطحانى پسر قاسم بن حسن بن زيد، كه مادرش ام سلمه دختر عيسى بن محمد بطحانى است، و- به گفته سهل بن عبد اللّه بخارى نسب شناس- بازماندگانش، به نامهاى:

محمد، على و حسين مى باشند.

3- از واردين به بخارا شخصى به نام حسين، و بعضى گفته اند: حسن بن احمد بن محمد بن عبد الرّحمن بن قاسم بن محمد بطحانى است كه مادرش ام على دختر عبد الرّحمن شجرى فرزند قاسم بن حسن بن زيد بوده و بازماندگانش به نامهاى: محمد، فاطمه و ام حسين مى باشند كه مادر اينان زنى به نام امّ حسين دختر حمزة بن محمد بن عبد الرّحمن بن قاسم بن محمد بطحانى بوده است.

4- از جمله منتقلان به بخارا، محمد بن حسن بن عبد الرحمن بن قاسم بن محمد بطحانى است و فرزندانش به نامهاى: عبيد اللّه- كه مادرش ام كلثوم، دختر جعفر مولتانى پسر محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف است-، عيسى و قاسم، و- به قول ابو الغنائم دمشقى نسب شناس حسينى- عبد اللّه و عبد الرّحمن، مى باشند.

5- از واردين به بخارا، عيسى بن قاسم ميمون اعرج بن حمزة بن عيسى بن محمد بطحانى است، بازماندگانش به نامهاى: على و حمزة- كه مادر حمزه، تقيه دختر عبد الرّحمن بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى، مى باشد.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 170

6- يكى از واردين به بخارا ابو عبد الرّحمن شجرى است .

7-

از جمله واردين به بخارا ابو على عبيد اللّه، و بعضى گفته اند عبد اللّه بن احمد بن عبيد اللّه بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى است، بازماندگان وى. به نامهاى: ابوالقاسم محمد، مهدى، على و زيد، مى باشند.

8- از جمله واردين به بخارا برخى از اولاد على بن حسين قزوينى فرزند حسين بن ابى الغيث محمد بن يحيى بن حسين بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى مى باشد.

9- از واردين به بخارا، ابو الحسن محمد بن حسن بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى است، و فرزندان وى به نامهاى ابوالفضل محمد و سليمان، ابو طاهر، و ابو جعفر مى باشند.

10- از جمله واردين به بخارا على بن عبد الرّحمن بن قاسم بن حسن بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى است.

11- از جمله كسانى كه به بخارا آمده و در آن جا به نقابت رسيده است، حسين بن عبد الرّحمن بن قاسم بن محمد بن حسن بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى است.

12- از واردين به بخاراست بوالقاسم يحيى بن زيد بن ابى الفضل، محمد بن حسن بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى.

ذكر اسامى واردين به بخارا از اولاد اسماعيل جالب الحجاره فرزند حسن بن زيد، از جمله برخى از فرزندان محمد بن اسماعيل بن حسن بن زيد:

1- زيد بن محمد امام بن زيد بن محمد بن اسماعيل جالب الحجاره فرزند

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 171

حسن بن زيد، كه تنها بازمانده او، فرزندى به نام ابو محمد حسن است. ابو الغنائم مى گويد: نام وى، مهدى بوده، و بعضى گفته اند زيد دو پسر به نامهاى:

احمد رضا، و محمد ابو عبد اللّه الرّضا داشته است.

2- ابوالقاسم احمد بن

محمد بن اسماعيل جالب الحجارة بن حسن بن زيد، كه در بخارا سمت نقابت داشته، و بازماندگانش عبارتند از: حسن كه بدون فرزند بوده و حسين كه اولادش منقرض گشته و حسن و محمد كه محمّد با پدرش توسط بنى المسروق به قتل رسيد- اسماعيل- به طورى كه در مشجره آمده است.

ذكر اسامى واردين به بخارا از اولاد حسين بن على بن ابى طالب (ع) و بعضى از اولاد محمد باقر، از جمله برخى از فرزندان موسى كاظم (ع):

1- بعضى از اولاد حسن بن اسحاق بن موسى بن ابراهيم مرتضى بن موسى كاظم (ع)

2- مهدى بن اسحاق بن موسى بن ابراهيم بن موسى بن ابراهيم مرتضى بن موسى كاظم (ع)

ذكر اسامى واردين به بخارا از اولاد على عريضى فرزند جعفر صادق (ع) از آن جمله، برخى از فرزندان محمد اكبر بن على عريضى:

1- هبة اللّه بن على بن احمد بن حسين بن يحيى بن يحيى بن عيسى اكبر بن محمد اكبر فرزند على عريضى.

2- برخى از فرزندان محمد بن على بن جعفر بن عيسى اكبر، نقيب، ابن محمد اكبر فرزند على عريضى.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 172

ذكر اسامى واردين به بخارا از اولاد حسين اصغر فرزند على زين العابدين (ع) از جمله، بعضى از فرزندان عبيد اللّه اعرج پسر حسين اصغر:

از منتقلان كوفه به بخارا محمد بن حمزة بن عبيد اللّه اعرج فرزند حسين اصغر است كه بازماندگان وى به نامهاى: حسين، احمد، عبيد اللّه و ابراهيم مى باشند.

ذكر اسامى كسانى از اولاد على بن حسين اصغر كه وارد بخارا شده اند:

1- از جمله منتقلان شيراز به بخارا ابو محمد قاسم بن حمزة بن

ابى هاشم محمد بن جعفر بن عيسى بن على بن حسين اصغر، معروف به بزّاز است بازماندگانش به نامهاى: حسن، حسين، جعفر، على، حمزه و عيسى، مى باشند.

2- بعضى از اولاد جعفر بن ابى هاشم محمد بن جعفر بن عيسى بن على بن حسين اصغر.

3- محمد بزّاز، فرزند حسن بن عبيد اللّه بن حسن بن على بن احمد حقينه، فرزند على بن حسين اصغر.

ذكر اسامى واردين به بخارا از اولاد جعفر طيار، از جمله برخى از اولاد على زينبى بن عبد اللّه جواد فرزند جعفر طيار:

1- جعفر بن حسين بن محمد بن ابراهيم بن عبيد اللّه بن ابراهيم رئيس بن محمد بن على زينبى بن عبد اللّه جواد.

2- ابو الحسين احمد (بن محمد) بن حسين (بن محمد) بن ابراهيم عبيد اللّه بن ابراهيم رئيس بن محمد بن على، كه بازماندگانش به نامهاى: رضا، حمزه، حسين و محمد مى باشند.

3- برخى از اولاد حسين بن جعفر بن عبد اللّه جواد بن اسحاق اشرف فرزند

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 173

على زينبى بن عبد اللّه جواد.

ذكر اسامى واردين به بخارا از اولاد اسحاق عريضى اطرف بن عبد اللّه جواد:

عبد اللّه بن حسن بن محمد بن جعفر بن قاسم بن اسحاق اطرف.

اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن كه مقيم بتوما بوده است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 174

اسامى واردين ترنجه از اولاد حسين بن على بن ابى طالب (ع)، و پس از آن از اولاد محمد بن على بن حسين، از جمله برخى از اولاد موسى كاظم:

1- اولاد اسحاق بن موسى بن اسماعيل بن موسى كاظم. شريف نسب شناس، ابو عبد اللّه بن طباطبا مى گويد: از بازماندگان وى در هيچ جا به نام كسى برخورد نكردم.

ذكر اسامى واردين به ترنجه از اولاد جعفر طيار، از جمله برخى از فرزندان على زينبى فرزند عبد اللّه جواد:

برخى از فرزندان على بن محمد بن حسن بن ابراهيم بن عبيد اللّه بن ابراهيم رئيس فرزند محمد بن على زينبى پسر عبد اللّه جواد.

حسن بن هارون بن محمد بطحانى. از ابو نصر سهل بن عبد اللّه بخارى نسب شناس نقل كرده اند: بازماندگان وى على و فرزند ديگرى بود كه مادرشان دختر حسين بن شباعه قمى بوده است.

ذكر اسامى واردين به تركستان از اولاد حسين بن على بن ابى طالب، و بعد برخى از فرزندان محمد بن على بن حسين، از جمله بعضى از اولاد على عريضى پسر جعفر صادق (ع):

جعفر بن على بن احمد بن على بن عبد اللّه بن حسن بن على عريضى.

بازماندگان وى به نامهاى: ابو طالب، داعى و على بودند.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 180

به نامهاى:

حسين، حسين اصغر، محمد، عبد اللّه، على بن على، عباس و عبيد اللّه بوده اند.

3- برخى از اولاد طاهر بن محمد لحيانى فرزند عبد اللّه بن عبيد اللّه بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 183

حسن بن عبيد اللّه بن عبّاس.

ذكر اسامى واردين به جحفه از اولاد جعفر طيّار، از جمله بعضى از فرزندان على زينبى:

يكى از واردين جحفه كه فرمانروايى آن جا را نيز داشته، احمد بن على لحيانى پسر عباس بن ادريس بن محمد بن جعفر بن ابراهيم بن محمد بن على زينبى پسر عبد اللّه جواد است و بازمانده وى به نام محمد بوده است.

ذكر اسامى واردين به جحفه از اولاد عقيل بن ابى طالب، از جمله برخى از فرزندان مسلم بن عبد اللّه احول پسر محمد بن عقيل .

بن حسن افطس.

ذكر اسامى واردين جبل از اولاد حسين بن حسن افطس:

حسن بن على بن حسن بن حسين بن حسن افطس. بازماندگانش عبارتند از:

ابراهيم، اسماعيل و ابو القاسم على.

ذكر اسامى واردين به جبل از اولاد عباس بن على بن ابى طالب (ع) از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس:

برخى از اولاد محسن بن حسين بن على بن عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس.

ذكر اسامى واردين جبل از اولاد جعفر طيّار، از جمله برخى از فرزندان على زينبى پسر عبد اللّه جواد:

اولاد حسن بن طاهر بن حسن بن محمد بن حمزة بن اسحاق اشرف فرزند على

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 187

زينبى پسر عبد اللّه جواد.

است.

2- ابو جعفر محمد بن احمد بن عبد اللّه بن حسن اعور بن محمد كابلى فرزند عبد اللّه اشتر بن محمد نفس زكيه، مادرش ام ولد از قبيله ديلم بوده و اولادش منقرض گشته اند.

3- ابو جعفر محمد بن احمد بن حسن اعور بن محمد كابلى فرزند عبد اللّه اشتر، بازماندگان وى ابو العباس احمد، ابو الحسن على، خديجه و فاطمه بوده اند.

شريف نسب شناس، ابو الحسن محمد بن ابى جعفر حسينى- رحمة اللّه عليه- مى گويد: اما ابو العباس احمد بن حسن اعور، فرزندانش عبارتند از: ابو جعفر محمد، حسن و حسين، و فرزندان ابو جعفر محمد بن احمد بن حسن اعور، به نامهاى: احمد و على بودند،- اضافه مى كند: بعضى گفته اند كه اين دو تن در گرگان بوده اند. و

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 188

هيچ كس از فرزندان احمد نامى نبرده و من كسى را سراغ ندارم كه از بازماندگان وى نامى برده باشد. بنا بر اين هركس فرزندى از او نام ببرد بايد براى اثبات ادعاى خود دليل بياورد، و السلام .

4- محمد بن ابراهيم بن محمد بن عبد اللّه اشتر، كه در همان گرگان از دنيا رفت و فرزندى نداشته و كسى از او باقى نماند.

5- عبد اللّه بن ابراهيم بن محمد نفس زكيه، تنها بازمانده اش فرزندى به نام محمد بوده است كه بعدها فرزندى از او باقى نماند.

6- حسين بن محمد بن ابراهيم بن محمد بن ابراهيم بن محمد نفس زكيه كه نسل ابراهيم بن محمد نفس زكيه بعدا منقرض شد.

ذكر اسامى واردين به گرگان از اولاد داوود بن حسن بن حسن:

1- ابوالقاسم على بن ابراهيم بن حسن بن محمد بن

سليمان بن داوود بن حسن بن حسن. شريف نسب شناس، ابن ابى جعفر- و همچنين از قول ابو نصر سهل بن عبد اللّه بخارى نسب شناس نيز نقل كرده اند- مى گويد: فرزندان وى در گرگان به نامهاى حسن بن على، على بن على و ابراهيم بن على بوده اند.

2- ابراهيم بن على بن حسن خليفه فرزند ابراهيم بن حسن بن سليمان بن داوود- بنا به گفته كيا سيد نسب شناس زين الشّرف.

ذكر اسامى واردين به گرگان از اولاد عبد اللّه بن داوود بن حسن بن حسن:

احمد بن سليمان بن على عفافى بن عبد اللّه بن داوود.

ذكر اسامى واردين به گرگان از اولاد زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع):

ابو عبد اللّه محمد ششديو، بعضى گفته اند كه وى معروف به مكارى فرزند حسين بن عيسى بن محمد بطحانى پسر قاسم بن حسن بن زيد بوده، بازماندگان وى عبارتند از: ابو الحسن على اصغر رويانى كه در رى از دنيا رفت، و احمد كه آيا در

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 189

«دينور» بوده است يا نه مشكوك است. و گروهى مدعى شده اند كه وى در شيراز بوده است . و ادّعاى ايشان درست نيست. و از جمله بازماندگان وى حمزه و على در گرگان، و ابو هاشم حسين كه در قم بوده و در ابهر از دنيا رفته است. اين بود آنچه به خط كيا سيد زين الشّرف نسب شناس يافتم.

2- يوسف بن عيسى بن محمد بطحانى. من نام او را در بين صاحبان اولاد نديده ام و به گمان من كه وى بدون فرزند بوده است.

3- برخى از فرزندان حسين كوفى اطروش فرزند على شديد

بن محمد بطحانى.

4- ابو القاسم محمد بن محمد بن على شديد بن محمد بطحانى.

5- ابو الفضل حسين بن على داعى فرزند حسين سراهنگ (در كنار اسم وى علامت قطع/،) (، را ديدم ) پسر على قزوينى فرزند حسين نقيب بن محمد ابى الغيث بن يحيى بن حسين بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى.

6- عيسى بن يحيى بن زيد بن على بن عبد الرّحمن شجرى.

7- برخى از اولاد احمد كركورة بن ابى جعفر محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى بن قاسم بن حسن بن زيد.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 190

ذكر اسامى واردين به گرگان از فرزندان اسماعيل جالب الحجاره فرزند حسن بن زيد:

1- محمد بن زيد بن محمد بن اسماعيل جالب الحجاره و او از جمله مبلّغان به حق بوده و در اين راه شهيد شده است و آرامگاه وى نيز در گرگان زيارتگاه است، مادرش ام ولده بوده و تنها فرزندش زيد است كه مادرش امّ ولد مى باشد.

2- على بن اسماعيل بن على زانكى فرزند اسماعيل جالب الحجاره پسر حسن بن زيد.

ذكر اسامى واردين به گرگان از اولاد اسحاق كوكبى فرزند حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع):

ابو الحسين على طويل معروف به مذار علوى بن جعفر بن محمد بن جعفر بن هارون بن اسحاق كوكبى.

كيا سيد زين الشرف- رحمة اللّه عليه- مى گويد: بازمانده وى عبارت است از ابو طاهر حسن كه از وى در گرگان بازماندگانى بوده اند، در ماهنامه گرگان آمده است كه نام وى ابو طاهر حسين بوده و در همان ماهنامه به جاى حسن نيز حسنك آمده است، و ديگر بازماندگان وى نيز به

نامهاى: محمد، حسن و داعى ابو محمد ذكر شده اند.

ذكر اسامى واردين به گرگان از اولاد حسين بن على بن ابى طالب (ع) از جمله برخى از فرزندان عيسى بن زيد شهيد:

1- ابو الحسن على بن ابى الحسن زيد بن على بن حسين بن عيسى بن زيد بن حسين غضارة بن عيسى بن زيد شهيد كه در گرگان نقابت نيز داشته است.

از كيا سيد زين الشّرف و سيد نسب شناس دمشقى، ابو الغنائم نقل شده است كه نام وى حسين غضاره بوده است. و از ابو عمر و عثمان بن حاتم نسب شناس نقل كرده اند كه على بن زيد در هرات بوده، و او فرزند على بن حسين بن عيسى بن حسين غضاره است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 191

2- حسين بن زيد بن عيسى بن زيد شهيد امام .

از ابو جعفر حسينى نسب شناس نقل كرده اند كه فرزندان وى در گرگان بوده اند، به گمان من وجود فرزندانى از او در گرگان درست باشد. با اين همه از ابو عبد اللّه بن طباطبا نسب شناس نقل كرده اند كه گفته است: در بين افرادى كه داراى فرزندانى بوده اند، نام حسين را نديده ام.

3- بعضى از فرزندان حسن بن محمد بن زيد بن عيسى بن زيد شهيد- به نقل ابن ابى جعفر.

ذكر اسامى واردين به گرگان از اولاد حسين اصغر بن على بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه بن حسين اصغر:

1- حسن بن محمد عقيقى فرزند جعفر بن عبد اللّه بن حسين اصغر كه در همان جا كشته شد و او سر لشكر سپاه حسن بن زيد بوده

است. از ابن ابى جعفر نقل كرده اند:

حسن بن محمد عقيقى در طبرستان فرزندانى داشته است كه بايد درباره آنان تحقيق كرد و به حقيقت احوال ايشان پى برد تا به خواست خدا ابهامى درباره آنها نماند.

2- يحيى بن على بن محمد عقيقى فرزند جعفر بن عبد اللّه بن حسين اصغر، كه در آن جا عهده دار قضاوت بوده و مادرش رقيه دختر عبد اللّه بن عبد اللّه بن حسين اصغر و فرزندش به نام محمد امين بوده است.

ذكر اسامى واردين به گرگان از اولاد على بن حسين اصغر:

برخى از اولاد ابو طالب محمد بن جعفر بن عيسى بن على بن عبد اللّه بن على بن حسين اصغر.

ذكر اسامى واردين به گرگان از اولاد حسن بن حسين اصغر:

ابو على محمد بن على مرعش فرزند عبيد اللّه بن محمد بن حسن بن حسين اصغر.

از سيد امام مرشد باللّه زين الشّرف نقل كرده اند: بعضى گفته اند وى به نام

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 192

ابو اسماعيل محمد بوده و در گرگان به قتل رسيده است و بعضى گفته اند در آذربايجان كشته شده است امّا قول اول به حقيقت نزديكتر است، او در روزگاران بلوا و آشوب در شهر آمل متولّى نگهدارى اموال بوده است. بازماندگان وى عبارتند از: حسين كه اولادش دختر بوده اند، حسين نام ديگر- به قول صحيح- و محمد بن عبد اللّه كه او نيز اولادش منحصر به دختر بوده است.

از ابو عبد اللّه بن طباطبا نقل كرده اند: بعضى مى گويند: او پسرى داشته است كه بايد درباره وى جستجو كرد تا به خواست خدا به حقيقت مطلب پى برد.

ذكر اسامى واردين به گرگان از اولاد

حسن افطس فرزند على بن على:

محمد اكبر بن عبد اللّه مفقود فرزند حسن مكفوف بن حسن افطس.

ذكر اسامى واردين به گرگان از اولاد عباس بن على بن ابى طالب (ع) از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه بن عباس:

بعضى از اولاد حسن بن اسماعيل بن عبد اللّه بن عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه ابن عباس

ذكر اسامى واردين به گرگان از اولاد عمر اطرف فرزند على بن ابى طالب (ع):

حسين اكبر بن عبيد اللّه اكبر بن على اكبر بن عبيد اللّه بن محمد اكبر بن عمر اطرف. مادرش ام سلمه دختر جعفر بن عبد الرّحمن شجرى بود، و بازماندگانش به نامهاى: عبيد اللّه، حسن و محمد بوده اند.

ذكر اسامى واردين به گرگان از اولاد عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف:

اسماعيل اصغر فرزند جعفر مولتانى فرزند محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف كه تنها بازمانده اش پسرى به نام على بوده است.

ذكر اسامى واردين به گرگان از اولاد جعفر طيار از جمله برخى از فرزندان على زينبى فرزند عبد اللّه جواد:

1- عقيل بن حمزة بن جعفر بن عباس بن ابراهيم بن جعفر بن ابراهيم بن جعفر بن ابراهيم رئيس فرزند محمد بن على زينبى.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 193

2- برخى از اولاد محمد بن ابراهيم بن ابى الكرام اصغر- يعنى محمد چشم قرمز- فرزند ابو الكرام عبد اللّه بن محمد بن على زينبى.

ذكر اسامى واردين گرگان از اولاد اسحاق عريضى فرزند عبد اللّه جواد:

برخى از اولاد ابوالقاسم على بن احمد بن حسين بن احمد بن حسن بن زيد بن عبد اللّه فرزند قاسم بن اسحاق عريضى اطرف بن عبد

اللّه جواد.

ذكر اسامى واردين گرگان از اولاد اسماعيل بن عبد اللّه جواد:

محمد بن محمد بن اسماعيل بن عبد اللّه بن حسين بن عبد اللّه بن اسماعيل بن عبد اللّه جواد. از ابن ابى جعفر به نقل از ابن منتاب نسب شناس چنين نقل شده است.

جعفر بن عبد اللّه بن جعفر بن محمد بن حنفيه.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 197

2- ابراهيم بن عبد اللّه رأس المذرى فرزند جعفر بن عبد اللّه بن جعفر بن محمد بن حنفيه، مادرش ام ولد، و بازماندگانش به نامهاى: ابو على حسن نسّابه، عبد اللّه، محمد، احمد، على و حسين بوده اند.

ذكر اسامى واردين به حران از اولاد عباس بن على بن ابى طالب (ع) از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس:

حسن بن على بن اسماعيل بن عبد اللّه بن عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس.

ذكر اسامى واردين به حران از اولاد جعفر طيّار، از جمله برخى از فرزندان على زينبى بن عبد اللّه جواد:

ابو جعفر عبد اللّه بن حسن صدرى فرزند محمد بن حمزة بن اسحاق اشرف بن على زينبى، بازماندگانش به نامهاى: جعفر، ابو الفوارس محمد، ابو على محمد و ابراهيم مى باشند.

ذكر اسامى واردين به حران از اولاد اسحاق عريضى فرزند عبد اللّه جواد:

ابو طالب احمد بن زيد بن احمد بن عبد اللّه بن قاسم بن اسحاق عريضى كه ساكن حران بوده و فرزندانش به نامهاى على و محمد مى باشند.

ذكر اسامى واردين به حران از اولاد عقيل بن ابى طالب:

ابو جعفر عبد اللّه بن عقيل بن عبد اللّه بن عقيل بن محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عقيل بن ابى طالب. بازماندگانش عبارتند از: جعفر، ابو الحسين احمد و قاسم.

غمر بن حسن بن حسن:

اسماعيل بن قاسم بن احمد ناصر لدين اللّه فرزند يحيى الهادى پسر حسين بن قاسم رسى فرزند ابراهيم طباطبا پسر اسماعيل بن ابراهيم بن حسن بن حسن. وى

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 198

فرزندانى نيز داشته است.

ذكر اسامى واردين به حلب از اولاد جعفر بن حسن بن حسن، از جمله برخى از فرزندان جعفر بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن:

برخى از فرزندان ابو عبد اللّه حسين بن ابى الفضل محمد بن جعفر بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن.

ذكر اسامى واردين به حلب از اولاد حسين بن على بن ابى طالب (ع)، سپس برخى از اولاد محمد باقر، از جمله بعضى از فرزندان موسى كاظم:

على بن اسحاق بن موسى كاظم، بازماندگانش به نامهاى: محمد، عبيد اللّه و اسحاق بوده اند.

ذكر اسامى واردين به حلب از اولاد اسحاق مؤتمن فرزند جعفر صادق، از جمله بعضى از فرزندان حسين بن اسحاق مؤتمن:

1- ابو المرجا، هبة اللّه بن طاهر بن احمد عامى بن محمد بن احمد بن محمد بن حسين بن اسحاق مؤتمن.

2- ابو المجد محمد بن مصعب بن محمد بن احمد بن محمد بن حسين بن اسحاق مؤتمن.

3- ابو البركات محمد بن على بن محمد بن احمد بن محمد بن حسين بن اسحاق مؤتمن.

4- ابو الفوارس موسى بن جعفر كه در حلب سمت نقابت داشته، فرزند محمد بن احمد بن محمد بن حسين بن اسحاق مؤتمن، مادرش به نام كريمه دختر قاضى ابو محمد حسن بن محمد بن حسن بن حسين بن عيسى بن يحيى بن حسين بن زيد بن على بن حسين بن على بن ابى طالب

(ع) بوده است.

ذكر اسامى واردين به حلب از اولاد زيد شهيد، از جمله برخى از فرزندان حسين بن زيد شهيد:

1- كسى كه قاضى حلب و دمشق بوده، ابو محمد حسين مطهر فرزند محمد صالح بن حسن بن حسين بن عيسى بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 199

بازماندگانش عبارتند از: ابو الغنائم عبد اللّه دمشقى، ابو محمد نسب شناس كه كتابى در نسب شناسى دارد، ابو الطيّب احمد، ابو عبد اللّه محمد، ابو منصور عبد الوهّاب كه لقب وى ابو البركات است، ابو حسين يحيى، ابو هاشم و ابو القاسم زيد كه مشهور به هبة اللّه بن حسين است.

ذكر اسامى واردين به حلب از اولاد عمر اطرف فرزند على بن ابى طالب (ع) از جمله برخى از اولاد عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف:

اولاد ابو على حسين فرزند عبد اللّه بن حسين بن عبيد اللّه بن على طبيب بن عبيد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

ذكر اسامى واردين به حلب از اولاد عقيل بن ابى طالب، از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه بن محمد بن محمد بن عقيل:

برخى از فرزندان عقيل بن عبد اللّه بن عقيل بن محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عقيل بن ابى طالب.

و احمد پس از وى باقى ماندند.

2- اولاد عبد اللّه بن علقمه و بعضى گفته اند: ميسرة بن عبد اللّه بن ابراهيم بن عبد اللّه بن محمد بن يحيى صاحب ديلم فرزند عبد اللّه بن حسن بن حسن .

ذكر اسامى واردين به حجاز از اولاد حسين بن على بن ابى طالب (ع)، سپس

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 200

برخى از فرزندان محمد بن على بن حسين:

بعضى از اولاد يحيى بن محمد بن على عريضى فرزند جعفر صادق.

ذكر اسامى واردين حجاز از اولاد زيد شهيد، از جمله برخى از فرزندان عيسى بن زيد شهيد:

ابو طاهر احمد بن قاسم بن احمد بن قاسم بن زيد بن حسين بن عيسى بن زيد شهيد، بازماندگانش عبارتند از: قاسم، فاطمه، سكينه و خديجه.

ذكر اسامى واردين به حجاز از اولاد حسين اصغر بن على بن حسين از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه اعرج:

بعضى از اولاد ابو جعفر مسلم بن عبيد اللّه امين بن طاهر بن طاهر بن يحيى بن حسن بن جعفر حجة اللّه بن عبيد اللّه اعرج.

ذكر اسامى واردين به حجاز از اولاد جعفر طيّار، از جمله برخى از فرزندان على زينبى فرزند عبد اللّه جواد:

1- برخى از اولاد ابراهيم بن عبد اللّه بن داوود بن محمد بن جعفر بن ابراهيم رئيس فرزند محمد بن على بن عبد اللّه جواد.

2- بعضى از فرزندان قاسم بن عبد اللّه طويل فرزند محمد طويل بن عبيد اللّه بن محمد بن عبد اللّه بن عيسى بن جعفر بن ابراهيم بن محمد بن على زينبى.

ذكر اسامى واردين به حجاز از اولاد اسحاق عريضى اطرف فرزند عبد اللّه جواد:

فرزندان موهوب بن عبد اللّه

بن عباس بن عيسى بن ابراهيم بن محمد بن جعفر بن قاسم بن اسحاق عريضى.

على محمد بن حسن صدرى فرزند محمد بن حمزة بن اسحاق اشرف فرزند على زينبى است كه بازماندگانش عبارتند از: جعفر، ابو تراب على و ابو طالب.

زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع):

1- برخى از اولاد محمد اصغر فرزند موسى بن محمد بطحانى فرزند قاسم بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع).

2- جعفر بن حسن بن محمد بن حسين بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى فرزند قاسم بن حسن بن زيد. بازماندگانش يك پسر و يك دختر به نامهاى محمد و زينب بودند كه مادرشان زنى از مردم طبرستان بوده است.

شريف نسب شناس، ابو طاهر احمد بن عيسى بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف مى گويد: نام فرزندان جعفر؛ عبد الرّحمن و فاطمه بوده و مادرشان زنى از اهل طبرستان بوده است.

3- برخى از فرزندان محمد بن على بن حمزه طويل شعرانى پسر احمد بن محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى فرزند قاسم بن حسن بن زيد بن حسن، فرزندانش عبارتند از: محمد، عبد الصّمد و اميركا .

ذكر اسامى واردين خراسان از فرزندان حسين بن على (ع) و بعد از آن برخى از اولاد محمد باقر از جمله برخى از فرزندان موسى بن جعفر صادق:

1- محمد بن اسماعيل بن جعفر بن محمد بن ابراهيم بن محمد بن عبد اللّه بن موسى كاظم.

2- برخى از اولاد قاسم بن حمزة بن موسى كاظم .

ذكر اسامى واردين به خراسان از اولاد على عريضى فرزند جعفر صادق:

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 209

از منتقلان قم به خراسان، ابو الحسن على بن حسين بن على اكبر فرزند على عريضى است.

ذكر اسامى واردين به خراسان از اولاد زيد شهيد، از جمله برخى از فرزندان حسين بن زيد بن على بن حسين بن على (ع) :

1- بعضى

از فرزندان زيد شهيد.

2- محمد بن على بن احمد مختفى فرزند عيسى بن زيد شهيد.

3- حسن بن مهدى فرزند ابو الحسن محمد بن احمد بن محمد ابزاد رطب فرزند زيد بن عيسى بن زيد شهيد امام [!] بازماندگان وى به نامهاى اسماعيل و داوود مى باشند.

ذكر اسامى واردين به خراسان از اولاد حسين اصغر، از جمله برخى از فرزندان سليمان بن حسين اصغر:

برخى از فرزندان حسين بن سليمان بن حسين اصغر.

ذكر اسامى واردين به خراسان از اولاد جعفر طيّار، از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه جواد فرزند جعفر طيّار:

احمد بن حسين بن حسن بن اسحاق اشرف فرزند على زينبى فرزند عبد اللّه جواد، كه تنها بازمانده او پسرى به نام محمد بوده است.

پسر ديگرى بوده است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 213

ذكر اسامى واردين به دمشق از اولاد جعفر بن حسن بن حسن، از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن:

برخى از اولاد ابى الحسن محمد بن احمد بن عبد اللّه بن على باغر بن عبيد اللّه امير فرزند عبد اللّه بن حسن بن جعفر.

ذكر اسامى واردين به دمشق از اولاد زيد بن حسن، از جمله برخى از فرزندان قاسم بن حسن بن زيد بن حسن:

يكى از اولاد على كه در بين فاميلش مقام والايى داشته، فرزند محمد بطحانى است.

ذكر اسامى واردين به دمشق از اولاد اسماعيل جالب الحجاره فرزند حسن بن زيد بن حسن، از جمله برخى از فرزندان على زانكى پسر اسماعيل بن حسن بن زيد:

فرزند حسين اميركاى قمى ملقب به شكنباه پسر على بن محمد امير بن علية بن على زانكى.

ذكر اسامى واردين به دمشق از اولاد حسين بن على، سپس برخى از اولاد محمد بن على از جمله بعضى از فرزندان موسى كاظم:

بعضى از فرزندان حسين بن موسى بن اسماعيل بن موسى كاظم.

ذكر اسامى واردين به دمشق از اولاد اسماعيل بن جعفر صادق:

از واردين به دمشق كه نقيب آن جا نيز بوده، موسى بن اسماعيل بن حسين بن احمد بن اسماعيل بن محمد بن اسماعيل است. فرزندش به نام ابو على اصغر، ملقّب به نقيب و عماد الدوله مى باشد.

ذكر اسامى واردين به دمشق از فرزندان على بن اسماعيل بن جعفر بن محمد بن على بن حسين:

1- ابو القاسم اسماعيل بن على بن حسين بن ابى الحسن حسين بن على بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه

محمد رضا عطائى، ص: 214

محمد بن على بن اسماعيل.

2- ابو طاهر حسين بن على بن محمد بن على بن حسن بن ابى الحسن حسين بن على بن محمد بن على بن اسماعيل.

3- از منتقلان اردبيل به دمشق، عباس بن حسن بن حسين بن على بن محمد بن على بن اسماعيل است كه تنها بازمانده او ابو محمد حسن مى باشد.

ذكر اسامى واردين به دمشق از اولاد على عريضى فرزند جعفر صادق از جمله برخى از فرزندان محمد اكبر پسر على عريضى:

على بن اسماعيل بن عبد اللّه بن عيسى اكبر فرزند محمد اكبر بن على عريضى كه تنها بازمانده اش به نام عيسى بوده است.

ذكر اسامى واردين به دمشق از اولاد زيد شهيد، از جمله برخى از فرزندان حسين بن زيد شهيد:

از منتقلان حلب به دمشق، ابو عبد اللّه حسين بن زيد بن زيد اصم فرزند حسين بن حسين بن زيد شهيد. سيد نسب شناس المرشد باللّه، زين الشرف مى گويد: از زيد بن حسين بن حسين فرزندى باقى نماند.

امّا از فرزندان عيسى بن زيد شهيد:

از منتقلان بغداد به دمشق، يحيى بن على بن محمد بن احمد مختفى فرزند عيسى بن زيد شهيد. بازماندگانش به نامهاى: على، احمد، فاطمه و سكينه بوده اند.

ذكر اسامى واردين به دمشق از اولاد حسين اصغر، از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه اعرج:

1- ابو عبد اللّه محمد بن حسين بن عبيد اللّه بن حسين بن ابراهيم بن على بن عبيد اللّه اعرج. وى در آن جا، نقيب، قاضى و امام مسجد جامع و رئيس بوده و فرزندانى داشته است از جمله بازماندگان او، ابو على حسين خطيب است.

2- اولاد عبد اللّه بن جعفر بن

يحيى- نسب شناس- فرزند حسن بن جعفر بن عبيد اللّه اعرج.

ذكر اسامى واردين به دمشق از اولاد عبد اللّه بن حسين اصغر:

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 215

1- بعضى از فرزندان ابراهيم بن محمد عقيقى فرزند جعفر بن عبد اللّه بن حسين اصغر.

2- بعضى از اولاد حسين كعكى فرزند حسن حمصه پسر محمد بن حسن بن موسى بن على بن حسين اصغر.

ذكر اسامى واردين به دمشق از اولاد عباس بن على، از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس:

جعفر بن عبد اللّه بن عبيد اللّه بن حسن بن عبد اللّه بن عباس. تنها بازمانده اش پسرى به نام على بوده است.

ذكر اسامى واردين به دمشق از اولاد جعفر طيّار از جمله برخى از فرزندان على زينبى پسر عبد اللّه جواد:

محمد بن على بن ابراهيم بن عبيد اللّه بن ابراهيم رئيس فرزند محمد بن على زينبى فرزند عبد اللّه جواد، بازماندگانش دو پسر به نامهاى ابو طالب عبيد اللّه و ابو القاسم و چند دختر بوده اند.

به نامهاى: حسين، محمد، و عيسى بودند.

ذكر اسامى واردين به دينور از اولاد حسين افطس، از جمله برخى از فرزندان حسن بن حسن افطس:

ابو طالب محمد بن احمد بن جعفر بن حسين شاعر فرزند على بن حسن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 217

مكفوف بن حسن افطس.

ذكر اسامى واردين به دينور از اولاد حسين بن حسن افطس:

1- ابو الحسن على بن حسن بن حسين بن حسن افطس كه مادرش امّ ولد و يكى از بازماندگانش به نام طاهر بوده است- ابو جعفر نسب شناس چنين نقل كرده است. اما ابو الحسين محمد بن قاسم تميمى اصفهانى نسب شناس مى گويد:

او بدون فرزند بوده ولى صحيح تر آن است كه وى فرزندانى داشته است-، فرزند ديگرش به نام حسن است كه مادرش از اهل مدينه بوده و بعضى گفته اند وى ام ولد بوده است. فرزند ديگرى به نام حسين داشته كه مادرش از اهل رى و بعضى گفته اند ام ولد بوده است. و فرزندان ديگر وى عبارت بوده اند از: ابو جعفر محمّد، عباس، احمد، ابو طالب حمزه شعرانى، زينب، و سكينه كه مادرشان، فاطمه دختر احمد بن مسلم از مردم جبل بوده است، قاسم و ام محمد كه مادرشان زنى به نام عصمت دختر عاصم بن مرّة بن ابى عاصم از قبيله بنى عجل بوده است، ابوالفضل عبد اللّه، ابو الحسين عبد اللّه و يحيى.

از ابو الحسين محمد بن قاسم تميمى نقل شده است كه مادر ايشان، ام ولد بوده است. و فرزندان ديگرى به نام امّ كلثوم و جعفر داشته است. و نيز از ابو الحسين تميمى نقل شده است كه جعفر بدون فرزند بوده

است. و من در مشجره ديدم كه او فرزندى به نام محمد داشته است كه پيش از خودش از دنيا رفته است.

2- على ملقّب به كابار فرزند حسين بن ابراهيم بن حسن بن حسين بن حسن افطس. كه تنها بازمانده وى به نام يحيى بوده است.

قريبه داشته است كه مادرش ام ولد بوده است. و بنا به گفته ابو الحسن احمد بن عمران بن موسى اشنانى، نسب شناس، فرزندان ديگرى به نامهاى ابراهيم كه مادرش ام ولد بوده، و عيسى و عبد اللّه داشته است.

ذكر اسامى واردين به ديلم از اولاد زيد بن حسن بن على از جمله برخى از فرزندان قاسم بن حسن بن زيد بن حسن:

از منتقلان كوفه به ديلم، عبد الرّحمن بن محمد بن عبد الرّحمن بن قاسم بن محمد بطحانى. بازماندگانش به نامهاى ابو عيسى حسن كوچك، محمد، جعفر و على مى باشند.

ذكر اسامى واردين به ديلم از اولاد عمر اشرف فرزند على زين العابدين، از جمله برخى از فرزندان على بن عمر اشرف:

ابو محمد حسن بن على بن حسن بن على اكبر فرزند عمر اشرف، كه به هنگام حاكميّت خود در همان جا قيام كرد و مادرش ام ولد و بازماندگانش عبارتند

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 219

از: ابو الحسن على شاعر كه خود بازماندگانى داشته و مادرش ام على دختر محمد بن محمد بن حسن بن على بن عمر اشرف بوده است، ابو القاسم جعفر كه فرزندانى داشته، ابو الحسين احمد- كه مادر اين دو برادر، ام ولد بوده- محمد كه مادر وى نيز ام ولد بوده است- از ابو الحسن احمد عقيقى فرزند عيسى بن على بن حسين اصغر نقل كرده اند كه مادر وى زنى به نام زينب با كنيه امّ حسن بوده است- و ام محمد و مباركه.

ذكر اسامى واردين به ديلم از اولاد عمر اطرف فرزند على، از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف:

اولاد ابو

الطّيب محمد بن عيسى بن احمد بن عيسى بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

نام حب دختر حسن بن عبد اللّه بن حسن بن زيد بوده و فرزند ديگرش به نام ميمون حسين مى باشد.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 221

رضا عطائى، ص: 224

عيسى بن سليمان بن محمد لحيانى فرزند عبد اللّه بن عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس.

دختر ابو احمد بن سليمان سرما ورد بن جعفر بن محمد بن زيد شهيد مى باشد.

ذكر اسامى واردين به رمله از اولاد زيد بن حسن، از جمله برخى از فرزندان

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 225

قاسم بن حسن بن زيد:

برخى از فرزندان ابو العباس احمد مثقوب پسر يحيى بن هارون بن محمد بن حسين بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى.

ذكر اسامى واردين به رمله از اولاد حسين بن على، سپس از اولاد محمد باقر.

ذكر اسامى واردين به رمله از اولاد على عريضى، از جمله برخى از فرزندان محمد اكبر بن على عريضى:

1- على بن احمد نفّاط پسر عيسى اكبر بن محمد اكبر. تنها بازمانده او پسرى به نام محمد بوده است.

2- ابو جعفر محمد بن يحيى بن محمد بن على (بن جعفر بن محمد) بن حسين بن على بن ابى طالب (ع).

ذكر اسامى واردين به رمله از اولاد احمد شعرانى فرزند على عريضى:

محمد بن احمد بن حسين بن احمد شعرانى پسر على عريضى، تنها بازمانده وى پسرى به نام حمزه بوده است.

ذكر اسامى واردين به رمله از اولاد زيد شهيد، از جمله برخى از فرزندان محمد بن زيد:

برخى از فرزندان على بن احمد سكّين سرماورد فرزند جعفر بن محمد بن زيد.

ذكر اسامى واردين به رمله از اولاد حسين اصغر، از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه اعرج:

1- عبيد اللّه بن على بن عبيد اللّه ثالث فرزند على بن عبيد اللّه ثانى بن على بن عبيد اللّه اعرج، كه قاضى و رئيس آن جا بوده است و بازماندگانش: ابراهيم، ابو عبد اللّه ازرق و على مى باشند.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 226

2-

برخى از اولاد ابو الحسن محمد بن جعفر بن محمد بن على بن ابراهيم بن محمد جوانى فرزند حسن بن محمد بن عبيد اللّه اعرج.

3- بعضى از اولاد ابو عبد اللّه حسين بن طاهر بن يحيى نسب شناس، فرزند حسن بن جعفر، حجة اللّه پسر عبيد اللّه اعرج.

4- برخى از فرزندان يحيى بن طاهر بن يحيى- نسب شناس- پسر حسن بن جعفر حجة اللّه پسر عبيد اللّه اعرج.

ذكر اسامى واردين به رمله از اولاد حسن افطس، از جمله برخى از اولاد حسين بن حسن افطس:

جعفر بن محمد سكران- به خاطر نماز زيادى كه مى خواند او را سكران مى گفتند- فرزند عبد اللّه بن حسن افطس.

ذكر اسامى واردين به رمله از اولاد عباس بن على، از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس:

1- اولاد داوود بن محمد لحيانى فرزند عبد اللّه بن عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عبّاس.

2- بعضى از اولاد فضل بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس.

3- عبد اللّه بن عباس اصغر فرزند فضل بن حسن بن عبيد اللّه.

4- اولاد فضل بن عباس اصغر پسر فضل بن حسن بن عبيد اللّه.

ذكر اسامى واردين به رمله از اولاد عباس بن حسن بن عبيد اللّه بن عبّاس:

از ساكنان رمله كه به مدينه انتقال يافت، احمد بن عبيد اللّه بن عباس است كه در آن جا خطيب بوده و بازماندگانش عبارتند از: ابو الطّيب محمد اكبر- بعضى گفته اند: محمد اصغر-، ابو الحسين محمد اصغر- كه بعضى اين را محمد اكبر دانسته اند-، عبد اللّه، عبيد اللّه، عباس و رقيه. به طورى كه نقل كرده اند مادر ايشان كلثوم دختر جعفر بن

صالح بن معاوية بن عبد اللّه جواد بوده است. و بنا به گفته ابو جعفر حسينى، نسب شناس وى غير از اين فرزندان پسر ديگرى به نام فضل داشته است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 227

ذكر اسامى واردين به رمله از اولاد جعفر طيّار، از جمله برخى از فرزندان على زينبى:

1- محمد بن جعفر بن حسن صدرى فرزند محمد بن حمزة بن اسحاق اشرف فرزند على زينبى. بازماندگان وى دو پسر به نامهاى ابراهيم و عيسى بودند.

2- سليمان بن جعفر بن حسن صدرى فرزند محمد بن حمزة بن اسحاق اشرف.

زينبى بن عبد اللّه جواد .

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 228

پيش از پدر از دنيا رفتند و مادرشان ام ولد بوده است، على، رقيه، مريم، خديجه، مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى ؛ ص228

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 229

صفيه، ام سلمه، زينب، حسنه، دليله، كلثوم و اسماء كه از مادران مختلف بوده اند، و بنا به گفته ابو الحسين محمد بن قاسم تيمى نسب شناس اصفهانى، فرزندان ديگرى به نامهاى عبد اللّه و حمدونه داشته است.

بن حسن بن على بن محمد بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن بوده است- بازماندگان وى منحصر به همان سه پسر بوده است .

دارد.

2- اولاد عبد العظيم بن معيه، حسين بن على بن حسن بن حسن بن اسماعيل. استاد من، كيا، نسب شناس بزرگ، مرشد باللّه، زين الشّرف مى گويد:

من از اولاد معيه كسى را در رى نديدم.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد جعفر بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) از جمله برخى از فرزندان حسن بن جعفر بن حسن بن حسن بن على (ع):

1- ابو الحسن على بن حسين بن ابى عبد اللّه محمد بن عبيد اللّه امير پسر عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع). بازماندگانش عبارتند از: ابو القاسم عبيد اللّه معروف به اميركا ملقب به باطيه، ابو طالب ملقّب به طبره كه مادرشان غير علوى و از مردم رى بوده است. و در مشجره آمده است: احمد امير، زيد، ابو طالب محمد، ابو احمد محمد و ابو هاشم محمد.

2- ابراهيم وردى فرزند عبد اللّه محمد بن عبيد اللّه امير بن عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن، بازماندگانش سه پسر به نامهاى: ابو الحسن محمد،

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 233

احمد و ابو جعفر محمد بودند.

3- ابو القاسم احول طبست بن ابو عبد اللّه محمد بن عبيد اللّه امير فرزند عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن، بازماندگانش عبارتند از: ابو عبد اللّه محمد كشكشه ، و ابو العباس محمد اعرج كه به اهواز منتقل شد.

ذكر اسامى واردين به رى از فرزندان محمد بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن:

ابو القاسم عيسى بن حسن سيلق فرزند على بن محمد بن حسن بن

جعفر بن حسن بن حسن كه از سابق آن جا بوده اما فرزندانش در استراباد بوده اند.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد زيد بن حسن، از جمله برخى از فرزندان قاسم بن حسن بن زيد بن حسن بن حسن:

1- از جمله ساكنين رويان كه به رى منتقل شده اند، ابو الحسن على اصغر پسر محمد ششديو بن حسين بن عيسى فرزند محمد است، بازماندگان وى عبارتند از: ابو القاسم زيد معروف به حسينى، ابو زيد حسن قارى كه در خراسان به قتل رسيد و بدون فرزند بوده است، ابو هاشم حسين، ابو طالب محمد، ابو العباس احمد معروف به مانكديم بن ششديو كه نسب شناس بوده است ، حمزه كه در زمان پدر از دنيا رفت، ناصر عيسى و ابو طالب حسين كه در حيات پدر از دنيا رفت.

2- محمد سراهنگ مهدى پسر حسن بن محمد بن سليمان بن محمد ششديو فرزند حسن بن عيسى بن محمد بطحانى فرزند قاسم بن حسن بن زيد بن حسن- مطابق نقل صوفى.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 234

3- ابو الحسين هارون اقطع فرزند حسين بن محمد بن هارون بن محمد بطحانى. سيد امام زين الشرف مى گويد: هارون نامها فرزندان اقطع بودند، يعنى:

هارون بن حسين بن محمد بن ابى الحسين هارون بن محمد بطحانى كه از ابو الحسين فرزندانى به نام ابو القاسم حسين و على داشته است كه اين على بدون فرزند بوده است.

بخارى و ابو المنذر، نام او را حسين بن هارون ذكر كرده اند. اما اهل طبرستان و ديگر نسب شناسان مى گويند: حسين بن محمد بن هارون بن محمد بطحانى.

ابن طباطبا، از بين حسين و هارون

اوّل، «محمد» را حذف كرده است و آن را از قول بخارى و ديگران نقل كرده، كه اشتباه است، و صحيح همان است كه ما آن را عينا از روى خط كياى بزرگوار سيد نسب شناس مرشد باللّه زين الشّرف خداوند بزرگيش را مستدام بدارد!- نقل كرديم .

4- از واردين به قم كه به رى منتقل شده اند؛ طاهر بن قاسم بن احمد كركورة بن ابى جعفر محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى است كه مادرش امّ ولد بوده و بازماندگان وى دو پسر بوده اند به نامهاى: ابو الحسين محمد كه مادرش خديجه دختر حسين بن حماد اشعرى است، و ابو الحسن على- بعضى گفته اند:

كنيه اش ابو القاسم بوده است- كه مادر وى ام كلثوم دختر احمد رازى است.

5- از منتقلان گرگان به رى؛ حسين بن اسماعيل بن زيد بن حسن بن جعفر بن حسن بن محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى است.

و نيز امام موفق باللّه شمس الشّرف كه تنها بازمانده وى سيد امام مرشد باللّه زين الشّرف ابو الحسين يحيى بن حسين است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 235

6- ابو القاسم محمد شهدانك پسر حمزة بن احمد بن عبيد اللّه بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى. بعضى گفته اند نام پدر وى شهدانك بوده و بازماندگانش؛ ابو عبد اللّه جعفر شعرانى- قبل از پدر از دنيا رفته و بدون فرزند بوده است- و ابو القاسم احمد مى باشند.

7- على بن قاسم نقيب پسر حمزة بن احمد بن عبيد اللّه بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى. بازماندگانى داشته كه از آن جمله بنو كسكه مى باشند.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد على بن حسن

بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع):

1- ابو القاسم عبد العظيم فرزند عبد اللّه بن على بن حسن بن زيد بن حسن.

2- از منتقلان طبرستان به رى؛ محدّث زاهد، صاحب آرامگاه- مطابق آنچه در شجره آمده است- در رى كه زيارتگاه است و مادرش ام ولد بوده است.

ابو عبد اللّه بن طباطبا مى گويد: از عبد العظيم بن عبد اللّه فرزندى باقى نماند.

ابو الغنائم مى گويد: عبد العظيم بن عبد اللّه پسرى به نام محمد داشته كه مادرش فاطمه دختر عقبة بن قيس حميرى بوده و دو دختر به نامهاى رقيه و خديجه نيز داشته است.

ابو الحسين محمد بن قاسم تميمى، نسب شناس، مى گويد: اما عبد العظيم بن عبد اللّه بن على بن حسين بن حسن بن زيد بن حسن، فرزندى به نام محمد داشته كه در حيات پدرش از دنيا رفت و دخترانى به نام خديجه و رقيه نيز داشته است.

استادم كيا بزرگوار؛ امام نسب شناس، مرشد باللّه زين الشّرف، ابو الحسين يحيى بن حسين- خدا نعمتش را مستدام بدارد- مى گويد: تنها فرزند عبد العظيم،

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 236

پسرى به نام محمد بوده كه در زمان حيات پدر از دنيا رفته است.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد اسماعيل جالب الحجاره فرزند حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب، از جمله برخى از اولاد على زانكى فرزند اسماعيل بن حسن بن زيد بن حسن:

1- ابو القاسم احمد افقم فرزند ابو القاسم على زانكى پسر اسماعيل جالب الحجاره فرزند حسن امير بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع).

ابو الحسين محمد بن قاسم تميمى نسب

شناس مى گويد: احمد در نيشابور به قتل رسيد. و اضافه مى كند كه كنيه وى ابو العباس بوده و مادرش امّ ولد، و بازماندگانش؛ به نامهاى: ابو الحسن، على، اسماعيل و قاسم بوده اند.

2- قاسم بن ابى قاسم على زانكى فرزند اسماعيل جالب الحجاره پسر حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) تنها بازمانده اش به طورى كه ابو الحسين محمد بن قاسم تميمى نسب شناس مى گويد به نام على بوده كه مادرش نيز ام ولد بوده است.

3- برخى از فرزندان محمد امين عليه مشهور به ابن علية بن على زانكى فرزند اسماعيل جالب الحجاره فرزند حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع).

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد اسحاق كوكبى فرزند حسن امير پسر زيد بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع):

حسين اميرى پسر ابو عبد اللّه محمد عزيزى فرزند احمد خطيبى پسر حسين بن جعفر بن هارون بن اسحاق كوكبى پسر حسين امير بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع). بازماندگانش عبارتند از: ابو الفضل على كه در بغداد بوده، احمد و مانكديم.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد حسين بن على بن ابى طالب (ع) سپس

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 237

برخى از اولاد محمد بن على بن حسين بن على، از جمله برخى از فرزندان موسى كاظم فرزند جعفر بن محمد بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع):

1- بعضى از اولاد داوود بن موسى بن ابراهيم بن موس بن جعفر صادق .

ابو عبد اللّه بن طباطباى نسب شناس مى گويد: داوود بن موسى

از جمله كسانى است كه از او فرزندى باقى نمانده و دودمان او منقرض شده است وى اضافه مى كند: من در «جريدة الرّى» نديدم كه او فرزندانى داشته باشد .

2- اولاد جعفر بن موسى بن ابراهيم بن موسى كاظم بن جعفر بن محمد بن على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع). (مطابق نقل ابن ابى جعفر حسينى نسب شناس).

3- على بن قاسم بن موسى بن قاسم بن عبيد اللّه بن موس بن جعفر صادق (ع). بازماندگانش عبارتند از: ابو جعفر، محمد و موسى كه فرزندانى داشته اند. و فرد ديگرى كه خود را احمد بن على معرفى مى كرد و دروغگوى نابكارى بود .

4- از منتقلان طوس به رى فردى ملقب به محال الطلب، ابو طالب محمد

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 238

داعى فرزند ناصر بن محمد بن احمد بن محمد بن قاسم بن حمزة بن موسى كاظم.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد على عريضى فرزند جعفر صادق (ع) از جمله فرزندان محمد اكبر بن على عريضى فرزند جعفر صادق (ع):

1- عيسى و على فرزندان ابراهيم بن محمد ازرق بن عيسى اكبر بن محمد اكبر فرزند على عريضى.

2- سراهنگ (بن حسن) فرزند حمزة بن على بن حسين بن عيسى اكبر فرزند محمد اكبر بن على عريضى.

3- ابو الحسن على بن حسين بن عيسى بن محمد بن على عريضى.

بازماندگانش عبارتند از: حمزه، ابو عبد اللّه حسين ملقّب به هميرجه، على و بعضى گفته اند: ابو جعفر محمد، عيسى و محمد.

4- ابو الحسن عريضى فرزند حسين بن عيسى احول فرزند محمد بن حسين بن عيسى اكبر نقيب پسر محمد اكبر فرزند على عريضى. بازماندگانش عريضى

كه وى اولاد ذكور نداشته و مادرش جعفريه است، طالبى كه در زمان حيات پدرش از دنيا رفته و مادرش غير علوى است، محمد و مانكديم- مادر اين دو تن دختر ابو طالب حره حسينيه بوده-، عزيزى كه مادرش غير علويه بود و حسن بن ماكا بحارا (همين طور ضبط شده) كه مادر وى غير علويه بوده و او كوچكترين اولاد عريضى است و ابو حرب على كه مادرش غير علويه بوده است .

5- محمد بن احمد نفّاط فرزند عيسى بن محمد اكبر پسر على عريضى.

بازماندگانش به نامهاى محمد، على و حسين مى باشند.

6- اولاد جعفر اسود فرزند حسين بن محمد اكبر پسر على عريضى فرزند

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 239

ابو جعفر حسينى نسب شناس وى فرزند پسر نداشته است ، سيد امام نسب شناس مرشد باللّه، كسى از اولاد او را نام نبرده است.

7- ابو اسماعيل فرزند عيسى بن محمد اكبر پسر على عريضى. (مطابق قول ابو عبد اللّه بن طباطبا نسب شناس)، اما سيد امام نسب شناس مرشد باللّه، ابو الحسين يحيى بن حسين حسينى مى گويد: من چنين كسى را نمى شناسم.

8- اولاد ابو محمد سليمان بن عيسى اكبر نقيب فرزند محمد اكبر پسر على عريضى. (بنا بر آنچه شريف فرزند ابو جعفر نسب شناس نقل كرده است ) اما سيد نسب شناس مرشد باللّه مى گويد: از سليمان بن عيسى اكبر كسى باقى نماند، تنها فرزند او محمد در زمان حيات پدرش از دنيا رفت.

9- حمزة بن حسن بن محمد بن حسن بن محمد بن على عريضى فرزند جعفر صادق، بازماندگان وى عبارتند از: جعفر، عبيد اللّه احمد، عيسى، على، نصر، محمد،

عبد اللّه و اسحاق. سيد نسب شناس، مرشد باللّه مى گويد: تمام آنها در مدينه بودند.

10- على بن حسن بن محمد بن حسين بن محمد اكبر فرزند على عريضى.

بازماندگانش عبارتند از محمد و حسين.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد محمد ديباج فرزند جعفر صادق (ع)، از جمله برخى از اولاد على خارص بن محمد ديباج:

1- بعضى از فرزندان عبد اللّه بن حسين بن على خارص فرزند محمد ديباج بن جعفر صادق.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 240

2- از ساكنان آبه كه به رى منتقل شد و در آن جا از دنيا رفت؛ محمد جور فرزند حسين بن على خارص بن محمد ديباج.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد اسحاق مؤتمن، از جمله برخى از فرزندان محمد بن اسحاق مؤتمن:

از واردين به كوفه كه به رى منتقل شده اند؛ ابو جعفر محمد بن احمد وارث بن حمزة بن محمد بن اسحاق مؤتمن.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد عبد اللّه باهر فرزند على زين العابدين بن حسين (ع):

ابو القاسم حمزه اطروش فرزند عبد اللّه بن حسين بنفشه فرزند اسماعيل بن محمد ارقط بن عبد اللّه باهر بن على بن حسين بازماندگانش عبارتند از: على، عبد اللّه و حسين.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد عمر اشرف فرزند على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع) از جمله برخى از فرزندان على بن عمر اشرف پسر على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع):

1- كسى كه در همان جا كشته شد احمد بن محمد بن جعفر بن حسين بن على بن عمر اشرف. بازمانده وى حسين است كه زمان حيات پدرش از دنيا رفت

و مادرش امّ ولد بوده است (به طورى كه از ابو الحسن احمد بن عيسى بن على بن حسين نقل كرده اند).

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 241

2- از واردين به رى كه در آن جا نيز به قتل رسيد، جعفر بن محمد بن جعفر بن حسن بن على بن عمر اشرف است كه مادرش ميمونه دختر على بن حسن بن على بن عمر اشرف است.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد زيد شهيد امام، از جمله برخى از اولاد حسين بن زيد شهيد:

1- ابو جعفر محمد سوسه پسر قاسم بن محمد بن عمر بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد، بازماندگان وى على صوفى، احمد، حسين، جعفر و فاطمه مى باشند.

2- ابو حسين زيد بن على بن عيسى بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد (مطابق نقل ابو جعفر حسينى نسب شناس) .

3- طاهر بن ابى طاهر محمد مبرقع بن محمد بن حسن بن حسين بن عيسى بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد. بازمانده وى مطهّر نام بوده كه مادرش زينب دختر ابو عماره حمزة بن حسن بن حمزة بن حسين بن محمد بن حمزة بن اسحاق اشرف بن على زينبى بوده است

4- قاسم بن حسين بن زيد بن على بن حسين بن زيد شهيد امام، بازماندگان وى: محمد، عبد اللّه، ام قاسم و سكينه بوده اند.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد عيسى بن زيد شهيد امام .

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد حسين اصغر، از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه اعرج فرزند حسين اصغر:

1- از جمله منتقلان آمل به رى، ابو هاشم محمد جوانى البيع فرزند ابو احمد

مهاجران آل ابوطالب/

ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 242

طاهر بن على بن محمد بن حسن بن عبيد اللّه بن حسن بن محمد جوانى بن حسن بن محمد بن عبيد اللّه اعرج فرزند حسين اصغر است. بازماندگان وى عبارتند از:

ابو الفضل يحيى و ابو عبد اللّه جعفر.

2- از منتقلان آمل، ابو محمد حسن بن محمد بن عبيد اللّه بن محمد بن حسن بن ابو على عبيد اللّه بن حسن بن محمد جوانى فرزند حسن بن محمد بن عبيد اللّه اعرج. وى در محرم 450 ه در آن جا از دنيا رفت و بازماندگانش به نامهاى:

ابو الحسين يحيى، ابو هاشم محمد و سكينه بودند.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد على بن حسين اصغر:

از ساكنان مدينه، كه در آن جا مال و ملكى داشته است، ابو الحسن احمد، شيخ عقيقى فرزند عيسى بن على بن حسين اصغر است مادرش ام ولد بوده و فرزندانش عبارتند از: عيسى كه مادر وى لبابه دختر اسحاق بن عبد الرّحمن بن محمد بن عبد اللّه بن كتب بن صلت بن يعكر حسينى فرزند حسين بوده است، على و ابو القاسم حسن كه از مادران جداگانه بودند، محمد و حمزه، ام كلثوم و زينب نيز از مادران متعدد بودند.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد حسن بن حسين اصغر:

ابو عبد اللّه جعفر بن محمد سيلق فرزند عبد اللّه بن محمد بن حسن بن حسين اصغر. بازماندگانش عبارتند از: ابو جعفر محمد- بعضى گفته اند: نام وى احمد بوده و تنها يك فرزند داشته و او ابو الحسين بود كه خود اولاد ذكور نداشته است، اما شريف نسب شناس، مانكديم مى گويد: وى ابو عباس احمد بن على

رويانى فرزند ششديو بوده است- حسن حسكا و ابو القاسم على، و در كتاب معقّبين ابن ابى جعفر آمده است كه نام ابو جعفر، احمد و نام ابوالقاسم، محمد بوده

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 243

است .

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد حسن افطس فرزند على بن على از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه بن حسن افطس:

از منتقلان كوفه كه شاعر نيز بوده است، ابو عبد اللّه حسين بن عبد اللّه اصغر ابيض فرزند عباس بن عبد اللّه بن حسن افطس است. ابن ابى جعفر حسينى نسب شناس مى گويد: از حسن شاعر اولادى باقى نماند .

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد محمد بن حنفيّه، از جمله برخى از اولاد جعفر بن محمد بن حنفيه:

1- ابو حسين احمد بن على بن جعفر بن عبد اللّه رأس المدرى فرزند جعفر بن عبد اللّه بن جعفر بن محمد بن حنفية- مطابق نوشته ابو جعفر حسينى نسب شناس.

2- از منتقلان قم، ابو زيد محمّد بن احمد زاهد بن محمد عويد فرزند على بن عبد اللّه رأس المدرى فرزند جعفر بن عبد اللّه بن جعفر، بازماندگانش عبارتند از:

ابو القاسم عزيزى، ابراهيم و احمد و در كتاب جريدة الرّى جز آنها نام دو تن ديگر؛ ناصر و ابراهيم آمده است.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد عباس بن على از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عبّاس:

1- ابو محمد قاسم بن محمد لحيانى فرزند عبد اللّه بن عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس. مادرش امّ ولد بوده و فرزندانش عبارتند از: ابو حسن على

مهاجران آل

ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 244

شعرانى، حمزه و داوود، اسماء، فاطمه و- بنا به قول ابو حسن احمد بن عيسى بن على بن حسين اصغر فرزند على زين العابدين- ديگر فرزندانش عبارتند از:

ابو الحسن و ابو عبيد اللّه محمد كه مادر محمد زنى از اهل رى بوده است.

2- بعضى از فرزندان ابراهيم بن محمد لحيانى فرزند عبد اللّه بن عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس بن على (ع).

3- از منتقلان كليس- از نواحى رويان طبرستان- ابو عقيل محمد بن على بن محمد بن حسن بن اسماعيل بن عبد اللّه بن عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس.

كه تنها بازمانده اش پسرى به نام على بوده است.

4- اولاد حسن بن موسى فرزند عبد اللّه بن عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس- مطابق نقل ابو جعفر حسينى نسب شناس -

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد عمر اطرف، از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف:

1- اولاد احمد بن قاسم بن ابى عمر محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

2- اولاد هاشم بن جعفر مولتانى فرزند محمد بن عبيد اللّه بن محمد بن عمر اطرف، وى بنا به گفته ابن طباطبا نسب شناس، فرزندانى داشته است.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد جعفر بن محمد بن عمر اطرف:

1- برخى از فرزندان عبد اللّه بن محمد بن جعفر بن محمد بن عمر اطرف.

2- برخى از اولاد هاشم بن جعفر بن محمد ابله فرزند جعفر بن محمد بن عمر اطرف.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد جعفر طيّار، از جمله برخى از فرزندان على زينبى

فرزند عبد اللّه جواد بن جعفر طيّار:

1- عبد اللّه بن اسماعيل بن ابراهيم بن ابى الكرام عبد اللّه بن محمد بن على

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 245

زينبى فرزند عبد اللّه جواد.

2- محمد بن حسين بن عبد اللّه بن اسحاق اشرف فرزند على زينبى.

3- برخى از اولاد ابراهيم بن حسن صدرى فرزند محمد بن حمزة بن اسحاق اشرف بن على زينبى فرزند عبد اللّه جواد بن جعفر.

4- ابو الفوارس فرزند محمد اصغر بن حسن صدرى بن محمد بن حمزة بن اسحاق اشرف بن على زينبى پسر عبد اللّه جواد. بازمانده اش: ابو العباس احمد كه موقوفاتى در رى داشته است.

ذكر اسامى واردين به رى از اولاد اسحاق عريضى فرزند عبد اللّه جواد بن جعفر طيّار:

اولاد اسماعيل بن جعفر بن عبد اللّه بن قاسم بن اسحاق بن عبد اللّه جواد.

كه در حيات پدر از دنيا رفته و حمزه كه دودمانش منقرض شده است.

محمد بن جعفر فرزند احمد بن ابى عبد اللّه محمد اكبر، طاووس بن اسحاق پسر حسن بن محمد بن سليمان بن داوود بن حسن بن حسن.

ذكر اسامى واردين به سورا از اولاد زيد بن حسن بن على، از جمله برخى از فرزندان قاسم بن حسن بن زيد بن حسن بن على (ع):

1- ابو طاهر يحيى بن حسن بن محمد مانكديم فرزند حسين بن حسين بن على اطروش بن حسين بن على بن حسين بن حسن بصرى فرزند قاسم بن محمد بطحانى كه در همانجا از دنيا رفت و بازماندگانش به نامهاى حسين، فضل و

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 254

ديگران بودند.

2- ابو طالب محمد بن عبد الرحمن محدّث فرزند محمد بن عبد الرحمن بن قاسم بن محمد بطحانى. بازماندگان وى به نامهاى على و ناصر بودند.

3- اولاد ابى محمد حسن بن محمد بن ابراهيم بن محمد بطحانى جد صوفى نسب شناس. به نقل از ابن منذر.

ذكر اسامى واردين به سورا از اولاد حسين بن على از جمله برخى از فرزندان محمد باقر و بعد بعضى از اولاد موسى كاظم:

جعفر بن محمد بن موسى بن قاسم بن عبيد اللّه فرزند موسى كاظم (ع).

ذكر اسامى واردين به سورا از اولاد حسن افطس، از جمله برخى از اولاد حسن مكفوف فرزند حسين افطس، بازماندگانش: عيسى، طاهر، ابو القاسم، ابو زيد حسن افطس، ابو هاشم محمد، عقيل، احمد، حمزه، حسن و جعفر بوده اند.

ابو القاسم عبد اللّه بن حسين ... شاعر فرزند على بن حسن مكفوف.

ذكر اسامى واردين به سورا از اولاد عبّاس بن على (ع):

برخى از اولاد حسين بن عبد اللّه بن حسين بن حمزه فرزند عبد

اللّه بن عباس بن حسن بن عبيد اللّه بن عبّاس بن على (ع)، از ابو جعفر نسب شناس نقل كرده اند كه شخصى به نام على بن عبد اللّه در سورا به احتمال قوى فرزند حسين بوده است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 255

القاسم على اسفر، فرزند ابو الفتح محمد بن على بن ابى زيد محمد بن ابى العباس احمد بن عبيد اللّه فرزند على باغر بن عبيد اللّه امير پسر عبد اللّه بن حسن بن جعفر.

3- برخى از فرزندان ابو عبد اللّه حسين نقيب- اسقنى ماء- فرزند عبيد اللّه اصغر پسر على باغر.

الحسين محمد بن حسن بن محمد بن جعفر بن عبد الرحمن شجرى.

3- ابو حرب محسن بن حسين ب (س) ، ابو الحسن على قزوينى پسر

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 260

حسين بن ابى الغيث، محمد بن يحيى فرزند حسين بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى.

4- اولاد ابراهيم بن على بن عبد الرّحمن شجرى.

ذكر اسامى واردين به سمرقند از اولاد حسين بن على (ع) از جمله برخى از فرزندان محمد باقر، سپس بعضى از اولاد محمد بن على عريضى:

ابو محمد فضل داعى فرزند على حجازى پسر جعفر بن حسن بن عيسى بن محمد ازرق فرزند عيسى اكبر، پسر محمد بن على عريضى.

ذكر اسامى واردين به سمرقند از اولاد زيد شهيد، از جمله برخى از فرزندان عيسى بن زيد شهيد:

اسماعيل بن حسن مهدى فرزند ابو الحسن محمد بن احمد بن محمد بن زيد بن عيسى. بازماندگانش عبارتند از: حسن و ابو اسماعيل احمد.

ذكر اسامى واردين به سمرقند از اولاد حسن بن حسين اصغر فرزند على بن حسين بن على (ع):

برخى از اولاد ابو الفضل عباس فرزند احمد بن حسين بن على بن عبيد اللّه بن محمد بن حسن بن حسين اصغر.

ذكر اسامى واردين به سمرقند از اولاد محمد بن حنفيه، از جمله برخى از فرزندان جعفر بن محمد:

از جمله، كسى كه در آن جا نقابت داشته است؛ ابو جعفر محمد بن على بن عبد اللّه بن رأس المذرى فرزند جعفر بن عبد اللّه بن جعفر بن محمد بن الحنفيه.

ذكر اسامى واردين به سمرقند از اولاد عباس بن على (ع):

از منتقلان نسا به سمرقند، ابو القاسم على بن ابى الطّيب محمد بن حسين بن

مهاجران آل

ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 261

على بن عبيد اللّه بن عباس . بازماندگان وى عبارتند از: ابو طالب محمد نقيب شهر نسا و ابو الطّيب عبد اللّه.

ذكر اسامى واردين به سمرقند از اولاد عمر اطرف، از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف:

بعضى از اولاد هارون بن جعفر مولتانى فرزند محمد بن عبد اللّه بن محمد.

ذكر اسامى واردين به سمرقند از اولاد جعفر طيار از جمله برخى از اولاد على زينبى فرزند عبد اللّه جواد:

1- قاسم بن على بن ابى الكرام اصغر محمد چشم قرمز، فرزند ابو الكرام عبد اللّه بن محمد بن على زينبى. بازماندگانش به نامهاى محمد و حسين بوده اند.

2- (على بن حسن بن على) فرزند محمد بن جعفر بن اسحاق اشرف فرزند على زينبى بازماندگانش به نامهاى: حسن، حسين و محمد بوده اند.

3- حسن بن محمد بن جعفر بن اسحاق اشرف. بازماندگانش عبارتند از:

محمد و جعفر.

محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

4- يونس بن جعفر مولتانى فرزند محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

5- بعضى از اولاد مظفر بن جعفر مولتانى.

6- ادريس بن جعفر مولتانى.

7- عبد الصمد بن جعفر مولتانى.

ابو الحسن محمّد نقيب بن ابو عبد اللّه بن جعفر محدّث بن ابو الحسن محمد بن جعفر بن حسن بن جعفر.

ذكر اسامى واردين به شام از اولاد حسين بن على، از جمله برخى از فرزندان محمد بن على:

بعضى از اولاد عبد اللّه بن عيسى اكبر فرزند محمد اكبر بن على عريضى فرزند جعفر صادق (ع).

ذكر اسامى واردين به شام از اولاد زيد شهيد، از جمله برخى از فرزندان محمّد بن زيد شهيد:

برخى از فرزندان احمد بن عباس بن جعفر بن على شاعر پسر محمد بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 265

جعفر بن محمد بن زيد شهيد.

ذكر اسامى واردين به شام از اولاد حسين اصغر، از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه اعرج:

1- ابو الحسن بن على بن احمد بن يحيى ميمون فرزند ابو الحسن محمد بن يحيى نسب شناس پسر حسن بن جعفر حجة اللّه بن عبيد اللّه اعرج.

2- ابو الحسن على بن احمد بن يحيى بن ميمون پسر ابو الحسن محمد بن يحيى نسب شناس فرزند جعفر حجة اللّه.

ذكر اسامى واردين به شام از اولاد حسن افطس، از جمله برخى از فرزندان حسن مكفوف بن حسن افطس:

1- باقى اولاد على بن موسى بن جعفر بن حسين تزلخ فرزند على بن حسن مكفوف.

نام محمد بوده است.

بن سليمان بن قاسم رسى امام بوده است.

ذكر اسامى واردين به شيراز از اولاد جعفر بن حسن بن حسن، از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن:

1- ابو على محمد بن احمد بن عبيد اللّه بن على باغر فرزند عبيد اللّه بن عبد اللّه ابن جعفر بن حسن بن جعفر. بازماندگانش عبارتند از: ابو القاسم حسن و ابو طالب على.

2- برخى از فرزندان ابراهيم بن ابى عبد اللّه محمد بن عبيد اللّه امير بن عبد اللّه ابن حسن بن جعفر.

ذكر اسامى واردين به شيراز از اولاد زيد بن حسن، از جمله برخى از فرزندان قاسم بن حسن بن زيد بن حسن:

حسين اعرج- ابن فزاريه- فرزند جعفر بن حسين بن ابراهيم بن محمد بطحانى، وى در مصر از دنيا رفت. بعضى گفته اند: آن كه در مصر از دنيا رفته پسر احمد بن جعفر بوده كه اين سخن نادرست است. بازماندگان وى عبارتند از:

جعفر، حسن، محمد و فاطمه.

ذكر اسامى واردين به شيراز از فرزندان حسين بن على، سپس برخى از اولاد محمد باقر، از جمله برخى از فرزندان اسماعيل بن جعفر صادق (ع):

محمد بن حسين فرزند ابو الحسن على بن محمد بن على بن اسماعيل.

ذكر اسامى واردين به شيراز از اولاد موسى كاظم (ع):

1- صاحب جره، ابو طالب محسن بن ابراهيم ثانى فرزند موسى ثانى بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 268

ابراهيم اوّل فرزند موسى كاظم. بازماندگانش عبارتند از: حسين، ابو الحسن، ابو عبد اللّه على، ابو القاسم اسماعيل، زينب و خديجه كه مادرشان فاطمه از فرزندان حسين صغير است.

2- موسى بن احمد بن حسين بن ابراهيم

ثانى.

3- از منتقلان آبه (از روستاهاى قم) به شيراز، على بن محمد بن حسين حرقه، فرزند ابراهيم ثانى.

4- ابو عبد اللّه محمد بن حسين بن على بن موسى ثانى. تنها بازمانده اش پسرى به نام محمّد است.

5- حسن بن حسن بن اسحاق بن موسى كاظم، كه در همان جا جلو دروازه استخر (اصطخر) به قتل رسيد، وى ملقب به صوارى بود، پيكرش در دروازه اصطخر شيراز مدفون گشته و زيارتگاه است، اما سرش را به بغداد برده و در مقابر قريش دفن كردند. و تنها بازمانده اش فرزندى به نام ابو جعفر محمد صوارى است.

6- ابو اسحاق، على بن حمزة بن حمزة بن موسى كاظم.

ذكر اسامى واردين به شيراز از اولاد على عريضى:

1- برخى از فرزندان على بن حسين جذوعى پسر احمد بن حسين بن احمد شعرانى فرزند على بن جعفر صادق (ع).

2- حمزة بن محمد بن احمد بن حسين بن احمد شعرانى.

3- برخى ا ز اولاد ابو القاسم احمد بن على بن عبد اللّه بن حسن بن على عريضى.

ذكر اسامى واردين به شيراز از اولاد محمد ديباج بن جعفر صادق (ع):

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 269

محمد بن احمد بن حسين بن على خارص پسر محمد ديباج كه مادرش حكيمه دختر حسن بن على بن حسن بن على بن عمر بن على بن حسين بن على ابى طالب (ع) است.

ذكر اسامى واردين به شيراز از اولاد عبد اللّه باهر، از جمله برخى از فرزندان حسين بن اسماعيل بن محمد ارقط بن عبد اللّه باهر:

برخى از فرزندان على بن عبد اللّه بن حسين بن اسماعيل دخ فرزند حسين بن اسماعيل محمد ارقسط فرزند عبد اللّه

باهر.

ذكر اسامى واردين به شيراز از اولاد حسين اصغر، از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه اعرج:

ابو الحسين محمد بن حسين بن على بن حسين بن على بن ابراهيم بن على بن عبيد اللّه اعرج.

ذكر اسامى واردين به شيراز از اولاد حسين اصغر:

اولاد ابو الحسين زيد بن محمد كرش فرزند جعفر بن عيسى بن على بن حسين اصغر.

ذكر اسامى واردين به شيراز از اولاد عباس بن على (ع) از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس:

حسين بن على بن اسماعيل بن عبد اللّه بن عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس.

بازماندگانش عبارتند از: عبيد اللّه، طيّب محمد، عبد اللّه كه از وى اولاد ذكور نمانده است، ابو طالب و على- از اين دو تن فرزندى باقى نمانده- و همچنين، سكينه كه از وى نيز فرزندى باقى نمانده است. مطابق آنچه كه به خط سيّد امام نسب شناس المرشد باللّه، زين الشّرف در دست شريف ابو عقيل عباسى رازى، ديدم.

ذكر اسامى واردين به شيراز از فرزندان عمر اطرف از جمله برخى از فرزندان

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 270

محمد بن عمر اطرف:

برخى از فرزندان حسين بن محمد بن يحيى بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

حسن:

1- على بن احمد بن داوود بن على بن عيسى بن محمد بطحانى فرزند قاسم بن حسن بن زيد بن حسن. بازماندگانش، ابو حرب، مهدى و ديگرانند.

2- سراهنگ و على پسران زيد بن داوود بن على- نقيب- فرزند محمد بطحانى (3- ب) مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى ؛ ص271

ر اسامى واردين به چالوس از اولاد حسين بن على، سپس از اولاد زيد شهيد، از جمله برخى از فرزندان عيسى بن زيد شهيد:

عبد اللّه بن حسين بن محمد بن حسين بن عيسى بن زيد شهيد. بازماندگانش عبارتند از حسين و فاطمه.

ذكر اسامى واردين به چالوس از اولاد حسين اصغر، از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه بن حسين اصغر:

محمد بن يحيى بن على رئيس فرزند محمد عقيقى ابن جعفر بن محمد بن عبد اللّه بن حسين اصغر كه فرمانرواى آن جا بوده است بازماندگانش به نامهاى:

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 272

ابو عبد اللّه زيد، حسن و حسين بوده اند.

ذكر اسامى واردين به چالوس از اولاد جعفر طيّار، از جمله برخى از فرزندان على زينبى پسر عبد اللّه جواد:

1- اولاد يحيى بن ابراهيم رئيس فرزند محمد بن على زينبى كه معروف به آل ابى الهيجاء بودند.

صواب در دست خداست. و براى على بن ابراهيم جز حسن ملقب به دوكل كه خود منقرض شده است ، بازمانده اى را سراغ ندارم.

ابو الغنائم مى گويد: از فرزندان على بن ابراهيم معروف به پسران دوكل و بنى المكفوف، اندكى در ارمنيه هستند.

و نيز مى گويد: جعفرى از ابن خدّاع نقل كرد كه از ابراهيم بن حسن بن حسن جز يك پسر به نام اسماعيل بن ابراهيم باقى نماند و از برادرش على بن ابراهيم كسى باقى نماند.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 273

الحسن احمد ناصر لدين اللّه پسر يحيى هادى فرزند حسين بن قاسم رسى پسر ابراهيم طباطبا. بازماندگانش عبارتند از:

سليمان، ابو القاسم محمد، جعفر (بدون فرزند) عبد اللّه زاهد، ابو الحسين يحيى، ابو الحسن احمد ، عيسى و داوود.

2- ابو محمد موسى بن سليمان بن قاسم بن ابراهيم طباطبا فرزند اسماعيل ديباج اكبر پسر ابراهيم غمر فرزند حسن بن حسن كه از مدينه به صنعاء آمد و در آن جا

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 279

كشته شد بازماندگانش عبارتند از: حسن، فاطمه- كه مادر ايشان از قبيله بنى اسد بوده-، احمد و صفيه كه مادرشان فاطمه دختر محمد بن عبد اللّه امين فرزند عبد اللّه ابن حسن بن جعفر بن حسن بوده است.

ابو الحسن محمد بن قاسم تميمى نسب شناس مى گويد: اما موسى بن سليمان ابن قاسم رسى دو فرزند به نامهاى حسين و احمد داشته كه مادرشان سليمه بوده است.

ذكر اسامى واردين به صنعاء از اولاد زيد بن حسن بن على، از جمله برخى از فرزندان قاسم بن حسن بن زيد:

برخى از اولاد ملطوم صاحب شامه، جعفر بن محمد بن حسن بن حسين بن على بن محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى.

استاد بزرگوار من آقاى نسب شناس، مرشد باللّه، ناصر احمد فرزند يحيى هادى، مى گويد: آن طورى كه ابن طباطبا گفته است، بعضى از آنان در «صحه» مى باشند.

ابن دينورى مى گويد: در يمن و صنعاء از اولاد ملطوم احمد كسى وجود ندارد و هرگز وجود نداشته است و ابو محمد فرزند على بن جعفر ملطوم در بصره بوده و من او را كه پيرمردى بود، خود ديدم در آن جا وجاهتى داشته و

پسرى داشت كه از دنيا رفت و خواهرى داشت كه صاحب اولاد بود و جز زنانى از نسل او كسى نماند، و كسانى كه در يمن و صنعاء بودند برادر و برادر زادگان ملطوم بودند، ابو محمد ملطوم در بصره دخترى دارد كه مادرش زينب است.

ذكر اسامى واردين به صنعاء از اولاد عمر اطرف، از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه بن محمّد بن عمر اطرف:

برخى از فرزندان عبد اللّه بن جعفر مولتانى فرزند محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 280

و احمد.

2- ابراهيم اكبر فرزند جعفر جحش پسر عبد الله بن عباس بن حسن بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 284

عبيد الله بن عبّاس.

ذكر اسامى واردين به طبريّه از اولاد عمر اطرف، از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف:

برخى از اولاد ابو الحسن على بن يحيى بن محمد بن عيسى بن احمد بن عيسى مبارك فرزند عبد الله بن محمد بن عمر اطرف.

بن حسن:

1- ابو الحسين يحيى هادى صغير فرزند محمد مرتضى پسر يحيى هادى فرزند حسين عابد بن قاسم امام رسى پسر ابراهيم طباطبا، وى از طبرستان به ديلم رفت و بازماندگانش عبارتند از محمد، ابو العباس، امير ابو القاسم و چند دختر.

2- ابو عبد الله محمد بن على بن سليمان، بن حسن بن احمد ناصر لدين الله فرزند يحيى هادى پسر حسين بن قاسم رسى، همين سليمان بن حسن در يمن از دنيا رفت.

3- ابو عبد اللّه، محمد بن على بن سليمان بن قاسم رسى. بازماندگانش عبارتند از: محمد، على و قاسم كه مادرشان دختر على بن عباس بن ابراهيم بن على بن عبد الرّحمن شجرى است. وى معروف به كلاه بوده است.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد جعفر بن حسن بن حسن از جمله برخى از فرزندان عبد الله بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن:

محمد شعرانى و ابو الحسن على پسران ابو على حسين بن ابو عبد الله محمد بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 286

عبيد الله امير فرزند عبد الله بن حسن بن جعفر و در طبرستان معروف به پسران ...

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد داوود بن حسن بن حسن، از جمله برخى از فرزندان سليمان بن داوود بن حسن بن حسن:

1- على بن محمد بن حسن بن خليفة بن ابراهيم بن حسن بن محمد بن سليمان بن داوود. وى فرزندانى به نامهاى: قاسم، ابو حرب زيد و ابو جعفر محمّد داشته است.

2- محمد اصغر بن ابراهيم بن حسن بن سليمان بن داوود، بازماندگانش عبارتند از: جعفر، حسين و حسن (مطابق آنچه در مشجره

آمده است).

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد زيد بن حسن بن على از جمله فرزندان قاسم بن حسن بن زيد:

1- ابو الحسن على بن ابراهيم بن محمد بن قاسم بن محمد بطحانى.

بازماندگانش عبارتند از ابو عبد اللّه محمد، ابو محمد حسن طويل جوهرى عبادى.

2- احمد بن قاسم بن محمد بطحانى. بازماندگانش عبارتند از طاهر- بلا عقب بوده است - محمد ابراهيم، ميمون، حسن، حسين، زيد، فاطمه و قاسم و خديجه.

بخارى مى گويد: به گمان من كه نسل احمد بن قاسم منقرض گشته.

از ابن طباطبا نقل كرده اند كه احمد بن قاسم در طبرستان و جاهاى ديگر فرزندانى داشته است.

3- از منتقلان سوراء به طبرستان، حسن بن احمد بن محمد بن حسن بن على بن حسين بن عبد الرحمن بن قاسم بن محمد بطحانى است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 287

4- اولاد قاسم اصغر فرزند ابو تراب محمد بن عيسى بن محمد بطحانى.

5- حمزه اصغر مقتول فرزند عيسى بن محمد بطحانى پسر قاسم بن حسن بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع)، بازماندگانش- مطابق روايت ابن ابى جعفر حسين نسب شناس- عبارتند از قاسم ميمون اعرج و على.

6- ابو على داوود بن على نقيب فرزند عيسى بن محمد بطحانى. وى زندانبان داعى اصغر بود و بازماندگانش عبارتند از: ابو عبد اللّه حسين، ابو عبد الله محمد، ابو القاسم احمد، على، زيد و حمزه.

7- طاهر بن احمد بن جعفر بن عبد الرّحمن بن محمد بطحانى.

ابو الحسن على بن محمد علوى عمرى نسب شناس معروف به صوفى زاده مى گويد: از ابن ابى جعفر نقل شده است كه كوفيان براى طاهر بن احمد بازمانده اى نام

نبرده اند. ابن خدّاع مى گويد: در مشجّره ابن عدى زارع نسب شناس يعنى فرزند حسن بصرى آمده است كه عبد الرحمن بن محمد بطحانى فرزندانى به نامهاى: جعفر و على داشته است كه از على فرزندى به نام محمّد اكبر و از جعفر بن عبد الرّحمن نيز احمد بن جعفر بن عبد الرّحمن بن محمد بطحانى باقى ماند كه همين احمد، سه پسر به نامهاى طاهر در طبرستان، عيسى در رى و كوچك در آمل داشته است.

8- قاسم بن على بن محمد بطحانى. از ابن صوفى نقل كرده اند كه قاسم در كوفه بدون فرزند از دنيا رفت امّا ديگران گفته اند: وى فرزندانى داشته است.

9- اولاد احمد بن موسى به محمد بطحانى- مطابق نوشته ابن صوفى نسب شناس .

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 288

11- داوود بن محمد بن هارون بن محمد بطحانى، بازماندگانى نيز داشته است.

12- ابو محمد حسن بن محمد بن ابراهيم بن محمد بطحانى كه در همان طبرستان از دنيا رفت. وى فرزندى در سوراء داشته است. ابن صوفى علوى نسب شناس مى گويد: عزيزى هندى فرزند كندى از وى نقل روايت كرده است.

استاد من كياى بزرگوار نسب شناس مرشد بالله نيز مطلب فوق را نقل كرده است.

13- ابو حرب قاسم بن حسن هادى فرزند زيد بن ابراهيم بن محمد بطحانى.

14- محمد وزير فرزند ابراهيم بن على بن عبد الرّحمن شجرى كه وزير داعى كبير، حسن بن زيد بود، ابتدا او را در گرگان به جانشينى خود تعيين كرد، و بعد او را دستگير و زندانى ساخت. بازماندگانش عبارتند از ابو على اسماعيل كه فرزندانى نيز داشته است و همچنين ابو القاسم حسين-

بعضى گفته اند او به وزارت رسيد- و ابو الحسن زيد.

15- على بن عبّاس بن ابراهيم بن على بن عبد الرحمن شجرى.

16- برخى از فرزندان محمد بن احمد كركوره فرزند محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى.

17- ابو الحسين احمد بن حسن بن محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى.

بازماندگانش عبارتند از: حسن و سراهنگ كه نامش احمد بوده است.

18- زيد بن محمد بن جعفر بن احمد بن عبيد الله بن محمد بن عبد الرّحمن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 289

شجرى. از سيّد امام مستعين با الله، ابو الحسن على بن احمد بن قاسم بن احمد بن جعفر بن احمد بن عبيد الله بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى در ماه شوال سال 463 شنيدم كه: از اولاد جعفر بن احمد بن عبيد الله شجرى جز من و برادرم كسى باقى نمانده است و نام برادرش نيز محمد بوده است.

19- اولاد محمد بن احمد بن عبيد الله بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى، كه نام مادرش خديجه دختر على بن عبد الرّحمن شجرى بوده و بازماندگانش عبارتند از: يحيى كه مادرش زن آزاده اى از عرب و حسين كه مادرش فاطمه دختر ابراهيم صوفى از مردم طبرستان و صالح كه مادرش امّ ولد بوده است.

20- حسن بن على بن زيد بن على بن عبد الرّحمن شجرى. مادرش مليكه دختر حسن بن على بن محمد بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن بن على (ع) بوده است.

21- ابو على حسن بن عبد الله بن قاسم بن محمد بن حسن بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد حسين بن على،

سپس از اولاد محمد باقر از جمله برخى از فرزندان موسى كاظم (ع):

1- ابو جعفر محمد بن قاسم اشجّ فرزند ابراهيم ثانى پسر موسى بن ابراهيم مرتضى اول فرزند موسى كاظم (ع).

2- برخى از اولاد قاسم بن حمزة بن موسى كاظم (ع).

3- برخى از فرزندان حسين بن موسى بن اسماعيل بن موسى كاظم.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد على عريضى از جمله برخى از اولاد محمد اكبر فرزند على عريضى:

بعضى از اولاد جعفر اسود پسر حسين بن محمد اكبر.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد عمر اشرف:

جعفر بن حسين بن على بن محمد شجرى فرزند عمر بن على بن عمر اشرف.

بازماندگانش عبارتند از ابو عبد الله حسين، ابو على محمد، ابو محمد حسن.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 290

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد زيد شهيد، از جمله برخى از فرزندان حسين بن زيد شهيد:

1- برخى از اولاد جعفر بن محمد بن عمر بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد.

2- زيد بن حسن فقيه بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از فرزندان عيسى بن زيد شهيد:

1- على بن عبد الله بن حسين بن محمد بن حسين بن عيسى. بازماندگانش حسن و حسين بودند.

2- محمد اعرج فرزند زيد بن احمد شعره فرزند محمد بن زيد بن حسن بن عيسى.

3- اولاد ابو جعفر محمد بن احمد بن محمد بن زيد بن عيسى. (مطابق نقل از ابن ابى جعفر نسب شناس)

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد محمد بن زيد شهيد:

على بن احمد سكين سرماوردبن جعفر بن محمد بن زيد شهيد.

بازماندگانش عبارتند از: ابو الحسن محمد اكبر، ابو الحسين

محمد اصغر، احمد و فاطمه.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد حسين اصغر از جمله برخى از فرزندان عبيد الله اعرج:

1- حسن بن محمد جوانى فرزند حسن بن محمد بن عبيد الله اعرج.

از آقاى نسب شناس ابن ابى جعفر حسينى نقل كرده اند كه مادر حسن بن محمد ام ولد بوده و بازمانده وى تنها فرزندش ابو على عبيد الله است كه مادرش زنى از اهل كوفه مى باشد.

2- اولاد احمد بن طاهر بن يحيى بن عبيد الله اعرج.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 291

سيد نسب شناس ابن ابى جعفر حسينى مى گويد: اما طاهر بن يحيى بن عبيد الله بخارى مى گويد پسرش بدون فرزند بوده است و ديگران مى گويند: احمد بن طاهر بن يحيى فرزندانى داشته از جمله در طبرستان على بن احمد، حسين بن احمد، محمد بن احمد، يحيى بن احمد و ديگران.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد عبد الله بن حسين اصغر:

1- احمد زاهد فرزند جعفر بن محمد عقيقى پسر جعفر بن عبد الله.

2- اولاد حسين بن محمد عقيقى فرزند جعفر بن عبد الله.

اين عبارت را از ابو عبد الله بن طباطبا نسب شناس نقل كرده اند: (ان سيد عن خبر ولد ليعلم على خبر و معرفة) .

3- عبد الله، ملقب به مانكديم فرزند على رئيس پسر محمد عقيقى بن جعفر ابن عبد الله. مادرش، آمنه دختر عبيد الله بن عبد الله بن حسين اصغر و بازماندگانش به نامهاى: ابو الحسن على، زيد، ابو جعفر احمد، حسين، ابو الفضل عباس و ابو جعفر- بازماندگان وى ابو الحسن على و محمدند- مى باشند.

4- طاهر بن اسماعيل منقذى فرزند جعفر بن عبد الله، كه مادرش صفيّه

دختر قاسم بن عبد الله بن حسين اصغر و تنها بازمانده اش پسرى به نام محمد بوده است.

از ابن ابى جعفر حسينى نسب شناس نقل كرده اند كه وجود فرزندى به نام محمد براى طاهر بن اسماعيل ثابت نشده است.

5- ابراهيم بن اسماعيل منقذى فرزند جعفر بن عبد الله. بازماندگانش دو پسر به نامهاى ابو عبد الله قاسم و زيد بوده است.

6- برخى از اولاد حسين بن احمد منقذى فرزند جعفر بن عبد الله.

7- حسن بن احمد منقذى. بازماندگانش به نامهاى عبد الله و محمّد بوده اند.

8- عبد الله بن جعفر بن عبد الله. از ابو عبد الله بن طباطبا نسب شناس نقل

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 292

كرده اند: در كتابهاى نسب شناسان يافتم كه جعفر بن عبد الله از فرزندان عبد الله بن جعفر در طبرستان فرزندانى دارد از جمله: ابو عبد الله جعفر نقيب پسر عبد الله بن جعفر كه خود فرزندى به نام عبيد الله دارد و عبد الله بن جعفر نيز بازماندگانى دارد كه بايد- ان شاء الله- از فرزندان وى جستجو كرد.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد حسين اصغر، از جمله برخى از فرزندان على بن حسين اصغر:

1- اولاد على بن يحيى بن محمد بن على بن حسين اصغر:

ابن ابى جعفر نسب شناس از ابو نصر سهل بن عبيد الله بخارى نسب شناس نقل مى كند كه فرزندان محمّد بن على بن حسين منقرض گشته اند.

و از ابو عبد الله بن طباطبا نسب شناس نقل مى كند كه محمد بن على فرزندى به نام يحيى بن محمد، و يحيى فرزندى به نام على و على خود فرزندانى داشته است، و بعضى گفته اند

كه ايشان در طبرستان هستند و لازم است كه از شرح حال ايشان به منظور اطّلاع جستجو شود تا بتوان از روى آگاهى درباره آنان سخن گفت.

2- اولاد زيد بن عبد الله بن على بن حسين بن على بن احمد حقينه فرزند على بن حسين اصغر.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد سليمان بن حسين اصغر:

1- حسين بن سليمان بن حسين اصغر.- مطابق نقلى كه از ابو الحسن احمد بن عمران بن موسى اشنانى كرده اند-.

2- بعضى از فرزندان حسين بن سليمان بن سليمان.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد محمد بن حنفيه از جمله برخى

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 293

از فرزندان جعفر بن محمد:

حسين بن احمد اكبر فرزند عبد الله رأس المذرى فرزند جعفر بن عبد الله بن جعفر پسر محمد بن حنفيه.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد عباس بن على (ع) از جمله برخى از فرزندان عبيد الله بن حسن بن عبيد الله بن عباس:

1- از جمله منتقلان مدينه به طبرستان، طاهر بن محمد لحيانى فرزند عبد الله ابن عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس است كه فرزندانش در جحفه و بغداد بوده اند.

2- على بن ابراهيم بن محمد لحيانى فرزند عبد الله بن عبيد الله بن حسن بن عبيد الله بن عباس.

3- برخى از اولاد قاسم بن محمد لحيانى فرزند عبد الله بن عبيد الله بن حسن ابن عبيد اللّه بن عباس.

4- اولاد محمد بن موسى بن عبد الله بن عبيد الله بن حسن بن عبيد الله بن عباس.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد حمزة بن حسن بن عبيد الله بن عباس:

حسن بن قاسم بن

حمزه- شبيه- بن حسن بن عبيد الله بن عباس. مادرش رقيه دختر محمد بن عبد الله بن اسحاق اشرف فرزند على بن عبد الله پسر جعفر بن ابى طالب.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد عباس بن حسن بن عبيد الله بن عبّاس:

برخى از اولاد ابراهيم بن جعفر جحش فرزند عبد الله بن عباس بن حسن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 294

بن عبيد الله بن عبّاس.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد عمر اطرف، از جمله برخى از فرزندان عبد الله بن محمد بن عمر اطرف:

1- ابو الحسين يحيى بن حسن بن محمد صوفى پسر يحيى صوفى فرزند عبد الله بن محمد بن عمر اطرف. مادرش حمدونه دختر حسن بن على بن محمد ابن عون بن على بن محمد بن حنفيّه است. بنا به نقل ابن ابى جعفر، وى فرزندانى داشته است.

2- ابو عبد الله جعفر شعرانى فرزند احمد بن عيسى پسر عبد الله بن محمد بن عمر اطرف. مادرش ام ولد و بازماندگانش به نامهاى: محمد- كه مادرش فاطمه دختر محمد بن حمزة بن عبد الله بن حسين اصغر-، احمد و فاطمه- كه مادر اين دو امّ ولد بوده- مى باشد.

3- على بن احمد بن عيسى بن عبد الله بن محمد بن عمر اطرف، مادرش رقيه دختر على بن مالك خزاعى و فرزندانش: احمد- بدون فرزند بوده است-، حسن اكبر، محمد- بدون فرزند از دنيا رفت- و حسين اصغر مى باشد كه مادر اينها فاطمه دختر على بن عيسى بن عبد الله بن محمد بن عمر اطرف است.

4- برخى از اولاد قاسم بن ابى عمر، محمد بن عبد الله بن محمد بن عمر

اطرف.

5- برخى از فرزندان محمد اصغر فرزند جعفر ملتانى پسر محمد بن عبد الله بن عمر اطرف.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد عبيد الله بن محمد بن عمر اطرف:

محمد بن عبيد الله بن على اصغر فرزند عبيد الله بن على پسر عبيد الله بن محمد بن عمر اطرف.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد جعفر طيّار، از جمله برخى از فرزندان على زينبى پسر عبد الله جواد:

1- ابراهيم بن عبد الله بن عيسى خليصى فرزند جعفر بن ابراهيم رئيس پسر

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 295

محمد بن على زينبى، تنها بازمانده اش پسرى به نام على بوده است.

2- حمزة بن عبد الله صاحب فرش، پسر جعفر بن ابراهيم رئيس، فرزند محمد ابن على زينبى. بازماندگانش عبارتند از: حمزه و محمد. از ابن ابى جعفر حسينى نسب شناس نقل كرده اند كه انتساب اين دو فرزند ثابت نشده است.

3- احمد بن جعفر بن سليمان بن داوود فرزند ابو الكرام عبد اللّه بن محمد بن على زينبى.

4- كسى كه در طبرستان، شغل قضاوت داشت، جعفر بن طاهر بن حسن ابن محمد بن حمزة بن اسحاق اشرف فرزند على زينبى.

5- ابو الفضل جعفر بن زيد بن محمد بن عبد اللّه بن قاسم بن اسحاق عريضى فرزند عبد اللّه جواد.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد عقيل بن ابى طالب، از جمله برخى از فرزندان محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عقيل:

محمد بن عبد الرّحمن بن قاسم بن محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عقيل.

بازماندگانش به نامهاى: احمد، عقيل، جعفر و على مى باشد.

ذكر اسامى واردين به طبرستان از اولاد مسلم بن عبد اللّه احول فرزند محمد

بن عقيل:

1- محمد بن عبد الرحمن بن مسلم بن عبد اللّه احول فرزند محمد بن عقيل.

2- برخى از فرزندان عبد الرّحمن بن عبد اللّه بن مسلم بن عبد اللّه احول فرزند محمد بن عقيل.

3- اولاد قاسم بن اسحاق بن ابراهيم بن عبد اللّه بن مسلم.

است، جعفر- مادرش، ام فروه دختر جعفر بن محمد بن اسماعيل بن جعفر صادق (ع) بوده است- و حسين كه بلا عقب بوده و مادرش امّ ولد بوده است.

از سيد نسب شناس ابن ابى جعفر نقل كرده اند كه محمد صوفى فرزند قاسم صاحب طالقان، پسر جعفر بن محمد صوفى است.

ام سلمه دختر عباس بن عبيد اللّه بن جعفر بن منصور بوده است و جريان حال اينان از قديم مشتبه بوده است بعضى مشكوك و يا به دروغ ادّعا داشته اند و حق آن است كه دليل و شاهدى براى اثبات آن باشد، و اكنون هيچ دليلى براى اثبات ادّعاى ايشان وجود ندارد.

ابو محمد حسن بن احمد بن عبد اللّه بن احمد شعرانى مى باشم. مؤلف گويد: آن مرد به افترا و دروغ چنين ادّعايى را دارد، زيرا فرزندان ابو محمد حسن بن احمد بن عبد اللّه بن احمد شعرانى دو پسر به نامهاى: ابو الطّيب زيد و ابو الحسن احمد- كه من آنها را ديده ام- و دو دختر به نامهاى امّ كلثوم و لبابه مى باشند.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 301

ابراهيم، عبارتند از: على اعرج، احمد- كه زمان حيات پدرش از دنيا رفت- فاطمه، زينب، و ام حسن كه مادرشان، ام على دختر محمد بن حسن بن محمد بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 306

جعفر بن قاسم بن اسحاق اطرف عريضى فرزند عبد اللّه جواد مى باشد.

است اما صحيح همان فاخته دختر فليح بن محمد بن منذر است و بازماندگانش به نامهاى: محمد و على- بدون فرزند بودند- و گروهى در انطاكيه معروف به بنى الضائع فرزند عمر هستند كه مى گويند از اولاد طاهر بن محمدند و دروغ مى گويند.

3- سليمان بن عبد اللّه فرزند حسن بن حسن در فخ كشته شد، مادرش عاتكه دختر عبد الملك بن حرث بن خالد بن عاص فرزند هشام بن مغيرة بن عبد اللّه.

بازماندگانش دو پسرند كه مادرشان لبابه از قبيله بنى فزاره است بعضى گفته اند: نام مادرشان سايبه دختر حكم بن عبد الجبار فزارى است.

يحيى بن حسن حسينى نقل كرده اند كه اين عيسى معروف نيست. يكى ديگر از پسران وى:

ابو عبد اللّه حسين نقيب است كه خود فرزندانى داشته و مادرش ام ولد مى باشد بعضى گفته اند: مادر وى از اولاد طلحة بن عبيد اللّه تميمى است.

عبد اللّه و امّ على كه مادرشان امّ ولد بوده است.

محمد اكبر كه بدون فرزند بوده و در بغداد از دنيا رفته است بعضى گفته اند:

در وقت مرگ فقط يك دختر داشته به نام فاطمه دختر آمنه داشته است و مادر فاطمه به نام رقيه دختر عبد اللّه بن حسن بن ابراهيم بن عبد اللّه بن حسن بن حسن و خديجه كه مادرش از اولاد طلحة بن عبيد اللّه بن عثمان بن عمرو بن كعب بن سعد بن تيم بن مره- بعضى گفته اند مادرش امّ ولد بوده است - و مريم كه مادرش امّ ولد بوده و عاتكه.

و قاسم، كه خود فرزندانى داشته است.

از شريف نسب شناس ابو عبد اللّه حسين بن طباطبا نقل كرده اند كه قاسم در طبرستان فرزندانى داشته است و فرزندان وى عبارتند از محمد، على، عبد اللّه، حسن و حسين، در صورتى كه هيچگونه اطلاعى از شرح حال ايشان در دست نيست و كسى از بازماندگان ايشان را ما نمى شناسيم خدا به حال ايشان آگاه تر است. بنا بر اين اگر كسى بگويد از اولاد قاسم است، بايد دليل محكمى براى درستى ادّعاى خود بياورد. و السّلام.

مادر قاسم، زنى به نام امّ حسين دختر عبد الرّحمن شجرى است.

از سيّد اجّل، نسب شناس شيخ شرف ابو حرب محمد بن محسن حسينى نقل كرده اند كه: قاسم بن حسن اعور، مادرش زنى به نام حسنيه

بوده و از وى فرزندى باقى نماند و در مدينه از دنيا رفت. و ابو العباس احمد پسر حسن اعور است. ابن ابى جعفر حسين نسب شناس مى گويد: من كسى از اولاد احمد را نديده ام و كسى از

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 314

بازماندگان وى را كه باقى مانده باشد نمى شناسم بنا بر اين هر كسى مدّعى شود كه از فرزندان اوست بايد دليلى براى درستى ادّعاى خود بياورد.

از آقاى بزرگوار، امام نسب شناس شيخ شرف ابو حرب محمد بن محسن نقل كرده اند كه ابو العباس احمد بن حسن اعور در كوفه بوده و در طبرستان به سال 661 از دنيا رفته و نسلش منقرض گشته است.

يكى ديگر از فرزندان حسن اعور، ام كلثوم است كه مادرش امّ ولد بوده و همچنين محمد اوسط كه مادرش دختر عمر- بعضى گفته اند: وى بكر بن عبد الرّحمن بن عوف آيدى است- و زيد كه مادرش زنى زيدى مذهب بود و اين زيد خود بدون فرزند از دنيا رفت. و بعضى نيز دو تن ديگر به نامهاى:

على- كه بدون فرزند بود- و عبد اللّه را نيز نام برده اند كه مادرشان امّ ولد بوده است.

دنيا رفته است ابو الحسين زيد بن حسن فرزند احمد بن محمد اعلم پسر عيسى بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد است از ابو الحسين محمد بن قاسم تميمى نسب شناس نقل كرده اند كه اين زيد بن حسن بن احمد، فرزندى نداشته است و مادرش فاطمه دختر احمد بن محمد بن عباس فرزند عيسى بن محمد بن على زينبى فرزند عبد اللّه جواد است.

ذكر اسامى واردين به فارس از اولاد حسين اصغر، از جمله برخى از فرزندان على بن حسين بن على بن حسين:

برخى از اولاد حسين بن ابى هاشم، محمد بن جعفر بن عيسى بن على بن حسين اصغر.

ذكر اسامى واردين به فارس از اولاد عمر اطرف از جمله برخى از فرزندان محمد بن جعفر بن محمد بن عمر اطرف:

جعفر بن ابى الطّيب جعفر بن محمد ابله، پسر جعفر بن محمد بن عمر اطرف.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 316

ذكر اسامى واردين به فارس از اولاد جعفر طيّار، از جمله برخى از فرزندان على زينبى پسر عبد اللّه جواد:

از منتقلان قزوين به فارس ابو جعفر عبد اللّه بن احمد بن حسين ثائر فرزند على بن داوود پسر ابو الكرام عبد اللّه بن محمد بن على زينبى.

اولاد ابوالقاسم حمزة بن ابى هاشم محمد بن جعفر بن عيسى بن على بن حسين اصغر.

ذكر اسامى واردين به فسا از فرزندان ابوالقاسم محمد بن حنفيّه:

1- فرزندان اسحاق بن عبد اللّه رأس المذرى، فرزند جعفر بن عبد اللّه بن جعفر بن محمد بن حنفيّه كه مادرش امّ ولد، و بازماندگانش به نامهاى: حسن، قاسم، عبد اللّه- شبيه پيامبر بوده است-، جعفر، على، حسن و محمد بوده است.

از ابو نصر سهل بن عبد اللّه بخارى نسب شناس نقل كرده اند كه وى فرزند ديگرى جز نامبردگان بالا دارد كه نام وى در مشجّره به نام احمد آمده است.

2- برخى از فرزندان احمد بن قاسم بن عبد اللّه رأس المذرى فرزند جعفر

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 317

ابن عبد اللّه بن جعفر بن محمد حنفيّه.

اللّه حسين.

2- برخى از اولاد ابو عبد اللّه حسين بن قاسم بن جعفر بن محمد اذرع.

ذكر اسامى واردين به فرغانه از اولاد زيد بن حسن بن على از جمله برخى از فرزندان قاسم بن حسن بن زيد بن حسن بن على:

على ايسر اعور فرزند جعفر بن محمد بن جعفر بن عبد الرّحمن شجرى.

بازماندگانش عبارتند از: حمزه، حسن، حسين، صفيّه و امّ كلثوم.

ذكر اسامى واردين به فرغانه از فرزندان محمد بن حنفيّه از جمله برخى از اولاد جعفر بن محمد حنفيّه:

ابو عقيل، حسين بن محمد بن على بن اسحاق بن عبد اللّه رأس المذرى فرزند جعفر بن عبد اللّه بن حسين بن جعفر بن محمّد حنفيّه.

وى فرزندانى به نام على و ابراهيم داشته معروف به بنى دنكل و بنى مطرف كه مدت كمى در ارمينيه بوده اند. سپس مى گويد: جعفرى از قول ابن خداع روايت كرد كه ابراهيم بن حسن بن حسن (جز) يك پسر به نام اسماعيل بن ابراهيم نداشته است و اولاد برادرش على بن ابراهيم منقرض گشته است. و من همين طور، به خط استادم، شخصيت بزرگوار مرشد بالله يافتم.

است و اعقاب او عبارتند از: احمد، محمد و حسن.

احمد بن جعفر بن محمد بن على بن زيد بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) بوده است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 328

ذكر اسامى واردين به قزوين از اولاد اسماعيل جالب الحجارة بن حسن امير، از جمله برخى از فرزندان على زانكى پسر اسماعيل بن حسن بن زيد:

احمد و ابو يعلى فرزندان على بن محمد امين (ابن عليه) فرزند على زانكى.

ذكر اسامى واردين به قزوين از فرزندان حسين بن على، سپس از اولاد محمد ابن على از جمله برخى از فرزندان موسى كاظم:

برخى از اولاد حسين باز فرزند موسى كاظم.

ذكر اسامى واردين به قزوين از فرزندان على عريضى:

1- از جمله منتقلان اصفهان به قزوين، ابو الحسين عيسى اكبر نقيب

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 329

فرزند محمد اكبر پسر على عريضى است بازماندگان وى عبارتند از: ابو زيد حسين، ابو الحسن على و ابو محمد حسن- بعضى گفته اند: محمد.

2- ابو الحسين، عيسى بن اسحاق بن عيسى اكبر فرزند محمد نقيب پسر محمد بن على عريضى.

3- يكى از فرزندان موسى بن عيسى اكبر نقيب پسر محمد اكبر فرزند على عريضى.

ذكر اسامى واردين به قزوين از اولاد محمد ديباج فرزند جعفر صادق، از جمله برخى از فرزندان على خارص فرزند محمد ديباج:

1- يكى از فرزندان عبد الله بن حسين بن خارص

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 330

2- از منتقلان رى به قزوين كه در قزوين به قتل رسيد، ابو الحسين جعفر ابن محمّد جور فرزند حسين بن على بن محمد ديباج. بازماندگانش يك پسر و يك دختر به نامهاى محمد و ام حسن بودند.

3- از جمله

واردين به رى كه بعدها به قزوين رفت، ابو الحسن جعفر بن محمد جور فرزند حسين بن على خارص است. بازماندگانش به نامهاى: حسن، محمد و سكينه بوده است.

4- از منتقلان رى به قزوين ابو احمد جعفر بن محمد جور فرزند حسين بن على خارص مى باشد.

5- احمد بن محمد جور فرزند حسين بن على خارص.

ذكر اسامى واردين به قزوين از اولاد زيد شهيد، از جمله برخى از فرزندان حسين بن زيد شهيد:

حسين بن حسن بن على صوفى فرزند محمد سوسه پسر قاسم بن محمد اكبر پسر عمر بن يحيى فرزند حسين بن زيد شهيد.

ذكر اسامى واردين به قزوين از اولاد محمّد بن زيد شهيد:

ابو على محمّد اصغر فرزند احمد سكين سرماورد پسر جعفر بن محمد اكبر پسر زيد شهيد. بازماندگانش عبارتند از: ابو يعلى حمزه اكبر ، عباس ، زيد، على،

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 331

حمزه اصغر، حسن، آمنه، ستكا، ميمونه، امّ حسين و امّ ابراهيم.

ذكر اسامى واردين به قزوين از فرزندان حسين اصغر، از جمله برخى از اولاد حسن بن حسين اصغر:

اولاد ابى جعفر محمد بن احمد نقيب پسر حسن بن على مرعش فرزند عبيد الله بن محمد بن حسن پسر حسين اصغر.

ذكر اسامى واردين به قزوين از فرزندان محمد بن حنفيه، از جمله برخى از فرزندان جعفر اصغر پسر محمد بن حنفيه:

از جمله منتقلان قم به قزوين، ابو عبد الله حسين فقيه پسر احمد زاهد فرزند محمد عويد بن على بن عبد الله رأس المذرى. بازماندگانش عبارتند از: ابو طالب محمد، ابو هاشم احمد، ابو يعلى عبيد الله و حسن.

ذكر اسامى واردين به قزوين از فرزندان عباس بن على از

جمله برخى از فرزندان عبيد الله بن حسن بن عبيد اللّه بن عبّاس:

برخى از فرزندان قاسم بن محمّد لحيانى.

ذكر اسامى واردين به قزوين از اولاد عمر اطرف از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه پسر محمّد بن عمر اطرف:

1- برخى از فرزندان حسين بن محمد بن يحيى بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

2- بعضى از اولاد حسين بن احمد بن عيسى بن عبد اللّه بن محمد بن عمر

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 332

اطرف.

ذكر اسامى واردين به قزوين از اولاد جعفر طيّار از جمله برخى از فرزندان على زينبى:

1- ابو عبد اللّه حسين بن على بن داوود بن ابى الكرام عبد اللّه بن محمد بن على زينبى، كه در قزوين خروج كرد و در عهد خلافت معتمد بر آن جا چيره شد. بازماندگانش عبارتند از: احمد، حسين- فرزندى از او نماند- حمزه، على، محمد، عبد اللّه، طاهر، عبيد اللّه، جعفر، حسن و قاسم.

2- اولاد عيسى بن بليق فرزند حسن صدرى پسر محمد بن حمزة بن اسحاق اشرف فرزند على زينبى.

ذكر اسامى واردين به قزوين از اولاد اسحاق عريضى فرزند عبد اللّه جواد:

ابو على احمد پسر حسن بن زيد بن عبد اللّه بن قاسم بن اسحاق عريضى.

بازماندگان وى عبارتند از: محمّد، ستّار، اسحاق، حسن، جعفر، ابو يعلى محمّد، ابو عبد اللّه حسين، قاسم، حمزه و زيد.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 333

مادرش زنى از اهل كابل به نام آمنه بوده است.

سيد نسب شناس شيخ شرف ابو حرب محمّد بن محسن حسينى مى گويد: اما محمد بن عبد اللّه اشتر در كابل از مادرى كابلى به نام آمنه به دنيا آمد، و هنگامى كه پدرش به قتل رسيد وى به مدينه گريخت و از آن جا به قم منتقل شد و در همان جا از دنيا رفت و بازماندگانش يك پسر به نام حسن اعور- از اين يك پسر اولاد محمد بن عبد اللّه بن حسن بن حسن بن على زياد شدند- و يك دختر به نام رقيه- كه مادرش امّ ولد بوده است- و پسر ديگرى به نام على اكبر بود كه از اين پسر اولاد ذكور باقى نماند.

از ابو الحسن احمد بن عمر اشنانى نسب شناس بصرى نقل كرده اند كه محمد ابن عبد اللّه بدون فرزند بوده است. قول صحيح آن است كه وى اولاد ذكور نداشته و دخترانش عبارت بودند از: سلمه، زينب صغرا- مادرشان امّ ولد بوده است-، زينب كبرا- بدون فرزند بود- فاطمه كه مادرش زنى به نام تماضر دختر ابوبكر بن عمر بن عباد بن عبد اللّه بن زبير بن عوام بن خويلد بن اسد بن عبد العزىّ بوده است و پسرانى نيز داشته است (كه زمان حيات خودش از دنيا رفتند و آنها عبارتند از:) طاهر- كه فرزند داشته و منقرض شد و يا بعضى گفته اند فرزندى نداشته است و قول صحيح همان است كه وى بدون فرزند بوده-، ابراهيم كه نسلش منقرض شد و مادرش امّ ولد بوده و احمد جواد. از شريف نسب شناس ابو حرب محمد بن محسن

حسينى در مشجرّه نقل كرده اند كه وى دختران ديگرى داشته به نامهاى:

ام كلثوم كه مادرش امّ على دختر محمد زغور فرزند محمد بن على، كلثوم و

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 334

امامه كه مادرشان امّ ولد بوده و همچنين يك پسر به نام حسن داشته است.

2- (از منتقلان مدينه به قم، شخصى به نام على معروف به ابو منى النّفس فرزند محمد اصغر پسر حسن اعور فرزند محمد كابلى بود ) مادرش زنى به نام خانه دختر حمدان بردى بود، تنها بازمانده اش پسرى به نام ابو جعفر حسين است كه هم اكنون در همدان بازماندگانى دارد.

ذكر اسامى واردين به قم از اولاد ابراهيم بن حسن بن حسن (ابو الحسين بن على بن محمد بن احمد):

احمد، ابو الحسين بن ابراهيم طباطبا. از ابن ابى جعفر حسينى نسب شناس نقل كرده اند كه اين مطلب ثابت نشده است. و از سيد نسب شناس ابو عبد اللّه بن طباطبا نقل كرده اند كه كسى از مردم ما و نه خود ما چنين كسى را در قم نشناختيم.

ذكر اسامى واردين به قم از فرزندان زيد بن حسن بن على، از جمله برخى از فرزندان قاسم بن زيد بن حسن:

1- ابو هاشم حسين بن ابى جعفر محمد ششديو فرزند ابو عبد اللّه حسين بن عيسى بن محمد بطحانى ملقب به سراهنگ، كه از آن جا به ابهر انتقال يافت و در آن جا از دنيا رفت. بازماندگانش عبارتند از: عبد اللّه ابو طالب، عباس، محمد سراهنگ، حسن سراهنگ، امّ حسن و اسماء.

2- برخى از فرزندان قاسم بن حمزة بن احمد بن عبيد اللّه بن محمد بن

مهاجران آل ابوطالب/

ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 335

عبد الرّحمن شجرى- اين مطلب را عبد الرّحمن شجرى از قول ابن ابى جعفر نقل كرده است در حالى كه من در كتاب قم ذكرى از آنها نديده ام.

3- ابو القاسم احمد رازى فرزند عيسى بن احمد كركوره پسر محمد بن جعفر ابن عبد الرّحمن شجرى.

ذكر اسامى واردين به قم از اولاد حسين بن على سپس برخى از فرزندان محمد بن على از جمله بعضى از اولاد موسى كاظم.

1- از منتقلان كوفه به قم، ابو جعفر محمد بن موسى بن محمّد بن على الرّضا، كه مادرش امّ ولد بوده و فرزندى نداشته در بيست و دوّم ربيع الآخر سال 296 از دنيا رفت و در ميان خانه اش كه امروز به مشهد معروف است دفن شد و بعدها به محمد بن ابى خلف اشعرى معروف و ملقب به متوله گرديد. محمد بن موسى نخستين كسى است كه- خدايش بيامرزد- در آن جا دفن شد و دو خواهرش زينب و ميمونه دختران موسى بن محمد بن على الرّضا وارثان او بودند.

مردى از اهل اصفهان در سال 405 مدّعى شد كه از اولاد محمد بن موسى ابن محمد بن على الرّضا است و من اين مرد را مى شناختم، هيچ بهره اى از اين نسب نداشت و او محمد بن احمد بن عبد اللّه بن محمود بن عمر بن محمد بن موسى بن محمد على الرّضا بود و دروغگويى فاسد بوده و در سال 405 سفرى به بغداد كرد، و ابو حرب محمد بن محسن نسب شناس معروف به ابن دينورى بدون اين كه از حال اين مرد آگاهى داشته باشد، نسبت او را ثابت دانست!

در صورتى كه بزرگان از نسّابيّن گفته اند كه محمد بن موسى بن محمد بن على الرّضا بدون فرزند بوده است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 336

2- از منتقلان كوفه به قم، ابو على محمد اعرج بن احمد بن موسى بن محمد بن على الرّضا است، مادرش از قبيله اشعيثهاى كوفه و بعضى گفته اند كه از قبيله كنانى مى باشد. مى گويند: پدرش وارد قم شد. بازماندگان وى عبارتند از:

ابو عبد الله احمد نقيب قم، كه مادرش امّ ولد بوده و فاطمه و ام سلمه كه مادرشان امّ ولدى از مردم روم بوده و بريهه كه مادرش امّ ولد ديگرى از روم بوده، و امّ كلثوم و امّ محمد .

ذكر اسامى واردين به قم از اولاد على عريضى:

1- از جمله ساكنان مدينه كه به قم انتقال يافتند برخى از اولاد حسين بن عيسى اكبر فرزند محمد بن على عريضى، تنها بازمانده اش پسرى به نام على كه مادرش زينب دختر حسين فرزند حسن بن حسين بن حسن افطس بود.

2- علىّ بن علىّ بن حسن بن علىّ بن عيسى نقيب پسر محمد اكبر فرزند على عريضى.

از ابو على حسن بن محمّد بن حسن بن سائب پسر مالك اشعرى قمى صاحب كتاب قم نقل كرده اند كه وى پسرى به نام موسى در مدينه داشته كه مادرش زنى از قبيله بنى سليم بوده و پسر ديگرى به نام محمد كه قبيله طىّ او را به قتل رساندند و همچنين فرزندان ديگرى: از جمله جعفر و على در مدينه و فاطمه كه مادرشان امّ ولد بوده، و حمدونه و جعفر نيز، حسين و محمد كه از مادران امّ ولد

مهاجران آل

ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 337

مختلف بودند و پسر ديگرى به نام عبد اللّه در مدينه داشته است.

3- ابو الحسين احمد بن قاسم بن احمد شعرانى پسر على عريضى كه در همان جا از دنيا رفت و در مقبره مالون دفن شد و قبرش زيارتگاه است و مردم از آن شفا مى طلبند. سيّد امام مرشد بالله مى گويد: احمد بن قاسم بن احمد شعرانى بدون فرزند بوده و مادرش امّ ولد به نام امّ كلثوم دختر عبد الله بن اسماعيل بن ابراهيم بن محمد بن عبد الله بن محمد بن على زينبى است.

4- ابو عبد الله حسين بن احمد بن حسين بن احمد شعرانى فرزند على عريضى كه مادرش امّ ولد بوده و بازماندگانش به نامهاى: ابو الحسن محمد، ابو الحسين على ابو على شعرانى، احمد، قاسم، زيد، عبد الواحد، (و نيز) احمد و عبد اللّه بوده اند.

5- احمد بن حمزة بن محمد بن احمد بن حسين بن احمد شعرانى.

ذكر اسامى واردين به قم از فرزندان محمد ديباج پسر جعفر صادق (ع):

حسين بن على خارص فرزند محمد ديباج، بازماندگانش عبارتند از: ابو طاهر احمد، على عبد الله و جعفر اعمى.

ابو على حسن بن محمد بن حسن بن سائب بن مالك اشعرى صاحب كتاب تاريخ قم مى نويسد: جعفر بدون فرزند بوده است.

از ابن ابو جعفر حسينى نقل كرده اند: كه از بازماندگان جعفر كسى باقى نماند مگر از نسل فرزندش ابو الحسن محمد مجدور كه معروف به دختر زاده طباطباى بزرگوار بود و او پسر على بن ابى عبد الله جعفر بن حسين بن على خارص بود و نيز از فرزند ديگرش محمد ملقب به جور كه معتضد

او را در رى به قتل رساند. و همچنين عبد الله بن حسين و محسن بن حسين. و بعضى در اين سلسله از طاهر، حمزه، عباس و عبيد الله، نام برده اند.

ذكر اسامى واردين به قم از اولاد عبد الله باهر، از جمله برخى از فرزندان محمد بن اسماعيل بن محمد بن عبد الله:

1- ابو جعفر محمد بن احمد بن محمد بن اسماعيل بن جعفر بن محمد بن عبد الله بن على بن حسين، كه مردى فقيه و دانشمند بود. تنها بازمانده اش پسرى

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 338

به نام ابوالحسن على است.

2- از جمله منتقلان طبرستان به قم عبارتند از: حمزة بن احمد بن محمد بن اسماعيل بن محمد ارقط پسر عبد الله باهر و به همراه وى دو پسرش: ابو جعفر محمد كه مادرش امّ ولد بوده و ابو الحسن على كه مادرش زنى از طبرستان بوده است.

ذكر اسامى واردين به قم از اولاد عمر اشرف از جمله برخى از فرزندان على بن عمر اشرف: از منتقلان طبرستان به قم، ابو على احمد بن على بن محمد شجرى

از منتقلان طبرستان به قم، ابو على احمد بن على بن محمد شجرى فرزند حسن بن على بن عمر اشرف. از ابو على حسن بن محمد بن حسن بن سائب اشعرى صاحب كتاب قم و از سيد نسب شناس ابو عبد الله بن طباطبا نقل كرده اند كه ابو على احمد بن على بن محمد شجرى فرزند عمر بن على بن عمر اشرف، نقيب قم بوده است .

ذكر اسامى واردين به قم از اولاد حسن بن على افطس از جمله برخى از فرزندان عبد

الله بن حسن افطس:

عبد الله اصغر فرزند عباس بن عبد الله بن حسن افطس، بازماندگانش عبارتند از: ابوالفضل عباس، ابو عبد الله حسين، محمد، على و جعفر.

ذكر اسامى واردين به قم از اولاد حسين بن حسن افطس:

1- محمد بن حسين بن حسن بن حسين بن حسن افطس- به نقل از ابن طباطباى نسب شناس.

2- برخى از اولاد ابوالفضل محمد اكبر فرزند حسن بن حسين بن حسن افطس. از ابو جعفر حسينى نقل كرده اند كه فرزندان وى در ارجان و قم هستند، امّا نسبت ايشان به ابوالفضل ثابت نشده است.

ذكر اسامى واردين به قم از اولاد محمد بن على- ابن حنفيّه- از جمله برخى

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 339

از فرزندان جعفر بن محمد بن على:

از منتقلان نصيبين به قم، ابو الحسن على- به همراه پدرش احمد باهر - فرزند محمد بن على بن عبد الله رأس المذرى، بازماندگانش عبارتند از: ابوالقاسم حمزه، احمد، محمد، حسين، حسن و طاهر .

ذكر اسامى واردين به قم از اولاد عمر اطرف، سپس برخى از اولاد جعفر بن محمّد بن عمر اطرف:

برخى از اولاد جعفر بن محمّد ابله پسر جعفر بن محمد بن عمر اطرف، يعنى: محمّد، على و يعقوب.

آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 340

به طاهره دختر خويلد بن اسد بن عبد العزّى بن قصى بوده است.- و ابو القاسم محمد اكبر معروف به ابن حنفيّه كه مادرش خوله دختر جعفر بن قيس ابن مسلمة بن عبيد بن ثعلبة بن يربوع بن ثعلبة بن دؤول بن حنيفة بن لجيم بن صعب بن على بن بكر بن وابل بن قاسط بن هنب بن افصى بن دعمى بن جديلة ابن اسد بن ربيعة بن نزار بن معد بوده است. و همچنين عبيد الله كه بدون فرزند

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 343

بوده و در كوفه به همراهى مصعب بن زبير بن عوام به قتل رسيد و او را ياران مختار ابن ابو عبيده ثقفى كشتند و در همان جا مدفون شد، و ابوبكر كه بدون فرزند بوده و او نيز بهمراه برادرش حسين بن على كشته شد و قبرش در كربلاست، مادرش ليلى دختر مسعود بن خالد بن مالك بن ربعى بن سلمى بن جندل بن نهشل بن دارم بن حنظلة بن مالك بن زيد مناة بن تميم بن مرّ بن اد بن طابخة بن الياس بن مضر بن نزار بود. و در نسخه اى آمده است: تميم بن مرّ بن واد بن طابخة بن الياس.

و ابو الفضل عباس اكبر ملقّب به سقّا، ابو قربه كه اين بزرگوار نيز بهمراه امام حسين عليهما السلام به شهادت رسيد. و جعفر اكبر كه بدون فرزند بوده- نيز با امام حسين (ع) به شهادت رسيد مادر ايشان، ام البنين دختر حزام بن خالد بن ربيعة ابن واحد، يعنى همان عامر بن كعب بن عامر بن كلاب بن ربيعة بن عامر بن صعصعة بن

معاوية بن بكر بن هوازن بن منصور بن عكرمة بن خصفة بن قيس بن عيلان بن مضر بود. در مشجره، قيس عيلان آمده است.

و يحيى كه در زمان حيات پدرش از دنيا رفت و فرزندى از خود بجا نگذاشت و مادرش اسماء دختر عميس بن معد بن حارث بن تيم بن كعب بن مالك بن قحافة بن عامر بن ربيعة بن عامر بن سعد بن مالك بن بشر بن وهبه الله بن شهران بن عفرس، بعضى گفته اند: اسماء دختر عميس بن معد بن تيم بن مالك بن قحافة بن عامر بن ربيعة بن عامر بن معاوية بن زيد بن مالك بن شبير وهب الله بن شهران بن عفرس، و بعضى گفته اند: اسماء دختر عميس بن حرث ابن تيم بن قحافة بن مالك بن ربيعة بن سعد بن مالك بن بشر وهب بن خثعم بن انمار بن اواس بن عمر بن حرث، و برخى ديگر گفته اند: اسماء دختر عميس بن مالك بن عميس، بوده است.

ابو جعفر- بعضى گفته اند: ابوالقاسم- يعنى عمر اطرف و رقيه كه مادر اين دو

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 344

امّ حبيب به نام صهباء دختر ربيعة بن بجير بن عبد بن علقمة بن حرث بن عتبة بن سعد بن زهير بن جشم بن بكر بن حبيب بن عمرو بن غنم بن تغلب بن وايل بن قاسط ابن هنب بن افصى بن دعمى پسر جديلة بن اسد بن ربيعة بن نزار بن معد بن عدنان- در نسخه اى، تغلب بن بكر بن وايل بن قاسط- مى باشد.

محمّد اوسط كه بدون فرزند بوده و مادرش، امامه دختر ابو العاص قاسم- بعضى گفته اند: نام وى

قسم بوده است- و فرزند ربيع بن عبد العزّى پسر عبد شمس بن عبد مناف مى باشد.

ابو جعفر محمد اصغر، كه فرزندى از وى باقى نمانده، و بهمراه امام حسين عليه السّلام كشته شد و مادرش امّ ولد بوده است.

ام حسن و رمله كبرى، مادر اين دو، زنى به نام امّ سعيد دختر عروة بن مسعود ابن معتب بن مالك بن كعب بن عمرو بن سعد بن عوف بن قسى، يعنى ثقيف بن منبه بن بكر بن هوازن بن منصور بن عكرمة بن خصفة بن قيس عيلان بن مضر بن نزار بن معد بن عدنان.

امّ هانى، ميمونه، زينب صغرا، رمله صغرا، امّ كلثوم صغرا، فاطمه، امامه، خديجه، امّ كرام، امّ سلمه، امّ جعفر، جمانه و عباس اصغر، كه از مادران مختلفى به دنيا آمده اند.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 345

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد حسن بن على. سپس برخى از اولاد حسن بن حسن:

1- كسى كه به سال 145 در زندان (هاشميّه) منصور از دنيا رفت.

2- ابو محمد، رئيس طالبيّون و سر سلسله كسانى كه بنى هاشمى محض بودند، بعضى گفته اند: نام وى جواد ملقّب به ابو جعفر عبد الله بن حسن بن حسن بوده است، مادرش فاطمه دختر حسين بن على (ع) بوده و بازماندگانش از شش پسر، عبارتند از: ابوالقاسم محمد نفس زكيه- همان حرب شاعر-، ابراهيم كه در باخمراى به قتل رسيد، يحيى، صاحب ديلم، سليمان كه در فخ به قتل رسيد و ادريس حاكم مغرب.

3- ابو جعفر محمد اصغر فرزند حسن اعور پسر محمد كابلى فرزند عبد الله اشتر پسر محمد نفس زكيه، كه نقيب كوفه بوده

است، مادرش ام جعفر دختر على ابن يحيى بن حسين بن زيد شهيد بوده است و بازماندگانش عبارتند از: ابو على احمد كه اولاد داشته و مادرش زنى به نام هزار، امّ ولد بوده است، ابو عبد الله-

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 346

بعضى گفته اند: ابو محمد جعفر- نسلش منقرض گشته و مادرش امّ ولد بوده، فاطمه كه مادرش زنى به نام ام حسين دختر ابراهيم بن على بن عبد الرّحمن شجرى است- و بعضى گفته اند: مادرش ام صباح دختر شعبه- بوده، على معروف به ابن منى النّفس، ابن دينورى گويد: وى فرزندانى داشته است، امّا ابو الغنايم مى گويد: بازماندگان وى از نسل احمد بن ابى جعفر بوده اند. تمام مطالب بالا سخنان كياى بزرگوار المرشد بالله بود.

4- ابو عبد الله حسين كه نقيب كوفه نيز بوده، فرزند حسن اعور بن محمد كابلى، مادرش امّ ولدى معروف به ملك بوده است. بازماندگانش عبارتند از:

ابوالقاسم على كه فرزندانى داشته و مادرش امّ ولد بوده است.

و ابو عبد الله، از ابو الحسن محمد بن قاسم تميمى نسب شناس و ديگر نسب شناسان نقل كرده اند كه وى اولاد ذكور نداشته است و در مشجّر مبسوط وى دو پسر آمده و از شيخ شرف ابو حرب محمد بن محسن نسب شناس نقل شده است كه نسل اين ابو الحسن محمد منقرض گشته و مادرش علويّه، از اولاد امام حسين و زيد بوده است و ابو جعفر حسن كه مادرش زينب دختر على بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد است. و قاسم كه بعضى گفته اند: نام وى على و كنيه اش ابوالقاسم بوده است. و ابو الحسن محمد كه

مادرش به نام ميمونه دختر على بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد است و بعضى گفته اند: نام مادر وى امّ عبد الله بوده است.

و زينب و امّ سلمه كه مادرشان امّ ولدى به نام كلثوم بوده است.

5- حسن مثلث فرزند حسن مثنى پسر امام حسن (ع) كه در هاشميه در زندان منصور از دنيا رفت، مادرش فاطمه دختر حسين بن على بوده است. وى در ربيع الاوّل سال 154 در زندان هاشميه ابو جعفر منصور از دنيا رفت و او نخستين كسى است كه در زندان مرد، و او مقبره اى در بيرون كوفه دارد كه زيارتگاه است، وى شباهت زيادى به رسول خدا (ص) داشت. بعضى گفته اند: پيش از رسيدن به زندان- به خاطر اين كه بدنش را لخت كرده و محمل را برداشته بودند در اثر حرارت آفتاب در بين راه گوشت صورتش ريخته و پيش از رسيدن به كوفه- از دنيا رفت و

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 347

نام وى ابراهيم ملقب به غمر بوده و مادرش فاطمه دختر حسين بن على است و بازماندگانش دو پسر به نامهاى: اسماعيل ديباج اكبر- كه اولادى داشته- و اسحاق، كه نسلش منقرض شده و همچنين پسرى به نام يعقوب داشته كه بدون فرزند بوده است و دخترانى به نامهاى اسحقه، خديجه و رقيه داشته است كه مادر اينها زنى به نام ذبيحه دختر محمد بن عبد الله ابن عبد الله بن ابى امية بن مغيرة بن عبد الله بن عمرو بن مخزوم بوده، پسر ديگرى به نام على داشته كه داراى فرزندانى بوده و مادرش امّ ولد بنام حمده مى باشد. پسر ديگرش

به نام محمد ملقّب به ديباج اصغر كه ابو الدّوانيق (منصور خليفه عبّاسى) او را به قتل رساند، مادرش امّ ولد به نام عافيه بوده است و همچنين دخترى به نام فاطمه داشته كه مادرش امّ ولد به نام عابد بوده و دختر ديگرى به نام حسنه داشته كه مادرش امّ ولد به نام خريده بوده است.

6- محمد بن ابراهيم طباطبا كه در كوفه خروج كرد و در همان جا از دنيا رفت، مادرش زنى به نام امّ زبير دختر عبد الله بن ابى بكر بن عبد الرّحمن بن حرث ابن هشام بن مغيرة بن عبد الله بن عمرو بن مخزوم بوده و بازماندگانش به نامهاى:

اسماعيل، عبد الله، جعفر و فاطمه كه مادرشان امّ جعفر دختر اسحاق بن ابراهيم بن جعفر بن عبد الله بن عبد الرّحمن بن زهرة بن عبد عوف بن حرث بن زهرة بن كلاب بوده است و نسل محمد بن ابراهيم طباطبا منقرض گشته است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 348

7- قاسم بن سليمان بن قاسم رسى، تنها بازمانده اش پسرى به نام احمد- بعضى گفته اند: محمد- ملقّب به ابو طالب بوده است.

8- بعضى از اولاد على بن ابى عبد الله محمد ميانكلاه پسر على بن سليمان ابن قاسم رسى.

9- ابو جعفر محمد اكبر فرزند احمد بن ابراهيم طباطبا، مادرش عبّاسه، بعضى گفته اند به نام عايشه دختر على بن مالك بن هيثم خزاعى بوده و بازماندگانش عبارتند از: ابو عبد الله احمد كه به اصفهان انتقال يافت، ابوالحسن على نسلى؟ كوفه، و عبد الله كه بدون فرزند بوده است. مادر اين سه تن زنى به نام ملطيه مى باشد. و حسن،

محمد ابو عليّه، و فاطمه كه مادرشان به نام امّ عبد الله دختر على بن عبد الرحمن شجرى بوده است. ابو محمّد قاسم- بنا به نقل ابن ابى جعفر حسينى نسب شناس وى اولاد ذكور نداشته- از ابو عبد الله بن طباطبا نسب شناس نقل كرده اند كه وى در كتاب نسب خود المبسوط نوشته است كه اين محمد فرزند قاسم بن محمد بن احمد بن ابراهيم طباطباست و چندين فرزند داشته كه همه آنها بدون فرزند بوده اند و منقرض شده اند. از ابو الغنائم دمشقى حسينى نسب شناس نقل كرده اند كه در كوفه از اولاد ابو عبد الله احمد بن ابراهيم طباطبا كسانى هستند.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد جعفر بن حسن بن حسن، از جمله برخى از فرزندان عبد الله بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن:

1- عبد الله امير- مأمون او را به آستاندارى كوفه گماشت- پسر عبد الله بن حسن بن جعفر، مادرش كلثوم دختر على بن عبيد الله بن محمد بن عمر بن على بن ابى طالب (ع) بوده است. بازماندگانش عبارتند از: ابو جعفر محمد ادرع كه فرزندانى داشته و ابو الحسن على اكبر ملقّب به باغر كه داراى فرزندانى بوده و ابو العباس محمد كه اولادى داشته، و ابو عبد الله محمد نيز فرزندانى داشته و ابو سليمان محمد كه داراى فرزندانى بوده است.

شريف ابو الحسن محمد بن محمد حسينى نسب شناس معروف به ابن ابى

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 349

جعفر مى گويد: غير از اينها نيز فرزندانى داشته كه نسل آنها منقرض شده است، از جمله ابو الحسين محمد بلا عقب بوده و بازمانده اى

نداشته است، ابو احمد محمد، ابراهيم، زينب، صفيّه، خديجه، كلثوم، ابو طالب محمد، على اصغر، اسماعيل- مطابق مشجره- ابو عبد الله و يحيى- بنا بر آنچه در مشجره آمده است- فطيمه و فاطمه.

2- ابو الحسن على بن ابى الفضل محمد بن على باغر، بازماندگانش عبارتند از: ابو عبد الله محمد و ابو الحسين زيد كه بلا عقب بوده است.

3- از منتقلان واسط به كوفه، ابو العباس محمد بن حسين بن احمد بن ابى العباس محمد بن عبيد الله امير فرزند عبد الله بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع).

4- بنا به نقل ابو جعفر حسينى نسب شناس ، يكى از اولاد ابو عبد الله حسين جمال اوّل كه اولاد ذكور نداشته است.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد جعفر بن حسن بن جعفر بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع):

از اولاد ابو عبد الله حسين جمال اوّل فرزند ابو الفضل اول، محمد بن جعفر بن حسن بن جعفر.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد داوود بن حسن بن حسن، از جمله برخى از فرزندان سليمان بن داوود بن حسن بن حسن:

1- از منتقلان مدينه به كوفه كه در همان جا نيز از دنيا رفت، سليمان بن على بن داوود بن محمد بن سليمان بن داوود، كه مادرش امّ ولد بوده است. از ابو الحسن محمد بن قاسم تميمى نسب شناس اصفهانى نقل كرده اند كه وى نسب شناس بوده و در مشجّره، فرزندان وى بنام: حمزه و على از مادرى امّ ولد، و محمد و فاطمه نيز از مادر امّ ولد ديگرى، آمده است.

2- كسى كه

در كوفه از دنيا رفت، به نام سليمان بن ابى داوود عبد الله

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 350

ابو رباح- بعضى گفته اند: ابو رواح- فرزند موسى بن محمد بن سليمان بن داوود.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد زيد بن حسن، از جمله برخى از فرزندان قاسم بن حسن بن زيد:

1- عبد الرّحمن بن قاسم بن محمد بطحانى كه مادرش زينب دختر عبد الرّحمن بن قاسم بن حسن بن زيد بوده و بازماندگانش به نامهاى: حسن، محمد، على، حسين، جعفر، عبيد الله و عبد الله مى باشند.

2- ابو العباس احمد بن ابراهيم بن محمد بن قاسم بن محمد بطحانى، بازماندگانش عبارتند از: حسن، على، ابو محمد عبد اللّه، محمّد اكبر ملقّب به ميمون، ابراهيم ملقّب به مبارك، ابو عبد الله محمد اصغر كه داراى فرزندانى بوده، فاطمه و خديجه كه مادرشان سكينه دختر حسين بن خليفه اسدى مى باشد.

3- ابو عبد الله محمد بن على بن حسن بن على بن حسين بن عبد الرحمن بن قاسم بن محمد بطحانى فرزند قاسم بن حسن بن زيد، كه مادرش دختر ابو عبد الله محمد بن حسن بن حسن بن عيسى بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد است وى مردى زاهد و صاحب مسجد رئيس مى باشد.

4- عيسى بن محمد بطحانى، مادرش امّ ولد و بازماندگانش- آن طورى كه در كتاب معقبيّن ديدم- عبارتند از چهار پسر به نامهاى: ابو تراب محمد، حمزه، على ابو تراب كه نقيب مصر بوده و حسين ابو عبد الله.

5- ابو عيسى على بن حسين بن هارون بن محمد بطحانى، معروف به ابن عزيزه و فرزندانش نيز معروف به بنى عزيزه بوده اند،

بازماندگانش ابو الحسين هارون و ابو عبد الله حسين مى باشند.

شريف ابن صوفى نسب شناس مى گويد: امّا حسين بن هارون در كوفه فرزندى به نام ابو عيسى على داشت كه مادرش را دختر ابو عزيز مى گفتند.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 351

سيد امام مرشد بالله يحيى بن حسين مى گويد: ابن عزيزه در بصره از دنيا رفت و او ابو عيسى على بن حسين بن محمد بن هارون بن محمد بطحانى بوده و فرزندانش معروف به بنى عزيزه منسوب به مادرشان رقيه دختر احمد بن عبد العزيز مى باشند.

6- حسين و محمد پسر حسن فرزندان علىّ بن محمّد بطحانى.

7- بازماندگان حسين بن محمد بن هارون فرزند محمد بطحانى.

8- برخى از فرزندان حسين بن ابراهيم بن محمد بطحانى. اين قول مورّخان بغدادى است امّا بصريّون معتقدند كه آنان فرزندان حسن مى باشند.

9- محمّد بن ابى محمد عبد الله بن محمد بن ابراهيم بن محمد بطحانى.

اشنانى مى گويد: ابو محمد عبد اللّه بدون فرزند بوده، امّا ابو منذر گفته است وى در كوفه- بطورى كه ابن صوفى علوى نسب شناس نقل كرده- فرزندى به نام محمّد داشته است.

10- ابوالقاسم حمزه اكبر بتكه فرزند محمد بن ابراهيم بن محمد بطحانى.

بازماندگانش عبارتند از: ابو طالب محمّد اطروش بصرى، ابراهيم- كه بدون فرزند بوده- و ابو محمد حسن قديدان و در مشجّره- پسر چهارم بنام- عبد اللّه بن حمزه نيز آمده است.

11- ابو الحسن على ملقّب به طنجيرا- بعضى گفته اند: طاجان- فرزند محمّد بن ابراهيم بن محمّد بطحانى. بازماندگانش به نامهاى حسين و زيد بوده اند.

12- ابو طالب شعرانى به نام حمزة الطّويل پسر احمد كركورة فرزند ابو جعفر محمد بن جعفر بن عبد

الرّحمن شجرى.

استادم كيا اجلّ، مرشد بالله، ابو الحسين يحيى بن حسين بن اسماعيل حسينى نسب شناس مى گويد: ابو طالب حمزه شعرانى فرزند احمد كركورة بازماندگانى داشته و باقيمانده از اولادش كه عدّه كمى هستند در خراسانند.

13- ابو عبد الله محمد بن زيد بن يحيى بن حسين بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى ملقّب به مزر و بعضى گفته اند: لقب وى ابوالقاسم بوده است.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 352

بازماندگانش عبارتند از: عيسى، محمّد، ابو جعفر محمّد، ابو على احمد، زيد و ابوالقاسم يحيى.

14- ابو محمّد جعفر بن حسن بن زيد كوفان پسر يحيى بن حسين بن محمد ابن عبد الرّحمن شجرى، تنها بازمانده اش پسرى بنام عيسى بوده است.

15- بقيّه اولاد حمزة بن محمّد بن يحيى صاحب زورقها فرزند هارون بن محمد بن حسن بن محمد بن عبد الرّحمن شجرى . بازمانده وى مردى به نام حمزه معروف به ابن بامه كه بامه از دختران معيه مى باشد.

ذكر اسامى واردين به كوفه از فرزندان على بن حسن بن زيد بن حسن بن علىّ بن ابى طالب (ع):

1- ابو عبد اللّه حسين بن قاسم بن احمد بن عبد اللّه بن على بن حسن بن زيد كه نقيب كوفه نيز بوده است، مادرش امّ ولد، بازماندگانش: ابو محمد قاسم سبيعى- كه مادرش امّ ولد بنام حوبى بوده- و محمد مى باشند.

2- محمد بن احمد بن احمد، محمد بن قاسم بن احمد بن عبد اللّه بن على بن حسن بن زيد .

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 353

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد حسين بن على، سپس برخى از اولاد محمد بن على، از جمله بعضى

از اولاد موسى كاظم:

1- حسن بن موسى بن جعفر بن موسى كاظم، بازماندگانش عبارتند از:

محمد، موسى، جعفر و على.

2- ابو ابراهيم حسين بن موسى بن محمد بن موسى بن زيد النّار فرزند موسى كاظم، بازماندگانش دو پسر به نامهاى محمد و حمزه بوده اند.

3- موسى بن جعفر بن حسن بن موسى كاظم، بازماندگانش عبارتند از حسن و اسماعيل.

4- احمد بن قاسم بن عبّاس بن موسى كاظم.

5- عباس بن اسحاق بن موسى كاظم، بازماندگانش عبارتند از اسحاق ملهوس، يحيى و عبّاس .

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد على عريضى از جمله برخى از فرزندان محمد اكبر پسر على عريضى:

1- على بن حسين بن على بن عيسى اكبر فرزند محمد بن على عريضى.

بازماندگانش دو پسر به نامهاى محمد و حسين مى باشند.

2- احمد عمشانى فرزند يحيى بن على رئيس ابو زيد يحيى پسر محمد بن على عريضى، بازمانده اش يك پسر به نام ابو جعفر محمد مى باشد.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد محمد ديباج پسر جعفر صادق (ع):

حسين بن على خارص فرزند محمد ديباج. تنها بازمانده اش فرزندى به نام

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 354

ابو الحسن بوده است.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد عمر اشرف فرزند على بن حسين بن على بن ابى طالب (ع) از جمله بعضى از فرزندان على بن عمر اشرف:

1- ابو عبد اللّه حسين بن عبد اللّه بن احمد نقيب، فرزند على بن محمّد شجرى پسر عمر بن على بن عمر اشرف.

2- ابو الحسين زيد امام شهيد كه هشام بن عبد الملك وى را در آن جا به دار آويخت، مادرش امّ ولد و بازماندگانش سه تن به نامهاى: حسين،

عيسى و محمد كه خود فرزندانى داشته و مادرشان امّ ولد بوده و يحيى كه اولاد ذكور نداشته و در گرگان از نواحى خراسان به قتل رسيد، مادرش به نام ريطه دختر ابو هاشم عبد اللّه بن محمد بن حرث بن نوفل بن حرث بن عبد المطّلب مى باشد.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد حسين بن زيد شهيد:

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 355

1- ابو الحسن على بن محمد اصغر بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد كه در كوفه نقابت داشته و مادرش امّ ولد بوده و بازماندگانش عبارتند از: ابو طالب احمد ، ابو جعفر محمد و ابو عبد اللّه حسن كه فرزندانى داشته اند، و فاطمه كه وجودش مشكوك است و مادرش زينب دختر محمد بن قاسم بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد مى باشد. و به نقل از ابو عمر و عثمان بن حاتم بن منتاب تغلبى نسب شناس سه فرزند ديگر به نامهاى حسن، سكينه و امّ حسن نيز داشته است.

2- عمر بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد، مادرش امّ ولد و فرزندانش:

يحيى- خود فرزندانى داشته- خديجه كه مادرش امّ الخير دختر حسين بن عبد اللّه بن اسماعيل بن عبد اللّه جواد بوده و محمد- فرزندانى داشته- مادرش امّ سلمه دختر عبد العظيم بن على بن زيد بن حسن است.

3- كسى كه در كوفه نقابت داشته يعنى نسب شناس، ابو عبد اللّه حسين

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 356

فرزند احمد محدّث بن عمر بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد، مادرش امّ ولد و بازماندگانش به نامهاى: ابو الحسين يحيى- مادرش صفيه-، و زيد كه

فرزندانى داشته اند، و احمد و ابو على عمر- كه بلا عقب بوده و خديجه، امّ احمد و امّ حمزه مى باشند.

4- ابو المكارم محمد بن يحيى بن حمزة بن محمد بن حسين بن محمد بن حسن فقيه فرزند يحيى بن حسين بن زيد شهيد.

5- ابو جعفر محمد بن حسين بن حسن بن احمد بن محمد بن حسن فقيه فرزند يحيى.

6- كسى كه نقيب كوفه نيز بوده است؛ ابو الحسن محمد بن حسين بن على كتيله پسر يحيى بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد، بازماندگانش عبارتند از:

على، حسين، احمد و حسن.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 357

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد عيسى بن زيد شهيد:

محمد بن احمد بن على عراقى فرزند حسين بن محمد بن حسين بن عيسى بن زيد شهيد.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد محمد بن زيد شهيد:

ابو عبد اللّه محمد بن زيد بن على حمانى شاعر فرزند محمد بن جعفر بن محمد بن زيد شهيد كه معروف به صاحب دار الصّخر بوده است، بازماندگانش عبارتند از: ابو جعفر احمد، حسن على ملقب به واوه و امّ حسن.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد حسين اصغر از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه اعرج:

محمد بن عبيد اللّه اعرج، مادرش امّ ولد بوده و بازماندگانش عبارتند از:

حسن كه فرزندانى داشته و حسين كه ذكرى از اولاد وى جايى نديده ام. اين دو دوقلو بوده و مادرشان فاطمه دختر طلحة بن عمر بن عبد اللّه تميمى (تيمى خ ل) بوده است.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد على بن حسين اصغر:

1- عيسى بن على بن حسين اصغر كه در همان جا از

دنيا رفت، مادرش زينب دختر عون بن عبيد اللّه بن حرث بن نوفل فرزند حرث بن عبد المطّلب بوده و بازماندگانش عبارتند از: جعفر كه مادرش اسماء دختر جعفر بن عبد اللّه بن جعفر بن محمد بن على بن ابى طالب (ع) است، ابو الحسن احمد عقيقى، بزرگ و حاكم رى كه مادرش امّ ولد بوده است، ابو جعفر محمد، زينب، فاطمه و عليّه كه مادرشان آمنه دختر محمد ديباج پسر جعفر صادق (ع) مى باشد. و در مشجّره از جمله اولاد عيسى، نام: طاهر، حسين، عيسى و على نيز به نقل از ابو الحسن اشنانى نسب شناس آمده است.

2- حسن دندانى فرزند محمد كرش پسر جعفر بن عيسى بن على بن حسين اصغر، بازماندگانش به نامهاى: حسن، جعفر، قاسم و محمد مى باشند.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد حسن افطس:

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 358

حسن مكفوف پسر حسن افطس، بازماندگانش عبارتند از: على، حمزه، حسنه و فاطمه كه مادرشان امّ ولد بوده است و همچنين محمد طبيب، قاسم و حمدونه- مادر اينها نيز امّ ولد بوده- و عبد اللّه و احمد.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد محمد بن حنفيه [از جمله برخى از فرزندان جعفر بن محمد بن حنفيّه:

جعفر محدّث فرزند عبد اللّه رأس المذرى، پسر جعفر بن عبد اللّه بن جعفر بن محمد بن حنفيّه مادرش امّ ولد و بازماندگانش به نامهاى: زيد، محمد، عبد اللّه، حمزه، موسى كعب الغزال (الغول خ ل)، اسحاق، ابو طالب و ابو الطّيب قاسم مى باشند.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد عباس بن على از جمله برخى از فرزندان حسن بن عبيد اللّه بن

عباس:

فرزندان محمد اكبر پسر اسماعيل بن عبد اللّه بن عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد عمر اطرف از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف:

1- حسن بن يحيى بن عبد اللّه بن محمد اكبر فرزند عمر اطرف.

بازماندگانش- مطابق نقل مشجّره- عبارتند از: محمّد كه اولاد داشته- حسين، يحيى، اسماء، امّ عبد اللّه، فاطمه، حسين و على.

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 359

2- حسين بن محمد بن يحيى صوفى فرزند عبد اللّه بن محمد اكبر، مادرش زنى از اهل كوفه بوده و بازماندگانش عبارتند از: حمزه كه خود فرزندانى داشته است، محمد بن حسين، على بن حسين ام حسين، احمد كه بلاعقب بوده است، زينب و امّ كلثوم.

سيد رئيس نسب شناسان مرشد بالله و ابن ابى جعفر حسينى معتقدند كه جز حمزه، نسب بقيه اولاد حسين ثابت نشده است.

3- يكى از فرزندان ابو الحسين زيد بن احمد بن جعفر بن محمد بن يحيى بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطراف. مادرش رقيه دختر على بن مالك خزاعى و تنها بازمانده اش پسرى به نام محمد مى باشد.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد جعفر بن محمد بن عمر اطرف:

اولاد عبد اللّه بن محمد ابله فرزند جعفر بن محمد بن عمر اطرف.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد عمر بن محمد بن عمر اطرف:

ابو الحسن على بن حسن بن يحيى بن محمد سطلين فرزند اسماعيل بن عمر بن محمد بن عمر اطرف، فرزندانش در بصره و ابله بوده اند .

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد جعفر طيّار از جمله فرزندان على زينبى:

1- محمد

بن عباس بن محمد مطبقى فرزند عيسى بن محمد بن على زينبى، بازماندگانش عبارتند از: عباس، احمد، حسين، جعفر، حسن، عيسى، على، و عبد اللّه.

2- فرزندان حمزه پسر مطبقى- مطابق نقل ابن ابى جعفر حسينى- امّا استادم مرشد بالله يحيى بن حسين از ابو حرب محمد بن محسن حسينى نسب شناس، معروف به ابن دينورى نقل كرده است كه اين محمد، يعنى مطبقى فرزندى به نام

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 360

حمزه، به طور قطع نداشته است.

2- ابو جعفر عبد اللّه بن جعفر بن اسحاق اشرف فرزند على زينبى، بازماندگانش عبارتند از: محمد عمشليق و جعفر .

3- جعفر بن عبد اللّه بن محمد بن حسن بن محمد بن اسحاق اشرف فرزند على زينبى. تنها بازمانده اش پسرى به نام على است.

4- اولاد حسن بن حسن بن اسحاق اشرف.

ذكر اسامى واردين به كوفه از اولاد عقيل بن ابى طالب، از جمله بعضى از اولاد مسلم بن عبد اللّه بن محمد بن عقيل:

اولاد حسن بن محمد بن مسلم بن عبد اللّه بن محمد بن عقيل.

بن حسين بن عيسى بن محمد

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 362

بطحانى، بازماندگان وى عبارتند از: طاهر، عزيزى، ابو الحسين على، هلال ابو منصور، ابو طالب محمد، ابو طالب عبد اللّه، منصور و هميره محل الفضل .

ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 365

بن محمد بن جعفر بن محمد بن اسماعيل بن جعفر صادق .

2- اسماعيل بن على بن اسماعيل بن جعفر صادق (ع).

ذكر اسامى واردين به مغرب از اولاد زيد شهيد، از جمله از فرزندان حسين بن زيد بن على:

احمد بن محمد بن يحيى بن حسين بن زيد شهيد، از ابن ابى جعفر حسينى نسب شناس نقل كرده اند كه وى در مصر بوده، سپس به مغرب افتاده و بعضى گفته اند كه وى فرزندانى در مغرب داشته است و برخى گفته اند كه نسل وى منقرض شده است و او از نظر قطعيّت نسب، مورد ترديد است.

ذكر اسامى واردين به مغرب از اولاد حسين اصغر از جمله برخى از فرزندان

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 369

سليمان بن حسين اصغر:

يكى از فرزندان حيدره پسر ناصر بن حسن بن سليمان بن سليمان بن حسين اصغر، كه در مغرب اين سلسله معروف به فاطمى هستند.

استادم كيا مرشد بالله، نسب شناس مى گويد: حسن بن سليمان بن سليمان فرزندانى در خراسان، طبرستان و مغرب دارد كه جمعيتى هستند و تمامى آنها به طور مشكوك اولاد حسن بن حسن بن سليمان در مغرب، مصر و دمشق مى باشند.

ذكر اسامى واردين مغرب از اولاد حسن افطس:

از جمله برخى از فرزندان زيد بن حسن افطس.

ابن ابى جعفر حسينى نسب شناس مى گويد: نسب ايشان قطعى است. و از ابو نصر سهل بن عبد اللّه بن داوود بخارى نسب شناس نقل كرده اند كه نسل آنان منقرض شده است و لقب آن فرزند زيد، كباش بوده است، بعضى نقل كرده اند كه وى ملقب به كراش بوده و استاد من كيا مرشد بالله نسب شناس از شيخ شرف ابو

حرب نسب شناس معروف به ابن دينورى نقل مى كند كه وى فرزندانى به نام محمد، حسن، حسين، عيسى و يحيى داشته است.

ذكر اسامى واردين به مغرب از اولاد عباس بن على از جمله برخى از فرزندان عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عباس:

1- فرزندان يحيى بن عبد اللّه بن عبيد اللّه بن حسن بن عبيد اللّه بن عبّاس.

2- بعضى از فرزندان احمد بن محمد لحيانى فرزند عبد اللّه بن عبيد اللّه بن عبّاس كه در مغرب و مدينه به بنى العشارى معروفند. بازماندگانش به نامهاى:

حسن، على، حسين و محمد بوده اند. و آقاى نسب شناس مرشد باللّه مى گويد:

بازماندگان اين احمد در يمن موجودند.

ذكر اسامى واردين به مغرب از اولاد عمر اطرف، از جمله برخى از فرزندان عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف:

1- حسين بن حسن بن محمد بن حسن بن يحيى بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

2- برخى از فرزندان حسين بن محمد بن حسن بن يحيى بن عبد اللّه بن

مهاجران آل ابوطالب/ ترجمه محمد رضا عطائى، ص: 370

محمد بن عمر اطرف.

3- على بن محمد بن حسن بن يحيى بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

4- فرزندان على بن محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

5- فرزندان حمزة بن محمد بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

6- احمد بن حمزة بن محمد مشلل فرزند على مشطب پسر محمّد بن عمر بن عبد اللّه بن محمد بن عمر اطرف.

ذكر اسامى واردين به مغرب از اولاد جعفر طيّار، از جمله برخى از فرزندان على زينبى پسر عبد اللّه:

1- برخى از اولاد حسن بن موسى حفافى فرزند جعفر بن

ابراهيم رئيس پسر محمد بن على زينبى.

2- ابراهيم بن محمد بن حمزة بن اسحاق اشرف فرزند على زينبى.